هوا چقدر گرم است!
مرجان يشايايي
تغييرات اقليمي را ديگر نمي‌توان منكر شد. هر جاي دنيا يا طبيعت را كه بگرديد، اثر اين تغييرات هولناك را مي‌توان ديد. يخچال‌هاي قطب در حال آب شدن هستند و اين در قدم اول يعني بالا آمدن آب درياها و به خطر افتادن امكان زيست صدها ميليون ساحل‌نشين در سراسر جهان. اينكه در آينده اين يخ‌هاي آب‌شده چه ويروس‌هايي را با خود به جاهاي ديگر مي‌برند، هرچند نگراني زيست‌شناسان و ويروس‌شناسان را برانگيخته است، اما هنوز جواب درستي براي آن پيدا نشده. گرماي هوا در همه جا جنگل‌ها را كه وجودشان براي تنفس كره زمين و تنوع زيستي حياتي است به آتش مي‌كشد و پهنه‌هاي وسيعي را از پوشش گياهي پاك مي‌كند، بگذريم از جنگل‌هايي كه خود انسان‌ها به طمع سودآوري هر روز در حال پاك كردن آن هستند. گرماي هوا تنوع زيستي را به خطر انداخته و اين يعني از ميان رفتن روبه فزوني گونه‌هاي گياهي و جانوري و از كار افتادن هزاران يا بيشتر چرخه طبيعي حيات در طبيعت. امواج گرمايي مردم بسياري از نقاط جهان مانند اروپا يا كانادا را كه به موج‌هاي گرمايي عادت نداشته‌اند و تجهيزات كافي براي مقابله با آن ندارند، غافلگير كرده و حتي در كشورهايي مانند هند و مناطق گرمسيري مانند سيستان و بلوچستان كشورمان كه مردم با گرماي شديد بيگانه نيستند، امواج گرمايي باعث آسيب‌هاي شديد و حتي مرگ و مير مردم آسيب‌پذير شده است. آخرين اثر گرما كه در افكار عمومي انعكاس داشته، مهاجرت پشه آئدس به مناطق شمالي‌تر و شيوع تب دنگي است كه تا يكي- دو سال قبل در واقع بيماري مناطق حاره‌اي بوده.
اينكه راه‌حل‌ها چندين سال است از طرف كارشناسان ارايه شده، خبر خوبي است و خبر بد اينكه هيچ كدام از اين راه‌حل‌ها هنوز درست اجرايي نشده‌اند. بخش خوب آن است كه به هر حال راه‌حل‌ها وجود دارند. به گزارش مجمع جهاني اقتصاد، در همايش كوپ28 كه سال قبل براي نجات كره زمين از طرف سازمان ملل متحد در كشور امارت برگزار شد، راه‌حل‌هاي متفاوتي براي مشكل گرم شدن زمين ارايه شده كه اولين و مهم‌ترين آن كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي مانند بنزين و گازویيل به خصوص در بخش حمل و نقل است. بعد از آن، بايد ميزان انرژي‌هاي تجديدپذير را سه‌برابر و اثربخشي انرژي‌هاي فعلي را دوبرابر كرد. همه اين كارها بايد تا سال 2030 انجام شود، ضمن اينكه ميزان حمايت‌هاي مالي براي از دست رفتن و نابودي و كاهش انرژي‌ها هم بايد افزايش يابد. خبر بد اما كمبود توجه و اراده دولت‌ها و شركت‌هاي بزرگ جهاني براي عملي كردن اين راه‌حل‌هاست. كارشناسان ملل متحد عقيده دارند، براي محدود كردن افزايش دماي زمين به 5/1 درجه سليسيوس، بايد ميزان انتشار گازهاي گلخانه‌اي كه بخش بزرگي از آنها بر اثر مصرف سوخت‌هاي فسيلي ايجاد مي‌شود، حدود 7درصد كمتر شود. مجمع جهاني اقتصاد مي‌گويد، هر چند اقداماتي از طرف دولت‌ها و شركت‌هاي بزرگ براي كاهش و بهتر كردن مصرف سوخت‌هاي فسيلي انجام شده، اما بالا رفتن مدام دماي زمين و بررسي‌هاي دقيقتر نشان مي‌دهد، اين اقدامات ناكافي بوده و به نتيجه مطلوب نرسيده و هنوز بين ميزان مصرف سوخت‌هاي فسيلي و كاهش 7درصدي انتشار گازهاي گلخانه‌اي كه اغلب آنها براثر مصرف سوخت‌هاي فسيلي ايجاد مي‌شود و دولت‌ها طي عهدنامه‌هايي در سال‌هاي گذشته، متعهد به كاهش آن شده‌اند، فاصله زيادي وجود دارد. كارشناسان مي‌گويند اگر افزايش دما به ۱/۵ درجه سليسيوس محدود شود، مي‌توان به نجات زمين اميدوار بود. در قدم بعدي تا سال 2050 بايد ميزان انتشار كربن حاصل از مصرف سوخت‌هاي فسيلي را به صفر رساند. از اين تعهد تا امروز تنها 35درصد محقق شده و از تعهد به افزايش محدود به۱/۵ درجه‌ا‌ي دماي زمين تنها 20درصد. سياست‌گذاري‌هاي درست دولتي حتي از همين اعداد هم كمتر است. هرقدر هم از مردم بخواهيم كمتر و بهتر مصرف كنند، بازيگر اصلي در اين صحنه دولت‌ها و شركت‌هاي بزرگ هستند كه با سياست‌گذاري و اقدامات به‌موقع بايد جلوي بيشتر گرم شدن هوا را بگيرند.