همزمان با انتقاد تند رهبر سناي امريكا عليه نتانياهو مطرح شد
كابينه «بي‌بي» آخرين روزنه را بست؟
چاك شومر، رهبر اكثريت سنا، روز پنجشنبه از اسراييل خواست انتخابات جديدي برگزار كند و گفت معتقد است بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل «راه خود را گم كرده است» و مانعي براي صلح در منطقه در بحبوحه بحران انساني فزاينده در غزه است. شومر، اولين رهبر اكثريت يهودي در سنا و بالاترين مقام يهودي در ايالات‌متحده، صبح روز پنجشنبه در يك سخنراني 40 دقيقه‌اي در صحن مجلس سنا، نتانياهو را به شدت مورد انتقاد قرار داد. شومر گفت كه نخست‌وزير اسراييل خود را در ائتلافي از افراط‌گرايان راست افراطي قرار داده است و «درنتيجه، او بيش از حد مايل به تحميل تلفات غيرنظاميان در غزه بوده است، گزاره‌اي كه حمايت از اسراييل در سراسر جهان را به پايين‌ترين سطح تاريخي مي‌كشد.» شومر گفت كه اسراييل نمي‌تواند با اين اقدامات خود را سر پا نگه دارد و دوام بياورد. اين هشدار سطح بالا از سوي يكي از مقامات بلندپايه امريكايي درحالي مطرح شد كه تعداد فزاينده‌اي از دموكرات‌ها عليه كابينه نتانياهو متحد شده‌اند و جو بايدن، رييس‌جمهوري ايالات‌متحده نيز همزمان فشار عمومي بر كابينه نتانياهو را افزايش داده است و استدلال مي‌كند كه او بايد به تلفات غيرنظاميان در غزه در بحبوحه بمباران اسراييل توجه بيشتري كند. ايالات‌متحده در اين ماه با فرو ريختن محموله كمك‌هاي موردنياز مردم غزه، كار كمك‌رساني را آغاز كرده است و اعلام كرد كه يك اسكله موقت براي دريافت كمك‌هاي بيشتر از طريق دريا به غزه ايجاد مي‌كند. او روز پنجشنبه در صحن مجلس سنا گفت كه «اسراييلي‌ها در حال حاضر از سوي يك بينش حاكميتي كه در گذشته ريشه دارد، در حالت خفقان هستند.» چاك شومر در ادامه اظهارات خود گفت كه نتانياهو مدت‌هاست با تشكيل دولت فلسطين مخالف است، از همين رو يكي از چندين مانع بر سر راه‌حل دو كشوري است كه از سوي ايالات‌متحده پيش مي‌رود. شومر گفت: «نتانياهو به بهانه پيشبرد و بقاي سياسي خود، راه خود را گم كرده است.» رهبر اكثريت راستگرايان اسراييلي همچنين، حماس و محمود عباس رييس تشكيلات خودگردان فلسطين را مقصر دانست. شومر گفت تا زماني كه همه آنها از معادله حذف نشوند، «در اسراييل، غزه و كرانه باختري هرگز صلح برقرار نخواهد شد.» شومر همچنين گفت كه ايالات‌متحده نمي‌تواند نتيجه انتخابات در اسراييل را ديكته كند، اما «انتخابات جديد تنها راهي است كه مي‌تواند به فرآيند تصميم‌گيري سالم و بازي درباره آينده اسراييل را تعريف كند، آن‌هم در زماني كه بسياري از اسراييلي‌ها اعتماد خود را نسبت به ديدگاه و جهت‌گيري كابينه از دست داده‌اند.» شومر در اظهارات خود، ضمن دفاع از اسراييل گفت كه به عنوان بالاترين مقام منتخب يهودي در ايالات‌متحده، خود را موظف مي‌داند كه براي حمايت از اسراييل سخن بگويد. او گفت كه نام خانوادگي‌اش از كلمه عبري شومر يا «نگهبان» گرفته شده است. او افزود كه «به عنوان شومر يسروئل، به معناي محافظ اسراييلي‌ها، به شدت در قبال آنها احساس مسووليت مي‌كنم.» شومر گفت كه اگر اسراييل كنترل خود را بر غزه و كرانه باختري تشديد كرده و «يك دولت واحد دفاكتو» ايجاد كند، نمي‌توان انتظار منطقي داشت كه حماس و متحدانش سلاح‌ها را كنار بگذارند. او عنوان داشت كه اين اقدام نتانياهو و متحدان افراطي‌اش مي‌تواند به معناي جنگ مداوم در منطقه باشد. شومر در پايان با انتقاد از نتانياهو، مدعي شد كه «اسراييل به عنوان يك دموكراسي حق دارد رهبران خود را انتخاب كند. اما نكته مهم اين است كه به اسراييلي‌ها حق انتخاب داده شود.»
سخنراني پرحاشیه
در كاخ سفيد، جان كربي، سخنگوي امنيت ملي، از بررسي اظهارات شومر خودداري كرد و گفت كه كاخ سفيد بيشترين تمركز خود را بر برقراري آتش‌بس موقت گذاشته است. كربي گفت: «ما مي‌دانيم كه شومر به شدت تحت تاثير قرار گرفته است، اما ما براي اطمينان از اينكه اسراييل آنچه را كه براي دفاع از خود نياز دارد را دراختيار دارد و در عين حال هر كاري كه مي‌تواند براي جلوگيري از تلفات غيرنظاميان انجام مي‌دهد، متمركز خواهيم بود.» در همين رابطه، مايكل هرتزوگ، فرستاده رژيم اسراييل در امريكا، اين سخنراني را «مخالف اهداف مشترك اسراييل و ايالات‌متحده» خواند. هرتزوگ در صفحه خود در شبكه ايكس مدعي شد كه: «اسراييل يك دموكراسي مستقل است. اظهارنظر در مورد صحنه سياسي داخلي يك متحد دموكراتيك مفيد نيست، به خصوص كه اسراييل در حال جنگ با حماس است.» اين سخنراني همچنين با واكنش سريع جمهوري‌خواهان مواجه شد. ميچ مك كانل، رهبر اقليت جمهوري‌خواهان سنا، بلافاصله پس از سخنراني شومر در صحن مجلس سنا گفت كه «اسراييل سزاوار متحدي است كه همچون متحدي قابل اتكا عمل كند» و ناظران خارجي «بايد از اظهارنظر و قضاوت در باب اتحاد اسراييل و ايالات‌متحده خودداري كنند.» مك كانل گفت كه حزب دموكرات مسائل ضداسراييلي در خود دارد. او گفت: «يا به تصميمات آنها احترام مي‌گذاريم يا به دموكراسي آنها بي‌احترامي مي‌كنيم.» مايك جانسون، رييس مجلس نمايندگان در ويرجينياي غربي، در نشست حزب جمهوري‌خواه در مجلس نمايندگان، سخنراني شومر را «نامناسب» خواند. رييس‌جمهوري‌خواه مجلس نمايندگان امريكا در انتقاد از اظهارات شومر مدعي شد: «اين كاملا اشتباه است كه رهبري امريكايي چنين نقش تفرقه‌افكني در سياست اسراييل بازي كند درحالي كه نزديك‌ترين متحد ما در منطقه در نبردي وجودي براي بقاي خود به‌سر مي‌برد.» همزمان حزب ليكود به رياست بنيامين نتانياهو به اظهارات اخير چاك شومر رهبر اكثريت سناي امريكا واكنش نشان داد. به نوشته سي‌ان‌ان، اين حزب مدعي شد انتظار داشتيم چاك شومر رهبر اكثريت سناي امريكا به كابينه اسراييل احترام بگذارد و آن را تضعيف نكند. در بيانيه حزب ليكود آمده است: اسراييل جمهوري موز فروش نيست، بلكه يك دموكراسي مستقل و افتخارآفرين است كه نخست‌وزير نتانياهو را انتخاب كرد. جمهوري موز فروش در واژگان سياسي نوين، اصطلاحي است كه براي كشورهايي تك محصولي و ضعيف كه از نظر سياسي ناپايدار هستند و اقتصاد آنها وابسته به صادرات يك محصول محدود مانند موز است، به كار مي‌رود. حزب ليكود مدعي شد: برخلاف اظهارات شومر، مردم اسراييل از پيروزي كامل بر حماس حمايت مي‌كنند و با بازگشت تشكيلات خودگردان فلسطين به غزه مخالف هستند. در همين رابطه، بني گانتس عضو كابينه جنگ رژيم صهيونيستي نيز از اظهارات شومر انتقاد كرد.گانتس مدعي شد: امريكا و اسراييل ارزش‌ها و منافع مشترك دارند و شهروندان اسراييل و امريكا داراي ارزش‌ها و منافع مشترك هستند. نتانياهو سال‌هاست كه رابطه نسبتا كم تنشي با جمهوري‌خواهان در ايالات‌متحده داشته است، به ويژه در جلسه مشترك كنگره در سال 2015 به دعوت قانونگذاران جمهوري‌خواه براي تلاش براي خنثي كردن مذاكرات هسته‌اي باراك اوباما، رييس‌جمهور سابق ايالات متحده با ايران، صحبت كرد. اين اقدام مقامات دولت اوباما را خشمگين كرد، زيرا آنها چنين رويكردي را به معناي پايان دادن به اختيارات رياست‌جمهوري اوباما و مداخله عميق غيرقابل قبول در سياست خارجي ايالات‌متحده مي‌دانستند. همين هفته از نتانياهو دعوت شد تا با سناتورهاي جمهوري‌خواه در نشست حزبي صحبت كند، اما به گفته يكي از افراد آگاه ازاي جلسه غيرعلني، هرتزوگ به دليل مشكلات لحظه آخري جاي او را گرفت. مشخص نيست كه اظهارات غيرمعمول شومر چگونه ارزيابي خواهد شد. اما به نظر مي‌رسد محبوبيت نتانياهو به‌شدت لطمه ديده است.
زمينه‌چيني براي كنار زدن «بي‌بي»
اولويت‌هاي ايالات‌متحده در منطقه به طور فزاينده‌اي توسط آن دسته از اعضاي راست افراطي كابينه كه مخالف با تشكيل كشور فلسطين و ساير اهدافي هستند كه دولت‌هاي متوالي ايالات‌متحده آن را براي حل و فصل درگيري‌هاي بلندمدت فلسطين و اسراييل ضروري مي‌دانند، با مشكل مواجه شده است. بايدن پس از سخنراني خود در مورد وضعيت اتحاديه، هنگام صحبت با قانونگذاران امريكايي وعده داد كه به نتانياهو لحظه رويارويي با درك يا شناخت ناگهاني حقيقت را نشان خواهد داد. اظهارنظري كه ناظران آن را به تلاش براي بركناري نتانياهو از قدرت تعبير كرده‌اند. در همين رابطه نيز كامالا هريس، معاون رييس‌جمهور، شومر و ساير قانونگذاران هفته گذشته در واشنگتن با بني گانتز، يكي از اعضاي كابينه جنگي اسراييل و رقيب بسيار محبوب نتانياهو ديدار كردند - ديداري كه با انتقاد نخست‌وزير اسراييل مواجه شد. گانتز بلافاصله پس از حملات 7 اكتبر حماس، به كابينه جنگ نتانياهو پيوست. اما انتظار مي‌رود كه او پس از پايان يافتن درگيري‌ها، كابينه را ترك كند و اين نشان‌دهنده پايان دوره ائتلاف اضطراري در كابينه نتانياهوست. بازگشت اسراييلي‌هاي معترض به سياست‌هاي نتانياهو به خيابان‌ها و انجام تظاهرات گسترده مي‌تواند فشار بر ائتلاف عميقا نامحبوب نتانياهو براي برگزاري انتخابات زودهنگام را افزايش دهد.
روزنه‌اي كه بسته شد
در شرايط كنوني «بي‌بي» از مواضعش عقب‌نشيني نكرده و در تازه‌ترين اقدام، دفتر نخست‌وزيري در واكنش اوليه به پاسخ ارايه شده توسط حماس درباره توافق آتش‌بس در غزه، شروط اين جنبش را «نامعقول» دانست و آنها را نپذيرفت. دفتر نتانياهو در بيانيه‌اي در اين باره مدعي شد: موضع جديد حماس درباره مذاكرات آتش‌بس همچنان مبتني بر «خواسته‌هاي بي‌اساس» است. خبرگزاري رويترز گزارش داد: پيشنهاد حماس در مرحله اول شامل آزادي اسراي اسراييلي زن، سالمندان و بيماران در ازاي آزادي حدود يك هزار اسير فلسطيني است. علاوه بر اين، تصريح شده كه تاريخ نهايي خروج اسراييل از نوار غزه پس از پايان مرحله اول توافق باشد. رويترز همچنين اعلام كرد: پيشنهاد حماس همچنين شامل آزادي تمامي اسراي هر دو طرف در مرحله دوم تبادل اسرا است. حماس مي‌گويد، در چارچوب پيگيري مذاكرات آتش‌بس از طريق برادران خود در مصر و قطر، براي توقف تجاوز نظامي به مردم غزه و كمك‌رساني و بازگشت آوارگان به غزه و خروج نيروهاي اشغالگر از اين‌باريكه، ديدگاه جامع خود را كه مبتني بر اين اصول و مباني است و براي توافق ضروري است، به ميانجي‌گران ارايه كرديم. معترضان در اسراييل خواهان برگزاري انتخابات زودهنگام هستند. آنها نتانياهو را متهم كرده‌اند كه تصميمات خود را بر اساس خواست ائتلاف يكپارچه راستگراي خود به جاي منافع اين رژيم در زمان جنگ اتخاذ مي‌كند. آنها مي‌گويند كه او اتحاد راهبردي اسراييل با ايالات‌متحده را با رد پيشنهادهاي ايالات‌متحده براي چشم‌انداز پس از جنگ غزه به منظور راضي كردن اعضاي راست افراطي كابينه خود به خطر مي‌اندازد. سرنوشت اسرا در دوران جنگ اسراييل عليه غزه يكي از محوري‌ترين موضوعات تحولات در خاورميانه بوده است، كه همواره مذاكرات براي آتش‌بس را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. اين‌بار، نه وضعيت اسراي اسراييلي در دست حماس، كه اسراي كشتي گلكسي ليدر مرتبط با اسراييل نيز خبرساز شده است. سي‌ان‌ان در گزارشي عنوان كرده است كه اميد براي بازگشت قريب‌الوقوع خدمه كشتي باري گلكسي ليدر كه در ماه نوامبر از سوي نيروهاي انصارالله به اسارت درآمده‌اند در حال رنگ باختن است. در همين رابطه، ديپلمات ارشد فيليپيني به سي‌ان‌ان گفته است كه انتظار آزادي اين خدمه اسير در دست انصارالله را تا پايان جنگ در غزه را ندارد، چراكه انصارالله معتقدند كه سرنوشت اين خدمه در دست حماس است و همه‌چيز بسته به سرنوشت جنگ در غزه دارد. يك هليكوپتر نظامي متعلق به انصارالله يمن كشتي باري گلكسي ليدر، مرتبط با رژيم اسراييل، را در 19 نوامبر در درياي سرخ به كنترل خود درآورد و خدمه كشتي متشكل از 17 فيليپيني، دو بلغاري، سه اوكرايني، دو مكزيكي و يك رومانيايي را به اسارت گرفته است. نيروهاي انصارالله بارها هشدار داده‌اند تا زماني كه اسراييل به تهاجم خود در غزه ادامه مي‌دهد، به كشتي‌هاي مرتبط با اين رژيم حمله خواهد كرد.