مخالفت تركيه با پيوستن سوئد به ناتو

دولت‌هاي سوئد و فنلاند پس از آغاز جنگ اوكراين رويكرد عدم تعهد نظامي خود در قبال ناتو را تغيير داده و خواستار عضويت در اين ائتلاف نظامي شدند. فنلاند در ماه آوريل به ناتو ملحق شد، اما تركيه به ‌دليل نگراني‌هاي امنيتي همچنان مانع عضويت سوئد در اين ائتلاف نظامي مي‌شود. استكهلم اميدوار است كه بتواند تا زمان نشست سران ناتو در (11 و 12 جولاي -20 و 21 تيرماه) در ليتواني، به اين ائتلاف نظامي بپيوندد. عضويت در ناتو، بي‌طرفي سوئد را كه از زمان جنگ سرد وجود داشته، تغيير خواهد داد و زمينه را براي گسترش ناتو در نزديكي مرزهاي روسيه آماده خواهد كرد. مسكو عضويت فنلاند و سوئد را يك تهديد براي اين كشور مي‌داند و تهديد كرده به آن پاسخ خواهد داد.
«توبياس بيلستروم»، وزير امور خارجه سوئد اعلام كرده: استكهلم با اجراي قانون جديد مبارزه با تروريسم آخرين شروط الزامي براي پيوستن به ائتلاف ناتو كه در توافق با تركيه تعيين شد را برآورده كرده است. قانون جديدي كه در سوئد اجرايي شد شركت در يك سازمان تروريستي به هر نحو را غيرقانوني مي‌داند. به ‌موجب اين قانون، ما آخرين بخش از توافق سه‌جانبه سوئد و فنلاند با تركيه را عملي كرديم. استكهلم اميدوار است بتواند تا زمان نشست سران ناتو در اواسط ماه جولاي در ليتواني، به اين ائتلاف نظامي بپيوندد.
طرف سوئدي مدعي است آنچه از ما انتظار مي‌رفت را انجام داده‌ايم، اكنون زمان آن رسيده كه پارلمان تركيه روند تصويب عضويت سوئد در ناتو را آغاز كند. آزادي تجمعات در قانون اساسي گنجانده شده، اما اين‌طور نيست كه هر چيزي كه قانوني است هميشه درست باشد. ديوان عالي سوئد براي استرداد يكي از حاميان حزب كارگران كردستان (پ.ك.ك) كه آنكارا آن را يك تشكيلات تروريستي مي‌داند، به تركيه چراغ سبز نشان داده است.
تركيه و مجارستان تنها كشورهاي عضو ناتو هستند كه هنوز پيشنهاد سوئد را براي پيوستن به ائتلاف ناتو تصويب نكرده‌اند. طبق مفاد ناتو، موافقت همه اعضاي اين ائتلاف نظامي براي عضويت كشورهاي جديد در ناتو الزامي است. از جمله دلايلي كه مانع تاييد درخواست استكهلم شده، مي‌توان به اعتراضات اخير در سوئد و هتك حرمت قرآن و همچنين روابط ديرينه سوئد با پ.ك.ك اشاره كرد. 
پس از درخواست فنلاند و سوئد براي عضويت در سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) تركيه تاكيد دارد اين دو كشور نبايد از فعالان كرد و حاميان پ.‌ك.‌ك حمايت كنند و بايد افراد مظنون را به تركيه بازگردانند. تركيه منتظر نتايج اصلاحيه قانون اساسي و لايحه ضد تروريسم سوئد بوده و بارها تاكيد كرده سوئد بايد به بندهاي توافقنامه امضا شده در «نشست مادريد» عمل كند. آنكارا تاكيد دارد سوئد بايد تجمعات و راهپيمايي‌هاي ضد تركيه در استكهلم را سركوب كرده تا موافقت اين كشور را كسب كند. تركيه معتقد است سوئد به اعضاي گروهك تروريستي «پ.ك.ك» پناه داده است. اردوغان، رييس‌جمهور تركيه در آخرين مواضع خود مدعي شد سوئد نبايد در نشست آتي ائتلاف ناتو در ماه آينده منتظر چراغ سبز آنكارا براي عضويتش باشد، مگر اينكه مانع برگزاري تجمعات ضد تركيه‌ در استكهلم شود. 
برخي جناح‌ها و شخصيت‌هاي سياسي تركيه از دولت اين كشور مي‌خواهند تا از پيوستن سوئد به ناتو جلوگيري كنند، چراكه گسترش اين ائتلاف براي تركيه خطرناك بوده و توسعه ناتو به هر جهت تهديد تركيه را تشديد خواهد كرد. پذيرش سوئد در ناتو براي وحدت ملي و تماميت ارضي تركيه بسيار خطرناك است. 
ينس استولتنبرگ، دبيركل ناتو با حمايت از پيوستن سوئد به ناتو، اعتقاد دارد اين كشور نگراني‌هاي تركيه را برطرف كرده و آماده است تا به اين اتحاد نظامي بپيوندد. بسياري از اعضاي ائتلاف ناتو اميد دارند كه تركيه در آستانه نشست اين ائتلاف، با عضويت سوئد در ناتو موافقت كند. گفته مي‌شود آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا با هاكان فيدان، وزير خارجه تركيه در مورد مسائل منطقه‌اي، اهميت روابط دوجانبه امريكا و تركيه، ضرورت وحدت در ناتو و لزوم پيوستن سوئد به ائتلاف ناتو تاكيد كرده است.
از سوي ديگر تركيه ميزان درخواست‌هايش به عنوان پيش‌‏شرط موفقيت با پذيرش عضويت سوئد در اين سازمان را افزايش داده و ضمن مخالفت با مواضع ناتو درباره قبرس، از اعضاي ناتو خواسته است كه عنوان غير رسمي «تنگه‌هاي تركيه» (در اشاره به دو تنگه داردانل و بسفر) را در اسناد بين‌المللي ذكر كنند و به رسميت بشناسند.
پذيرش شرط تركيه درباره به ‌رسميت شناختن نام تنگه‎هاي تركيه مي‌تواند عواقب حقوقي داشته باشد كه منافع غرب را به خطر اندازد. البته در اسناد كميته نظامي ناتو در سال ۱۹۵۰ و زماني كه ترك‌ها به ناتو پيوستند، نام تنگه‌هاي تركيه استفاده شده است كه همان زمان با مخالفت يوناني‌ها روبه‌رو بود و امريكايي‌ها ميان دو طرف ميانجيگري كرده‏اند. در پيمان بين‌المللي «مونترو» كه در سال ۱۹۳۶ به تصويب رسيد، از اين دو تنگه صرفا با عنوان «تنگه» ياد شده و بالطبع اين قضيه باعث شده تركيه نتواند در بحث كنترل آن دو به قوانين داخليش استناد كند. اين دو تنگه علاوه بر ترك‌ها براي روس‌ها نيز از اهميت زيادي برخوردار است و از مسيرهاي اصلي تجارت روسيه با كشورهاي جنوب اروپا و شمال آفريقا محسوب مي‌شوند.
درخواست سوئد در حالي است كه اقدام پليس سوئد در صدور مجوز برگزاري تجمعات براي آتش زدن قرآن كريم در روز عيد قربان با اعتراض تركيه و بسياري از كشورهاي اسلامي روبه‌رو شده است. به ‌باور تركيه، صدور مجوز اين‌گونه اقدامات ضد اسلامي به بهانه آزادي بيان غير قابل قبول است. چشم‌پوشي از چنين اقدامات شنيع يك كشوري به منزله همدستي با آن كشور است.