پيش‌بيني خوش‌بينانه دولت از درآمدهاي نفتي؟
مركز پژوهش‌هاي مجلس در گزارشي به پيش‌بيني قيمت نفت صادراتي در بودجه 1404 پرداخته است. بر اساس اين گزارش، پيش‌بيني افزايش عرضه از سوي كشورهاي خارج از اوپك، پالس و وجود ظرفيت مازاد توليد حدود پنج ميليون بشكه‌اي در اوپك و پالس و پيش‌بيني تقاضاي ضعيف نفت در چين و ايالات‌متحده، عواملي هستند كه به ترتيب از لحاظ عرضه و تقاضا مي‌توانند باعث كاهش قيمت نفت براي سال آينده شوند. در طرف مقابل، تنش‌هاي ژئوپلتيكي در غرب آسيا و اوكراين، توفان شديد در ايالات‌متحده و احتمال كاهش سقف توليد اوپك پالس عواملي هستند كه با كاهش عرضه مي‌توانند باعث افزايش قيمت نفت شوند.
در اين گزارش آمده: با جمع‌بندي پيش‌بيني‌هاي 15 موسسه و نيز قيمت نفت در بودجه چهار كشور روسيه، نروژ، عراق و ونزوئلا، به نظر مي‌رسد قيمت نفت برنت در سال آينده در شرايط كاهش تنش در مناطق غرب آسيا و اوكراين حدود 60 دلار و در شرايط افزايش تنش حدود 82 دلار در هر بشكه باشد. اما محتمل‌ترين سناريو براي قيمت نفت برنت حدود 75 دلار در هر بشكه است. بر اساس اين گزارش، با توجه به شرايط تحريمي و وجود اختلاف بين قيمت نفت برنت و نفت‌هاي صادراتي ايران، قيمت فروش نفت ايران براي سال آينده به‌طور متوسط در حالات بيشينه و كمينه به ترتيب برابر 75 و 53 دلار در هر بشكه پيش‌بيني شده و بازه قيمتي 6۱ تا 65 دلار در هر بشكه، پيش‌بيني مناسبي براي قيمت نفت صادراتي ايران براي سال آينده است. بنابراين در حالي كه قيمت نفت برنت در حال حاضر بر روي عدد 71.6 دلار ايستاده است، برآورد مركز پژوهش‌هاي مجلس حاكي از فروش نفت در سال آينده به قيمتي كمتر از قيمت امروز آن است. اين برآورد علاوه بر اختلاف ذاتي قيمت نفت برنت و نفت صادراتي ايران، ناشي از اثرگذاري تحريم‌ها و تخفيف ايران به مشتريان نفتي خود است.
در سناريوی محتمل درآمدهاي دولت از صادرات نفت خام، ميعانات گازي و خالص صادرات گاز طبيعي (با قيمت هر بشكه نفت معادل ۶۳ دلار مطابق لايحه بودجه و ميزان صادرات ۱.۱ ميليون بشكه در روز و صادرات گاز مطابق فرضيات لايحه بودجه) معادل ۴۵۹ هزار ميليارد تومان تخمين زده مي‌شود. در سناريوي كمترين و بيشترين قيمت نيز اين رقم به ترتيب ۳۷۰ و ۶۹۶ هزار ميليارد تومان خواهد بود. در لايحه بودجه ۱۴۰۴، تبصره ۳ به‌طور اختصاصي به نفت و روابط مالي آن با دولت مي‌پردازد. قابل توجه‌ترين نكته درباره لايحه بودجه ۱۴۰۴، يكپارچه‌سازي تمامي منابع تحت عنوان بودجه عمومي بوده است. بدين‌ترتيب، منابع خارج از سقف بودجه مانند منابع حساب هدفمندي يارانه‌ها براي اولين‌بار به جمع منابع عمومي بودجه افزوده شده است. به‌همين دليل، براي حساب هدفمندي يارانه‌ها تبصره و جدول منابع-مصارفي در نظر گرفته نشده؛ چرا كه اين جداول عمدتا متشكل از منابع حاصل از فروش فرآورده‌هاي نفتي و فروش داخلي گاز طبيعي بوده است. طبق لايحه بودجه، براي سال آينده ۲ هزار و ۱۰۷ هزار ميليارد تومان درآمد نفتي پيش‌بيني شده كه از كل منابع عمومي بودجه ۳۵ درصد سهم دارد. اين رقم نسبت به مقدار مصوب سال ۱۴۰۳، حدود ۸ درصد رشد كرده است. سهم دولت از درآمدهاي حاصل از صادرات نفت خام، ميعانات گازي و گاز طبيعي حدود ۵۰۹ همت بوده كه با احتساب سهم استقراض شده از صندوق توسعه ملي به حدود يك هزار و ۵۰ همت مي‌رسد.
بر اساس لايحه بودجه ۱۴۰۴، توليد نفت خام در سال آينده ۳ ميليون و ۷۵۰ هزار بشكه برآورد مي‌شود. با توجه به روند فعلي توليد نفت خام، اين مقدار هدف قابل دستيابي به نظر نمي‌رسد. همچنين، برآورد صادرات نفت خام و ميعانات گازي مجموعا يك ميليون و ۸۵۰ هزار بشكه در روز بوده كه سهم دولت يك ميليون و ۲۵۰ هزار بشكه در روز است. اين حجم نيز دور از انتظار به نظر مي‌رسد.