گزارش «اعتماد» از افطاري رييس‌جمهور با اهالي رسانه
تحلیل عملكرد دولت و رسانه‌هاي مستقل
الياس حضرتي: ناترازي ذهني و نااميدي به آينده مهم‌ترين چالش حاكميت است
گروه سياسي
براساس رسم مرسوم سال‌هاي قبل، رييس‌جمهور در سومين روز از ماه مبارك رمضان، مديران مطبوعات و اهالي رسانه را براي انجام گفت‌وگو، تبادل نظر و نهايتا صرف افطاري دعوت كرد. اين سومين افطاري رييس‌جمهوري در رمضان امسال محسوب مي‌شد، نخستين افطاري امسال رياست‌جمهوري با نخبگان بود و قرعه دومين افطاري هم به مديران مطبوعات و رسانه‌ها افتاد. در اين ميان، مانند بسياري از نشست‌هاي دولتي و حكومتي، تنها خبرنگاران صدا و سيما فرصت حضور در نشست براي فيلمبرداري و تهيه گزارش‌هاي تصويري را داشتند و به نمايندگان رسانه‌هاي مستقل فرصت حضور در اين نشست و تهيه گزارش‌هاي تصويري داده نشد. ردپاي اين انحصار در بازتاب گزارش اين نشست هويدا بود. صداوسيما و ساير رسانه‌هاي حاكميتي با تقطيع و حذف ديدگاه بسياري از مديران رسانه‌هاي مستقل ازجمله صحبت‌هاي الياس حضرتي، تلاش كردند، روايتي يك‌طرفه را با حذف تحليل‌ها و نقدها ارايه كنند. يكي از حاشيه‌هاي قابل‌توجه اين نشست، تقابلي بود كه به شوخي ميان الياس حضرتي صاحب امتياز مجموعه رسانه‌هاي اعتماد با حسين شريعتمداري مدیر مسوول كيهان شكل گرفت. زماني كه يوسف سلامي خبرنگار صدا و سيما از الياس حضرتي پرسيد از كدام رسانه در نشست حاضر شده و حضرتي به شوخي گفت: «چطور مرا نمي‌شناسي، من حسين شريعتمداري مديرمسوول روزنامه كيهان هستم!!!» سلامي كه هاج و واج مانده بود مي‌پرسد، پس آقاي شريعتمداري چه شد؟ الياس حضرتي به شوخي مي‌گويد از ديشب شريعتمداري عزل شده و من جاي او را گرفته‌ام!!! تقريبا از تمام رسانه‌هاي جدي كشور از هر دو سوي جناح‌هاي راست و چپ در اين نشست حضور داشتند. از خبرگزاري فارس، تسنيم و روزنامه‌هاي فرهيختگان و جوان گرفته تا جماران و شفقنا و روزنامه‌هاي مستقل اعتماد، شرق، آفتاب يزد، دنياي اقتصاد و ابتكار و... در اين نشست حضور داشتند. نحوه نشستن حضار در سالن به اين صورت بود كه ابتدا رييسي بر بلنداي سالن قرار گرفت؛ در دو سوي او، سيد‌عباسي صالحي (مديرمسوول اطلاعات)،حسين شريعتمداري (مدير مسوول كيهان)، وزير ارشاد، معاون مطبوعاتي و مديركل مطبوعات قرار داشتند. مانند رسم معهود اين نشست‌ها، ابتدا برخي از مديران به بيان ديدگاه‌هاي خود پرداختند. در این مراسم وزیر ارشاد هم اظهاراتی را مطرح کرد. اولین سخنران، وزیر ارشاد بود. او با تاکید بر اینکه «در جامعه رسانه‌ای کشور، وحدت بالایی در موضوعات مهم وجود دارد»، گفت: «در موضوع غزه تمامی رسانه‌های ایرانی پای کار بودند.» اسماعیلی با اشاره به برگزاری موفق «نمایشگاه رسانه‌های ایران» و تاثیر آن بر ایجاد یک فضای پرنشاط پیش از انتخابات در میان اهالی رسانه گفت: «در موضوع انتخابات، علی‌رغم وجود اختلاف سلیقه اما تمام رسانه‌ها بر برگزاری و مشارکت در اصل انتخابات متفق‌القول بودند.»
حاضران در نشست چه گفتند؟
در ابتداي نشست محمد جواد اخوان مديرمسوول روزنامه جوان به بيان ديدگاه‌هاي خود درخصوص موضوعات كلان كشور و شرايط رسانه‌ها پرداخت. او در بخشي از اظهاراتش به موضوع عادي شدن روابط ايران و عربستان اشاره كرد و با نقد رويكردهاي دولت درخصوص پیگيري مطالبات مردم به اين نكته اشاره كرد كه هنوز هيچ‌كدام از مسائل و مشكلات و گره‌هاي في‌مابين ايران و عربستان باز نشده است. اخوان به خصوص درباره شهداي ايران در منا صحبت كرد و به عنوان نماينده‌هاي خانواده‌هاي داغدار اين پرسش را طرح كرد كه چرا دولت موضوع كشته‌هاي منا را در دستور كار قرار نمي‌دهد؟ اخوان همچنين به بخشي از مشكلات مطبوعات اشاره كرد و خواستار رفع آنها شد. پس از اخوان نوبت به مهديان از همشهري رسيد كه درباره موضوعات موردنظرش صحبت كند. او با اشاره به ايجاد حايل و ديواري بين مردم و مسوولان گفت: صداي مسوولان اين روزها به مردم نمي‌رسد. مهديان با اشاره به روش رسانه‌هاي سنتي و گروه رسانه‌اي جناح راست اعلام كرد، مردم صداي اين نوع رسانه‌ها را نمي‌شنوند. اينكه دولت رييسي كار مي‌كند يا نه؟ اينكه سخنگوي دولت اظهارنظري دارد يا نه؟ و... براي مردم بي‌اهميت شده و توجهي به آن نشان نمي‌دهند. مهديان از ظهور و بروز رسانه‌هاي نوين سخن گفت و از بي‌اعتنايي دولت نسبت به اين رسانه‌ها انتقاد كرد. نوبت بعدي در اختيار بختياري مدير مسوول روزنامه دنياي اقتصاد قرار گرفت. نماينده روزنامه دنياي اقتصاد معتقد بود 3 نكته مثبت در حوزه اقتصاد مشاهده مي‌شود. تورم نسبتا كاهشي شده، نقدينگي تا حدي كنترل شده و توليد ناخالص داخلي رو به صعود دارد، اما اقتصاد كشور همچنان دور خودش مي‌چرخد و برنامه و جهت‌گيري خاصي در حوزه اقتصاد مشاهده نمي‌شود. همچنان دخالت دولت در حوزه قیمت‌گذاری دلار مشکلاتی را برای سفره‌های مردم و تولید کنندگان ایجاد کرده است. بختياري در ادامه پيرامون مشكلات رسانه‌هاي بخش خصوصي صحبت كرد كه تحت فشار رسانه‌هاي خارجي و برخي گروه‌هاي داخلي قرار دارد. مظفري نماينده آفتاب يزد هم به عنوان سخنران بعدي از بي‌توجهي نهادهاي نظارتي دولتي نسبت به تخلفات و برخي مفاسد انتقاد كرد. مظفري در پايان اعلام كرد كه اين روزنامه با پايان گرفتن سال 1402 به دليل مشكلات اقتصادي و مالي تعطيل خواهد شد و ديگر منتشر نمي‌شود. شفیعی تهیه کننده سینما هم در این نشست درخصوص ماهیت رسانه‌های جدید و غفلت مسوولان حکومتی از آنها صحبت کرد. شفیعی اعلام کرد رسانه‌ها شکل و ماهیت جدیدی پیدا کرده‌اند که باید به آن توجه کرد.
الياس حضرتي: شدت نااميدي در جامعه در حال گسترش است
پس از بيان ديدگاه‌هاي برخي مديران رسانه‌اي، الياس حضرتي صاحب امتيار مجموعه رسانه‌اي اعتماد به بيان ديدگاه‌هايش پرداخت. حضرتي با اشاره به اينكه بارها در جلسات با روساي جمهور كشور چه در دولت روحاني و دولت رييسي، مشكلات را شرح داده، يادآور شد: « ابربحران كشور در شرايط فعلي، نااميدي مردم نسبت به آينده و بي‌اعتمادي به مسوولان است.پژوهش‌هايي هم كه توسط وزارت ارشاد و ساير نهادهاي تحقيقاتي انجام گرفته، برباد رفتن اين سرمايه اجتماعي را تاييد مي‌كند.»حضرتي ادامه داد: «اما متاسفانه اين واقعيت به اندازه‌ای مورد بي‌اعتنايي و بي‌توجهي مسوولان، سياست‌گذاران و تصميم‌سازان قرار گرفت تا اينكه كشور در آستانه انتخابات 1402 و گسترش بحران نااميدي و بي‌اعتمادي قرار گرفت. در انتخابات مجلس دوازدهم اين نااميدي و بي‌اعتمادي با وضوح كامل به تصوير كشيده شد. بر اساس آمارهاي مستند وزارت كشور، حدودا 60درصد مردم در انتخابات شركت نكردند و 8درصد شركت‌كنندگان هم آراي باطله به صندوق ريختند. مجموعه اين داده‌ها، آماري 68درصدي از ناراضيان را شكل مي‌دهد كه فاجعه است.» صاحب‌امتياز اعتماد در ريشه‌يابي چرايي بروز اين مشكلات خاطرنشان كرد: «در كشور طي سال‌هاي 96، 98 و 1401 رخدادهاي اعتراضي دامنه‌داري شكل گرفت كه در ميان اين رخدادها، حوادث اعتراضي سال 1401 بيش از 100 روز طول كشيد. بحراني كه به نسبت نمونه‌هاي قبلي بسيار عميق‌تر و ريشه‌اي‌تر بود. علي‌رغم اينكه پس از عفو رهبري بخشي از مشكلات ترميم يافت، اما در ادامه اقدامات و اصلاحات لازم صورت نگرفت. حاكميت تصور مي‌كرد با اقدامات انتظامي، امنيتي و قضايي مي‌توانند مسائل و مشكلات را پشت سر بگذارند. درحالي‌كه اين شكاف، نوعي ناترازي ذهني و نااميد شدن نسبت به آينده را در كشور گسترش داد. در ايران ناترازي‌هاي مهمي چون ناترازي بودجه، ناترازي آب، ناترازي انرژي، ناترازي صندوق‌ها، ناترازي بانك‌ها و... وجود دارد، اما هيچ‌كدام از اين ابرچالش‌ها به اندازه ناترازي ذهني جامعه و بي‌اعتمادي مردم نسبت به حاكمان واجد اهميت نيست. انتخابات سال 1402 اين شكاف را به منصه ظهور رساند.» حضرتي تاكيد كرد: «اگر براي بحران فكري نشود، در ادامه بايد منتظر چالش‌هاي بيشتري باشيم. من به رهبري پيشنهاد دادم به شما (رييس‌جمهور) هم به عنوان شخص دوم مملكت پيشنهاد مي‌دهم كه كميته‌اي با حضور افراد ملي و شخصيت‌هايي كه نظرات و اظهارات آنها ميان مردم مقبوليت داشته باشد، تشكيل شده و به ريشه‌يابي چرايي كاهش مشاركت در انتخابات و چرايي بروز بحران‌ها بپردازند. اگر سيل مهاجرت نخبگان و نيروي انساني متخصص اين روزها بالا رفته، اگر خودكشي افزايش يافته و جوانان از شادابي و پويايي لازم برخوردار نيستند، اقتصاد درست نمي‌شود، سرمايه‌گذاري صورت نمي‌گيرد و تورم صعودي است، بخشي از آن به خاطر اين است كه اقشار مختلف نااميد هستند. البته بخشي از مشكلات هم به عدم مديريت مساله حوزه سياست خارجي بازمي‌گردد.» حضرتي با اشاره به گسترش برخوردهاي سلبي درخصوص موضوع حجاب و مطالبات زنان گفت: «برخي تصور مي‌كنند با رويكردهاي پليسي و امنيتي مي‌توان موضوع حجاب را حل كرد كه اين تصور اشتباه است. يك روز از بيمارستاني در قم و روز ديگر از متروي شهرها و... برخوردهاي غيرمتعارف بر سر موضوع حجاب صورت مي‌گيرد، بدون اينكه جديتي از‌سوي سيستم براي حل اين معادله مشاهده شود. اين است كه بروز مشكلات هر روز تداوم دارد...»
حسين شريعتمداري: بحراني در كشور وجود ندارد
پس از الياس حضرتي، حسين شريعتمداري با خواندن شعري از سعدي صحبت‌هايش را آغاز كرد و گفت: «سعدي به روزگاران، داغي! نشسته بر دل/ بيرون نمي‌توان كرد الا به روزگاران...» شريعتمداري در ادامه اظهاراتش در شرايطي كه حضرتي با زبان عدد و رقم و عدم مشاركت 68درصدي مردم از بحران نارضايتي و بي‌اعتمادي صحبت كرده بود، گفت: «بايد با زبان عدد و رقم و مستند صحبت كنيم. اگر فردي از بحران نااميدي صحبت مي‌كند، بايد آمار و عدد و رقم هم بدهد! نمي‌توان در روند ارزيابي دولت ابراهيم رييسي نگاهي به دولت قبل نداشته باشيم. وزير مسكني كه 8سال در دولتي وزير مسكن بوده و با افتخار مي‌گويد يك واحد مسكن هم نساخته است. وزير نيرويي كه با افتخار مي‌گويد يك سد هم نساخته و...» در اين ميان، مهدی رحمانيان صاحب امتياز روزنامه شرق به شريعتمداري تذكر داد كه شعر سعدي را اشتباه خوانده است، چراكه سعدي مي گويد: «مهري نشسته بر دل نه داغي....»
ابراهيم رييسي: رسانه‌هاي اميدآفرين در برابر رسانه‌هاي يأس آفرين
پس از طرح ديدگاه‌ها توسط اهالي رسانه، نوبت به رييس‌جمهور به عنوان ميزبان افطاري رسيد كه به بيان ديدگاه‌هايش بپردازد. رييسي در اين نشست پس از شنيدن ديدگاه‌هاي چند نفر از نمايندگان رسانه‌ها، در سخناني گفت: امروز كه راهبرد دشمن ايجاد يأس در جامعه با بزرگنمايي ضعف‌ها و ترويج «نمي‌توانيد» و «نمي‌شود»ها است، تقسيم صحيح در ميان رسانه‌ها، نه دسته‌بندي چپ و راست، بلكه دسته‌بندي رسانه‌هاي اميدآفرين در برابر يأس‌آفرين است. رييس‌جمهور نقش، شأن و رسالت رسانه‌ها در آگاهي‌بخشي، اعتمادآفريني و مشاركت‌آفريني در جامعه را بسيار با اهميت توصيف و تصريح كرد: بيان رسانه‌ها و قلم فعالان اين عرصه نقش مهمي در حفظ وحدت و انسجام اجتماعي و نيز در كيفيت مقابله با جنگ تركيبي، رسانه‌اي و رواني گسترده دشمن دارد. تلاش براي رفع شبهات و گره‌هاي ذهني از ديگر تاكيدات رييس‌جمهور در جلسه امروزش با اصحاب رسانه بود. خواست رييسي از رسانه‌ها اين بود كه فارغ از اينكه چه كسي و چرا اين گره‌ها را در ذهن مردم ايجاد كرده، به دنبال رفع آنها باشند تا تبديل به مساله و در‌نهايت نااميدي و يأس نشود. رييسي اهميت حفظ مرجعيت رسانه‌هاي داخلي را مورد تاكيد قرار داد و اظهار داشت: به‌رغم تلاش دشمنان براي انتقال مرجعيت خبري به خارج از مرز‌ها قطعا با تصويرسازي درست و صادقانه از حقيقت انقلاب و نظام اسلامي مرجعيت رسانه‌اي ما دچار خدشه نخواهد شد.
رييس‌جمهور با بيان اينكه انصاف ايجاب مي‌كند در كنار پرداختن به نقاط ضعف و كاستي‌ها، نقاط قوت نيز انعكاس يابد، مطالبه‌گري همراه با پيشنهاد اصلاحي را شيوه صحيح تعامل رسانه‌ها با دولت دانست و گفت: اگر همگان در بيان، دقيق باشيم و صرف‌نظر از سليقه سياسي، نقاط قوت كشور را برجسته كنيم، خواهيم توانست جامعه را سرشار از نشاط و اميد كنيم، چراكه اين دستاورد‌ها متعلق به مردم و شهداست و بايد به رخ كشيده شود.