عملكرد خيره‌كننده «صندوق ثروت» عربستان:
25 ميليارد دلار سود!
بلومبرگ در گزارشي به بررسي عملكرد صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان پرداخته است. اين صندوق نقش بسيار مهمي در تحقق اهداف مرتبط با متنوع‌سازي اقتصاد اين كشور دارد. اين گزارش را كه محمدرضا قاسمي در «اكوايران» ترجمه كرده، بخوانيد.
صندوق ثروت دولتي عربستان در سال 2023 دوباره به مسير سوددهي بازگشت كه علت آن رشد ارزش بازارهاي جهاني بوده كه كمك كرد جايگاه اين صندوق به عنوان يكي از بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاران تحت حمايت دولت در خاورميانه تقويت شود. بيانيه‌هاي رسمي منتشر شده در روز دوشنبه (11 تير) نشان مي‌دهد صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان در سال گذشته ميلادي توانست از طريق فعاليت‌هاي سرمايه‌گذاري، 25 ميليارد دلار سود به دست آورد. درآمد مرتبط با سود تقسيمي و عملكرد بهتر از سوي صندوق‌هاي شخص ثالث نيز به بهبود عملكرد صندوق سرمايه‌گذاري عمومي كمك كرده است.
جايگاه صندوق سرمايه‌گذاري عمومي
در منطقه
اين صندوق، دارايي‌هايي به ارزش 925 ميليارد دلار را كنترل مي‌كند و از اين نظر، كمي كوچك‌تر از سازمان سرمايه‌گذاري ابوظبي است كه عنوان بزرگ‌ترين صندوق دولتي منطقه را يدك مي‌كشد. بازيابي روند مثبت صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان به دنبال بهبود چشمگير بازارهاي مالي رخ داده است و در اين ميان، شاخص اس‌اند‌پي 500 در سال گذشته ميلادي با سود 24 درصدي همراه شد. اين صندوق منفعت زيادي از رشد سهام‌هاي فناوري به دست آورد و در سه ماهه نخست سال جاري ميلادي ميزان دارايي‌هاي خود در سهام‌هاي امريكا را كاهش داد، از جمله سهام‌هايي به ارزش بيش از 600 ميليون دلار در هر يك از شركت‌هاي آمازون، مايكروسافت و سِيلزفورس. ذخاير نقدي صندوق ياد شده كه ميزان آن تا سپتامبر 2023 ميلادي، 15 ميليارد دلار بود و كمترين سطح آن از سال 2020 محسوب مي‌شود، به 65 ميليارد دلار افزايش پيدا كرده است. بلومبرگ‌نيوز در ماه مارس گزارش داده بود كه در بحبوحه ذخاير رو به كاهش و نگراني‌ها از تنگناي بودجه‌اي، اين صندوق گزينه‌هاي مختلفي را براي به دست آوردن سود مورد ارزيابي قرار داده است، از جمله سرعت بخشيدن به فروش اوراق قرضه و آماده‌سازي عرضه سهام در شركت‌هاي پرتفوي خود.
تحول از يك هلدينگ ضعيف به يكي از فعال‌ترين سرمايه‌گذاران جهان
صندوق سرمايه‌گذاري عمومي عربستان با مديريت «ياسر الرميان» توانسته در كمتر از يك دهه از يك شركت هلدينگ داخلي كم‌فعاليت، به يكي از بزرگ‌ترين و فعال‌ترين سرمايه‌گذاران تحت كنترل دولت در جهان تبديل شود. اين نهاد وظيفه اصلي را در محقق كردن برنامه محمد بن سلمان - وليعهد سعودي - در متنوع‌سازي اقتصاد عربستان بر عهده دارد و به سرمايه‌گذاري‌هاي قابل توجه در صنايع و فناوري‌هاي جديد در خانه و كشورهاي ديگر روي آورده است. ميزان جاه‌طلبي‌هاي صندوق سرمايه‌گذاري عمومي شامل سرمايه‌گذاري 40 ميليارد دلاري در زمينه هوش مصنوعي، اختصاص 100 ميليارد دلار در توليد لوازم الكترونيكي و پروژه‌هاي توسعه جديد و عظيم در سراسر عربستان است كه انتظار مي‌رود هزينه‌هاي آنها به تريليون‌ها دلار برسد، نه تنها اين صندوق را تحت فشار قرار داده، بلكه دولت عربستان را نيز با نگراني‌هاي تامين سرمايه اين پروژه‌ها روبه‌رو كرده است. مقامات دولتي اين كشور در چند ماه اخير صحبت‌هايي را مطرح كرده‌اند كه در آن نياز به بازنگري در اين پروژه‌ها از نظر وسعت و زمان به اتمام رسيدن، برجسته شده است. به عبارت ديگر، عربستان به دنبال پروژه‌هاي كوچك‌تر است كه در زمان طولاني‌تر تكميل خواهند شد. از همه مهم‌تر، افراد مطلع در آوريل به بلومبرگ‌نيوز اعلام كردند برنامه‌هاي مرتبط با توسعه پروژه «نئوم» در بيابان، در مقياس كوچك‌تري نسبت به قبل پيش خواهد رفت.
برنامه‌هاي آينده و تكيه بر آرامكو
با اين حال، با برنامه‌هاي سال 2025 كه هدف آن تقويت سرمايه‌گذاري سالانه از 40 ميليارد دلارِ كنوني به 70 ميليارد دلار است، صندوق سرمايه‌گذاري عمومي براي بالا بردن قدرت خود به بازار اوراق قرضه روي آورده است.
طبق گزارش‌ها، اين صندوق در مجموع 125 ميليارد دلار وام گرفته كه نسبت به آمار 85 ميليارد دلاري سال گذشته ميلادي با افزايش همراه بوده است. برخلاف صندوق‌هاي حاضر در ابوظبي و قطر، صندوق سرمايه‌گذاري عمومي نتوانسته بر دريافت سرمايه حاصل از مازاد بودجه تكيه كند، چراكه عربستان پيش‌بيني كرده در چند سال آينده با كسري بودجه مواجه خواهد بود. در عوض، عربستان از طريق انتقال سرمايه، به تامين مالي صندوق سرمايه‌گذاري عمومي پرداخته است. اين صندوق اكنون 16 درصد از سهام آرامكو را در اختيار دارد كه باعث شده بخشي از درآمد پايدار حاصل از 125 ميليارد دلار سود تقسيمي سالانه كه اين غول نفتي پرداخت مي‌كند، به اين صندوق برسد. صندوق‌هاي دولتي ديگر نيز از بهبود عملكرد خود در سال 2023 خبر داده‌اند. صندوق 1.6 هزار ميليارد دلاري نروژ با رشد بازارهاي سهام به سوددهي بازگشت، اما حضور نداشتن پرتفوي املاك و مستغلات آن در بازارهاي سهام، باعث زيان اين صندوق شد. در اين ميان، شركت سرمايه‌گذاري مبادله ابوظبي نيز اعلام كرده سود پنج‌ساله آن از 8.5 درصد در سال 2023 ميلادي به 10.3 درصد افزايش پيدا كرده است.