«اعتماد» بررسي كرد
همكاري موشكي ايران و روسيه؛ مانعي در مسير تنش‌زدايي يا اهرم فشار تازه غرب؟
حديث روشني
پس از انتشار گزارش‌هاي ادعايي مبني بر ارسال موشك‌هاي بالستيك ايراني به روسيه، واكنش‌هاي شديد كشورهاي غربي به ويژه تروييكاي اروپايي و ايالات‌متحده، منجر به تشديد تنش‌هاي بين‌المللي شده است. اين واكنش‌ها شامل تحريم‌هاي جديد و اتخاذ مواضع سخت‌گيرانه‌تر نسبت به ايران است. مقام‌هاي رسمي كشورمان به‌شدت اين اتهامات را رد كرده و ضمن تاييد همكاري‌هاي نظامي با مسكو مداخله ادعايي در جنگ اوكراين را قويا تكذيب مي‌كنند. رويارويي اخير ميان ايران و غرب در شرايطي تشديد شده كه دولت چهاردهم يكي از اولويت‌هاي خود را تنش زدايي با غرب تعريف كرده است. با اين حال، همكاري‌هاي نظامي ايران و روسيه، به ويژه در حوزه‌هاي حساس، موجب نگراني كشورهاي غربي شده است و روابط ايران با غرب را بيش از پيش پيچيده كرده است. با توجه به شرايط حساس منطقه‌اي و بين‌المللي، همكاري نظامي ايران و روسيه تنها بخشي از پازل پيچيده مناسبات طرفين را نشان مي‌دهد كه فراتر از همكاري‌هاي نظامي و شامل ابعاد اقتصادي و ژئوپليتيك نيز مي‌شود. در حالي كه رويكرد دولت چهاردهم پيگيري روندهاي تنش زدايي با طرف‌هاي غربي است همزمان سياست گسترش همكاري‌ها با روسيه در قاب استراتژي نگاه به شرق نيز قابل تبيين است. در طول دهه‌هاي گذشته، روابط ايران و روسيه فراز و نشيب‌هايي را تجربه كرده، در سال‌هاي اخير و به‌ويژه پس از تشديد تحريم‌هاي غرب عليه ايران، روابط دو بازيگر وارد فاز جديدي از همكاري‌هاي تاكتيكي- راهبردي شده است. بدين معنا كه دو كشور در كنار هم صدايي در حوزه‌هاي نظامي، در برخي ديگر از موضوعات تقابل و تضاد منافع را تجربه كرده‌اند. موضع‌گيري روس‌ها در ارتباط با كريدور زنگزور در كنار رويكرد پيشين اين بازيگر و هم‌صدايي‌اش با بازيگران عرب حاشيه خليج‌فارس در ارتباط با حاكميت ايران بر جزاير سه‌گانه، سايه روشن روابط دو بازيگر را عريان مي‌كند. بدين منظور روزنامه اعتماد با حشمت‌الله فلاحت پيشه نماينده پيشين مجلس و عضو اسبق كميسيون امنيت ملي و شعيب بهمن كارشناس مسائل روسيه گفت‌وگو كرده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پيشه در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب واكنش احتمالي اروپا و اين گزاره كه آيا تروييكاي اروپايي فراتر از تحريم ممكن است به اهرم‌هايي چون فعال كردن مكانيسم ماشه نيز متوسل شوند يا خير، گفت: اروپايي‌ها پيش‌تر حاضر نبودند در باب مهم‌ترين چالش خود با ايران كه همانا برنامه هسته‌اي كشورمان و فرآيند غني‌سازي اورانيوم هست، به مكانيسم ماشه متوسل شوند، اما امروز ممكن است از اين اهرم استفاده كنند. به گفته فلاحت‌پيشه، علي‌رغم اين واقعيت كه بند مربوط به تجارت موشكي در برجام و قطعنامه مرتبط منقضي شده است اما اروپايي‌ها فعل و انفعال‌هاي روس‌ها و تعامل ما با اين كشور را به عنوان يك تهديد مطرح مي‌كنند. لذا اين امكان وجود دارد كه اروپايي‌ها به دلايل غير هسته‌اي به سمت استفاده از مكانيسم ماشه حركت كنند.
شعيب بهمن كارشناس مسائل روسيه نيز در گفت‌وگويي كه با روزنامه اعتماد داشت در پاسخ به اين سوال كه در صورت افزايش سطح تنش‌ها ميان تهران و غرب بالاخص تروييكاي اروپايي، بازيگران غربي ممكن است به چه اهرم‌هايي متوسل شوند، گفت: اين موضوع محتمل است كه در نشست‌هاي آتي شوراي حكام يا حتي در نشست‌هاي آتي شوراي امنيت همكاري‌هاي نظامي ايران و روسيه مطرح شده و غرب تلاش كند تا با توسل به تمامي اهرم‌هايي كه دراختيار دارد، تعاملات تهران و مسكو را تحت تاثير قرار دهد.
مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد: