دكتر پزشكيان و توسعه و فيلترينگ اينترنت
مهدي زارع
دكتر مسعود پزشكيان كه در رقابت براي دور دوم انتخابات رياست‌جمهوري در روز جمعه 15مهر آماده مي‌شود در پاسخ به يكي از مخاطبانش در صفحه شبكه اجتماعي ايكس (توييتر) نوشت: «تضمين مي‌دهم كه تمام دولت در برابر گشت‌هاي اجباري، فيلتر كردن و فيلترشكن بازي و فشارهاي بيروني در همه جلسات و تمام قد بايستد.»
در ماه‌هاي اخير و به ويژه از اوايل سال 1403 يك گرفتاري مهم براي دانشجويان و استادان ايراني، سرعت و كيفيت اينترنت و فيلترينگ گسترده و اختلال‌هاي گوناگون شبكه مجازي كشور بوده است. اتصال ضعيف به اينترنت، دسترسي استادان و دانشجويان را به منابع آنلاين و پژوهش دشوارتر كرده است. گاه ساعت‌ها براي انجام يك كار ساده در انتظار كيفيت حداقلي از اتصال به اينترنت صرف مي‌شود و فيلترينگ گاه حتي دسترسي و جست‌وجو در سايت‌هاي كاملا مجاز و صرفا علمي را نيز با مشكل و كندي گسترده و بسيار اعصاب خردكن مواجه كرده است.
ضمنا دانش‌آموزاني كه اينترنت ضعيفي دارند و فقط از تلفن همراه براي دسترسي به اينترنت استفاده مي‌كنند، در تكميل تكاليف و مهارت‌هاي ديجيتال عملكرد و يادگيري بدتري دارند.
در سراسر جهان، فناوري ديجيتال براي توسعه اقتصادي حياتي تلقي مي‌شود. تجزيه و تحليل بانك جهاني در سال 2012 نشان داد «افزايش 10درصدي در پهناي باند ثابت باعث افزايش 1.35 درصدي در توليد ناخالص داخلي سرانه براي كشورهاي در حال توسعه و افزايش 1.19 درصدي براي كشورهاي توسعه‌يافته شده است.» اينترنت و فناوري ديجيتال نقش خود را در كل اقتصاد گسترش داده است. مركزيت اينترنت در زندگي اجتماعي و اقتصادي اخيرا سازمان ملل متحد را به تصويب قطعنامه‌اي در حمايت از «ترويج، حفاظت و بهره‌مندي از حقوق بشر در اينترنت » سوق داد.
دانش‌آموزاني كه اينترنت پهن باند در خانه داشته‌اند، علاقه بيشتري به مدرسه داشته‌اند و كمتر تكاليف خود را ناتمام رها مي‌كردند. دانش‌آموزان داراي مهارت‌هاي ديجيتال قوي، به‌ويژه مهارت‌هاي رسانه‌هاي اجتماعي، ممكن است در آزمون‌هاي استاندارد عملكرد بهتري داشته باشند.
پيشرفت روزافزون فناوري، افزايش ضريب نفوذ اينترنت در بين مردم و تلفن‌هاي هوشمند، نياز بازار به كارمندان دوركار را دو چندان كرده است. ابزارهاي ارتباطي در حال توسعه، نحوه ارتباط و انجام كارها را براي تيم‌هاي دوركاري بيش از پيش تسهيل كرده‌اند.
دوركاري شيوه جديدي براي كار كردن نيست؛ بلكه اين روش از سال‌ها پيش در بسياري از كشورهاي توسعه يافته به كار مي‌رفته و نتايج موفقيت‌آميز آن نيز به اثبات رسيده است. مزاياي دوركاري را مي‌توان از سه جنبه فردي (كاهش در هزينه و زمان مسافرت، بهبود فرصت‌هاي كاري، اختلال كمتر در زندگي خانوادگي و توازن بين زندگي كاري و خانوادگي، انعطاف در كار، ايجاد كار براي معلولان) سازماني (كاهش هزينه و بهبود بهره‌وري شغلي كاركنان و سازمان) و اجتماعي (كم كردن آلودگي، كاهش ترافيك، فرصت‌هاي كاري وسيع‌تر و تجديد حيات اقتصادي)، مورد توجه قرار داد. تا پايان سال ۲۰۱۶، تقريبا يك چهارم نيروي كار امريكا به صورت دوركاري مشغول كار بودند و تعداد نيروهاي دوركار (بدون احتساب افراد خوداشتغال) از سال ۲۰۰۵ تا امروز دو برابر شده است. البته از ابتداي سال 2020 در دنيا و به ويژه از ابتداي سال 1399 در كشور خودمان، و در زمان همه‌گيري كرونا، اين شيوه به صورت فراگير در كشور ما نيز مورد استفاده قرار گرفت و البته همزمان با فيلترينگ همواره در اين مدت با چالش‌هاي بزرگ و ناراحت‌كننده براي كاربران ايراني همراه بوده است.
بهترين مزيت دوركاري اين است كه شما از هر جايي مي‌توانيد كارهاي خود را انجام بدهيد و به جاي طي مسيري مشخص براي رسيدن به شركت و ميز كار خود؛ در خانه، حياط، كافه، رستوران، كنفرانس يا حتي هواپيما كارتان را انجام بدهيد.
نگارنده اميد دارد تا درصورتي كه دكتر پزشكيان رييس‌جمهور شود، به صورت جدي در گسترش فضاي مجازي و توسعه زيرساخت مربوطه در ايران اقدام كند. مشكلات مربوط به فيلترينگ براي كاربران ايراني برطرف شود و فرصت‌هاي شغلي برخط از همين طريق در كشور ما نيز مانند همه كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه گسترش يابد. بخش قابل ملاحظه‌اي از نيروي كار در دهه پيش رو بايد در اين بخش به كار مشغول شوند و اين موضوعي است كه بايد با توسعه زيرساخت مربوط و سرمايه‌گذاري متناسب در دولت چهاردهم مورد حمايت قرار بگيرد.