نشست قاهره در میانه موجی از بدبینیها درباره آینده مذاکرات آتشبس برگزار شد
گره کور صلح!
هیات مذاکرهکننده مصری برای توافق آتشبس و تبادل اسرای غزه در گفتوگو با رویترز نسبت به اجرایی شدن پیشنهادها جهت پر کردن شکافها در مذاکرات آتشبس میان اسرايیل و حماس ابراز تردید کرد. چالشهای پیرامون طرح به اصطلاح پل زدن میان شکافها در مذاکرات خوشبینی به توافق قریبالوقوع را که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در آخرین سفر خود به خاورمیانه در این هفته مطرح کرد، از بین برده است. پس از ترورهای هدفمند اخیر رهبران حماس و حزبالله از سوی اسرايیل، نگرانیها از گسترش جنگ در غزه و سرایت آن به کل منطقه افزایش یافته است.
در همین رابطه، کاخ سفید اعلام کرد، جو بایدن، ريیسجمهور امریکا روز چهارشنبه با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل گفتوگو کرد و بر ضرورت دستیابی به آتشبس و توافق برای آزادی اسرا تاکید کرد. مقامات مصر نیز به آسوشیتدپرس گفتند که حماس به دلایل متعدد، علاوه بر احتیاط طولانیمدت در مورد اینکه آیا توافقی حاصل میشود یا خیر، با پیشنهاد پل زدن میان شکافها موافقت نخواهد کرد. حماس خواستار عقبنشینی کامل نیروهای اسرايیلی از غزه است؛ خواستهای که رژیم اسرايیل با آن به شدت مخالفت کرده است و نتانیاهو خواستار ماندن نیروهای اسرايیلی در مرز رفح، گذرگاه فیلادلفی و همچنین محور نتزاریم است.
یک مقام مصری آگاه از مذاکرات به رویترز گفت که «پیشنهاد پل زدن میان شکافها» مستلزم اجرای مرحله اول توافق است که حماس آسیبپذیرترین اسرا شامل بیماران و سالمندان را به اسرايیل تحویل دهد. سپس، طرفین در مرحله اول بدون هیچ «ضمانتی» از سوی اسرايیل یا میانجیها برای حماس، در مورد فاز دوم و سوم مذاکره خواهند کرد. این مقام مصری افزود: امریکاییها تنها وعده میدهند، ولی هرگز چیزی را تضمین نمیکنند. قطعا حماس این پیشنهاد را نمیپذیرد، زیرا عملا به این معنی است که حماس در ازای توقف شش هفتهای جنگ بدون هیچ تضمینی برای آتشبس دايمی از طریق مذاکره، اسرا را آزاد خواهد کرد. این مقام مصری همچنین گفت که این پیشنهاد روشن نمیسازد که اسرايیل باید نیروهای خود را از دو گذرگاه استراتژیک در غزه، گذرگاه فیلادلفی در کنار مرز غزه با مصر و محور نتزاریم شرقی-غربی در سراسر قلمرو غزه، خارج کند. او گفت که اسرايیل قصد دارد نیروهای خود را در گذرگاه فیلادلفی کاهش دهد، ولی هرگز قرار نیست کل نیروهای خود را از این منطقه خارج کند. این مقام مصری افزود: این امر برای ما و البته برای حماس قابل قبول نیست.
یک مقام مصری دیگر نیز به رویترز تصریح کرد: از آنجایی که اسرايیل از تعهد به خروج کامل از غزه در مرحله دوم توافق امتناع میکند، بخت کمی برای دستیابی به موفقیت وجود دارد. این مقام اذعان کرد که اسرايیل همچنین اصرار دارد نیروهای خود را در گذرگاه فیلادلفی نگه دارد و بر محور نتزاریم کنترل کامل داشته باشد. او همچنین گفت که مصر به ایالاتمتحده و اسرايیل هشدار داده است بدون عقبنشینی کامل نیروهای اسرايیلی از گذرگاه فیلادلفی، قاهره گذرگاه رفح به غزه را بازگشایی نخواهد کرد. اسرايیل مدعی است برای جلوگیری از پر کردن زرادخانه حماس از طریق تونلهای مخفی در مرز با مصر، قصد دارد خود، و نه نیروهای بین المللی، بر مرز غزه با مصر نظارت داشته باشد. یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرايیل ادعا میکند نیروهای اسرايیلی بیش از 150 تونل از این قبیل را تخریب کردهاند.
هر دو مقام مصری به شرط ناشناس ماندن نامشان به آسوشیتدپرس گفتند میانجیها روزهای پنجشنبه و جمعه در قاهره برای گفتوگوهای بیشتر در مورد این پیشنهاد و پیش از ارائه رسمی آن به حماس، ملاقات کردند. باسم نعیم، یکی از مقامات سیاسی حماس گفت که طرح پل زدن میان شکافها چندین خواسته جدید نتانیاهو را پذیرفته است؛ ازجمله اینکه نیروهای اسرايیلی در رفح، فیلادلفی و نتزاریم باقی بمانند و فلسطینیهای آوارهای را که به شمال غزه باز میگردند، بازرسی و تحت تعقیب قرار دهند. اسرايیل مدعی است هدفش از کنترل این محورها جستوجو برای یافتن رزمندگان حماس است. نعیم گفت این پیشنهاد همچنین شامل تغییرات نامشخصی در مبادله اسرا در غزه با فلسطینیهای زندانی در اسرايیل است و هرگز تضمین نمیکند که آتشبس در طول مذاکرات در مورد انتقال از مرحله اول توافق به مرحله دوم به قوت خود باقی بماند. در نسخههای قبلی طرح آتشبس، مرحله دوم شامل آتشبس دايمی، خروج کامل نیروهای اسرايیلی از غزه و آزادی اسرای مرد باقیمانده است.
به گزارش واشنگتن پست، آنتونی بلینکن، پس از بازدید از مصر و قطر گفت که پیشنهاد پل زدن میان شکافها در برنامه و مکانهای عقبنشینی نظامی اسرايیل از غزه واضح است، اما هیچ جزيیاتی در مورد هیچ کدام از آنها مشخص نشده است. بلینکن افزود که از آنجایی که اسرايیل این پیشنهاد را پذیرفت، تمرکز بر انجام هر کاری برای جلب نظر حماس در جریان است. روزنامه دولتی الاهرام مصر گزارش داد که بلینکن درخواست روشنی از مصر دریافت کرد تا در راستای توافقی با چارچوب دقیق با ضربالاجلهای مشخص و اهداف روشن برای تشویق حماس به امضای این توافق تلاش کند. اما در میان بسیاری از اسرايیلیها در مورد تعهد نتانیاهو به حصول توافق، بدبینی وجود دارد. ناداو ایال، مفسر در روزنامه یدیعوت آحارونوت در همین رابطه نوشت تا زمانی که کل گروه مذاکرهکنندگان حرفهای بر این باورند که نتانیاهو در حال خنثی کردن و عقیم گذاشتن توافق آتشبس است، هیچ اعتمادی میان طرفین وجود نخواهد داشت.
به گزارش وال استریت ژورنال، دولت بایدن در تلاش است تا آنچه را که آخرین شکافهای باقیمانده که مانع از توافق آتشبس بین اسرايیل و حماس میشود، پر کند. اما ريیسجمهوری امریکا همزمان با مناقشه فزاینده بین اسرايیل و مصر دست و پنجه نرم میکند. موضوع، درخواست بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل، مبنی بر اینکه به نیروهای اسرايیلی اجازه داده شود در امتداد مرز 9 مایلی بین غزه و مصر، موسوم به گذرگاه فیلادلفی، باقی بمانند، گذرگاهی که اسرايیل مدعی است مسیر کلیدی برای حماس است، موجب شده تا اختلافات وارد سطح تازهای شود. مصر خواهان عقبنشینی نیروهای اسرايیلی از مرز خود با غزه است و به نظر میرسد اکنون ایالاتمتحده با چالش جدیدی در مذاکرات آتشبس مواجه شده است. اختلاف بین اسرايیل و مصر میتواند تلاشهای امریکا برای تضمین آتشبس برای غزه را پیچیدهتر کند.
در همین رابطه، العربی الجدید روز سهشنبه به نقل از منابع آگاه گزارش داد که اسرايیل درخواست کرده است توافق فیلادلفی را که پس از جدایی یکجانبه مصر از نوار غزه در سال 2005 امضا شده بود، لغو شود. رژیم اسرايیل همچنین میخواهد اصلاحاتی را در ضمیمههای امنیتی توافق صلح مصر و اسرايیل موسوم به پیمان کمپ دیوید برای حفظ کنترل نوار مرزی بین مصر، نقب اسرايیل و نوار غزه اعمال کند. به گفته این منابع، درخواست اسرايیل در جریان مذاکرات سهجانبه اسرايیل، مصر و امریکا در روزهای یکشنبه و دوشنبه در قاهره مطرح شد. این گفتوگوها تلاش دیگری برای دستیابی به تفاهمات امنیتی در مورد گذرگاه فیلادلفی و گذرگاه رفح به عنوان بخشی از تلاشها برای توافق آتشبس و مبادله اسرا بین اسرايیل و حماس در نوار غزه بود. در این گزارش آمده است که مذاکرات به دلیل اصرار اسرايیل بر انعقاد ترتیبات امنیتی جدید که تداوم حضور نیروهای نظامی این کشور در گذرگاه فیلادلفی را تضمین میکند، هیچ پیشرفت قابل توجهی نداشته است. این منابع گفتند که مصر با قاطعیت درخواست اسرايیل را رد کرده و بر خروج کامل ارتش اسرايیل از آن منطقه تاکید کرده است.
آنها همچنین تایید کردند که هیات اسرايیلی درخواست رسمی برای بازنگری معاهده کمپ دیوید با اصلاح آن برای مشروعیت بخشیدن به کنترل رژیم اسرايیل بر گذرگاه فیلادلفی و اجازه مداخله در این گذرگاه در هر زمان بدون نیاز به اجازه از مصر ارائه کرده است. این منابع گفتند که اسرايیل خواستار اصلاحیهای کتبی شده است که نظارت این رژیم بر وضعیت امنیتی در منطقه مرزی از طرف فلسطینی را تضمین میکند. قاهره این درخواستهای غافلگیرکننده را رد کرده و هشدار داده است که باز کردن بحث در مورد اصلاح معاهده کمپ دیوید ممکن است به بحرانهای جدیدی منجر شود.
مقامات مصری تاکید کردهاند که قاهره تضمینهایی برای جلوگیری از بهرهبرداری از منطقه مرزی برای مقاصد مقاومت فلسطین ارائه خواهد کرد. منابع به نقل از العربی الجدید اشاره کردند که مذاکرات شاهد تنش زیادی بین محافل نظامی مربوطه و محافل امنیتی در سرویس اطلاعات مصر بوده است.
در سپتامبر 2005، اسرايیل و مصر پس از خروج نیروهای اسرايیلی از نوار غزه، پیمان فیلادلفی را به عنوان پیوست امنیتی پیمان کمپ دیوید امضا کردند. این توافقنامه استقرار 755 سرباز مصری در مرز با نوار غزه را پیشبینی میکند و مدعی است ماموریت آنها مبارزه با تروریسم، نفوذ در سراسر مرز، قاچاق تسلیحات و کشف تونلهای حماس است. ماهها است که ایالاتمتحده، قطر و مصر در تلاش برای دستیابی به توافقی بین اسرايیل و حماس برای تضمین تبادل اسرا و آتشبس و اجازه ورود کمکهای بشردوستانه به غزه بودهاند. با این حال، به دلیل امتناع بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل جهت برآورده کردن خواستههای حماس برای توقف جنگ، تلاشهای میانجیگری متوقف شده است. به این ترتیب و با نادیده گرفتن قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که خواستار آتشبس فوری است، اسرايیل به حمله وحشیانه خود به غزه در یازدهمین ماه خود ادامه داده است. به گزارش الجزیره، حمله اسرايیل نزدیک به 40 هزار فلسطینی را که اکثرا زن و کودک بودند کشته و بیش از 93 هزار زخمی برجای گذاشته است. تخمین زده میشود که 11 هزار نفر زیر آوار خانههایشان و دیگر زیرساختهای غیرنظامی که توسط اسرايیلیها ویران شدهاند، مفقود شدهاند. همچنین، گمان میرود مرده باشند. بخش وسیعی از غزه در میان محاصره فلجکننده مواد غذایی، آب سالم و دارو به ویرانه تبدیل شده است. اسرايیل، در قبال این نسلکشی و اقدامات مرگبار علیه فلسطینیها، در دیوان بینالمللی دادگستری به نسلکشی متهم شده است.