در اهميت «دانشنامه حقوق ايران»
دانشنامه‌نگاري حقوقي با معيارهاي بين‌المللي
مصطفي نوراللهي
حقوق يكي از جنبه‌هاي اساسي تمدن است كه شناسايي آن در روابط خصوصي و عمومي و بين‌المللي اهميت بسزايي دارد. با شناخت حقوق يك ملت مي‌توان آن كشور را بهتر شناخت و حسن تفاهم بيشتري با آحاد ملت داشت. بديهي است شناسايي حقوق و تجربيات يك ملت مي‌تواند علاو بر اصلاحات داخلي، حل بسياري از مسائل بين‌المللي را نيز ميسر كند. پر واضح است انعطاف و گستردگي نظريات و مباحث حقوقي توسط حقوقدانان در منابع و كتب موجود، اختلافات استنباطي و استدراكي بعضا متفاوتي را در ميان علاقه‌مندان به اين علم به وجود آورده است. شايان تاكيد است قانون موضوعه در ايران چه از منشا فقهي باشد يا از كشورهاي غربي اخذ شده باشد، حقيقت واحدي است كه نظام قانوني ايران را تشكيل مي‌دهند و از اين جهت تفكيك فقه از حقوق بي‌معناست. اما يكي از مهم‌ترين موضوعاتي كه ذهن اصحاب حقوق را بعضا دچار تشكيك مي‌كند، تمييز دادن اين مفاهيم از يكديگر و شناخت و تعيين جايگاه آنها و كاربرد مناسب هر كدام است، چرا كه با وجود اين همه تعدد مطلوب مفهومي در مباحث حقوقي، نيازمند يك وحدت و انسجام مطلوب مصداقي در شناسايي و كاربرد عبارات حقوقي، با توجه به شاخه‌هاي متعدد علم حقوق و كاربردهاي مختلف آن در تمامي زمينه‌ها و موضوعات متنوع هستيم. ازهمين‌رو تدوين منبعي مستقل و غني براي حقوق ايران در سال‌هاي اخير با توجه به تعدد منابع و دكترين موجود بيش از پيش ضروري مي‌نمود تا پاسخگوي اين همه سوالات بعضا پرابهام باشد. لذا مايه بسي افتخار و سرافرازي است كه از اين حقير نيز در راستاي تدوين چنين دانشنامه‌اي جامع و مفيد كه دربرگيرنده اكثر نظريات و تفاسير متعدد از سوي حقوقدانان است، جهت همكاري با هيات تحريريه و تدوين چند مدخل دعوت به عمل آمد و بي‌شك يكي از دارايي‌هاي با ارزش معنوي و علمي خواهد بود. بديهي است حضور علماي انديشمند در راس اين مركز با مديريت و طراحي جناب كاظم موسوي بجنوردي و همت آيت‌الله دكتر سيدمصطفي محقق داماد، اولين تجربه دانشنامه‌نگاري حقوقي ايران با معيارهاي بين‌المللي، قدر متقن مجموعه‌اي فاخر و ارزشمند را براي حال و آينده جامعه حقوقي كشور و حتي جهان اسلام به يادگار خواهد گذاشت. مايلم در پايان بر اين نكته تاكيد كنم كه در تدوين اين دانشنامه سخت‌گيري‌هاي مجدانه و بعضا حتي پيگيري‌هاي خستگي‌ناپذيري از سوي اعضاي هيات علمي و تحرير صورت پذيرفت كه اين دقت و ظرافت در نوع خود بي‌نظير بود تا جايي كه براي رفع هرگونه ابهام يا ايراد احتمالي در يك مطلب چندين‌بار مورد بررسي اصلاح قرار گرفت تا بهترين و منحصربه‌فردترين در نوع خود باشد.
هرچه گويي آخري دارد به غير از حرف عشق
كاين همه گفتند و آخر نيست اين افسانه را
وحشي بافقي
آيين رونمايي جلد نخست دانشنامه حقوق ايران يكشنبه، ٢۵ شهريور، ساعت16:30 در مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي برگزار مي‌شود.
استاديار حقوق خصوصي دانشگاه خاتم