روزنامه اعتماد بررسي كرد
«مديريت تخاصم» مانور استراتژيك ايران در منطقه خاكستري؟
حديث روشني
«ما به دنبال رفع تخاصم و تنش‌ها با امريكا نيستيم؛ تلاش مي‌كنيم كه اين تلاش‌ها و تخاصم‌ها را مديريت كنيم.» اين عبارتي است كه عباس عراقچي در كسوت وزير امور خارجه ايران در اولين گفت‌وگوي رسمي خود بعد از راي اعتماد نمايندگان بر زبان آورد. او در تشريح رويكرد دستگاه ديپلماسي در دولت چهاردهم اين را هم گفت كه «در واقع ما در سياست خارجي تلاش مي‌كنيم كه هزينه تخاصم‌ها را كاهش دهيم و تلاش مي‌كنيم هزينه‌هايي را كه به مردم وارد مي‌شود را كاهش دهيم و مديريت كنيم. خيلي از اين تنش‌ها و دشمني‌ها ناشي از يك‌سري اختلافات ديدگاه‌هاي مبنايي است.»
عباس عراقچي در شرايطي روي كار آمده است كه شرايط در منطقه و جهان در پيچيده‌ترين حالت ممكن است. اين گزاره كه او به عنوان دست راست محمدجواد ظريف در مذاكرات هسته‌اي دولت حسن روحاني نقش بسزايي در پيگيري مذاكرات بعد از خروج ترامپ از اين توافق داشته است، گزاره درستي است. اما نبايد اين موضوع را از نظر دور نگه داشت كه شرايط حاكم با آن زماني كه ايالات‌متحده به يك‌باره از برجام خارج شد، متفاوت است. عراقچي اگر در آن زمان با تمركز بر پيامدهاي مخرب اين خروج بايد شرايط غيرمترقبه پيش آمده را مديريت مي‌كرد، اكنون بايد به صورتي كاملا حساب شده چالش‌هاي متعدد پيش روي خود را يكي پس از ديگري پشت سر بگذارد. به نظر مي‌رسد كليدواژه «مديريت تخاصم» زاييده موقعيتي بحراني است كه اگر نشود آن را حل كرد در حداقلي‌ترين شرايط ممكن بايد آن را مديريت كرد. بازگشت محمدجواد ظريف نيز به دولت بعد از آن خداحافظي پرحاشيه آن هم در روزي كه اعضاي هيات دولت چهاردهم با رهبر انقلاب ديدار داشتند مجددا توجهات را به آناليز رويكرد سياست خارجي دولت چهاردهم معطوف كرد. عباس عراقچي و محمدجواد ظريف را به عنوان معماران برجام مي‌شناسند. هرچند كه در دولت پزشكيان يكي در كسوت وزارت و ديگري در بر صندلي معاونت تكيه زده است. اگرچه به تعبير برخي صاحب‌نظران بازگشت محمدجواد ظريف به عنوان بازوي راهبردي دولت چهاردهم نمي‌تواند حامل پيامي خاص براي طرف‌هاي خارجي باشد، اما نمي‌توان از جاي‌گذاري برجسته‌ترين ديپلمات‌هاي تاريخ جمهوري اسلامي ايران در مهم‌ترين معاونت‌ها نيز به راحتي عبور كرد؛ هرچند كه معاونت‌هاي رياست‌جمهوري را رسما نمي‌توان جزو تيم دستگاه ديپلماسي تلقي كرد اما به نظر مي‌رسد چينش‌هاي اخير در دولت چهاردهم كاملا حساب شده و هوشيارانه صورت گرفته است. گفتني است كه با حكم مسعود پزشكيان، مهدي سنايي سفير اسبق ايران در روسيه و همچنين مشاور ايشان در ماراتن انتخابات، به عنوان معاونت سياسي رييس‌جمهور منصوب شدند.
«اعتماد» درباره سيگنال‌هاي بازگشت محمدجواد ظريف و واكاوي كليدواژه «مديريت تخاصم» كه از آن به عنوان راهبرد دستگاه ديپلماسي دولت چهاردهم درقبال ايالات‌متحده تعبير مي‌شود با اميرعلي ابوالفتح كارشناس مسائل امريكا گفت‌وگو كرده است.
ابوالفتح در پاسخ به اين سوال كه چه تحليلي مي‌توان از كاربرد كليدواژه «مديريت تخاصم» توسط عباس عراقچي وزير امور خارجه در قبال امريكا و در شرايط فعلي داشت، گفت: اين جمله اگرچه از زبان آقاي عراقچي به عنوان وزير امور خارجه عنوان شده است اما راهبرد جديدي نيست. راهبردي است كه حداقل در دو دهه اخير اجرا مي‌شده است؛ حتي بدون اينكه عين اين عبارت استفاده شود. سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با ايالات‌متحده بر همين مبنا استوار بوده است. جمهوري اسلامي ايران نه مي‌خواهد و نه مي‌تواند تنش‌زدايي كند و نه مي‌خواهد كه تنش‌ها تشديد شود.
مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه بخوانيد: