از هامون تا ميانكاله و بوجاق
بر اساس آمارها، در كشور ايران ۱۵۴ تالاب وجود دارد كه ۸۴ تالاب بينالمللي و ۳۴ تالاب هم عضو كنوانسيون رامسر هستند. تعداد ۲۵ تالاب هامون پوزك، هامون صابري و هيرمند، خليج گواتر و هور باهو، جزيره شيدور، تالاب خورخوران، دلتاي رود گز و رود حرا، دلتاي رود شور و شيرين ميناب، تالابهاي نيريز و كمجان، تالاب پريشان و دشت ارژن، تالاب شادگان، خورالاميه و خور موسي، تالاب چغاخور، تالاب گاوخوني و تالابهاي پاييندست زاينده رود، تالاب زريوار، تالاب گميشان، مجموعه آلاگل، آلماگل و آجيگل، آبندانهاي فريدونكنار، ازباران و سرخهرود، شبه جزيره ميانكاله، خليج گرگان و آبندان لپوزاغمرز، پارك ملي بوجاق، تالاب انزلي، تالاب اميركلايه، درياچه قوريگل، تالاب كاني برازان، درياچه قوپي، تالابهاي شورگل، يادگارلو و درگهسنگي و درياچه اروميه در فهرست اين كنوانسيون ثبت شدند. تالاب هامون به دليل اقدامات افغانستان در بالادست رودخانهها بهويژه هيرمند و فراه و انحراف آب از مسير طبيعي رودخانه هيرمند به سمت «گود زره» عليرغم جاري شدن سيلاب در اين رود، شرايط مناسبي ندارد. تالابهاي بزرگي مثل گاوخوني، بختگان و پريشان به دليل عدم تخصيص نياز آب محيط زيستي و كشاورزي ناپايدار در حوضه و تغييرات اقليمي در بحران هستند. تالابهاي جلگه خزري علاوه بر ساير مشكلات، متاثر از شرايط درياي خزر و كاهش تراز آب آن هستند.تالابهاي آلاگل، آلماگل، آجيگل، تالاب چغاخور و گندمان با تامين حقابه وضعيت بهتري دارند.
عمليات لايروبي و ساماندهي مصبهاي ورودي تالاب ميانكاله انجام شد و در نتيجه اين اقدامات ۶۰۰۰ هكتار قسمت غربي تالاب در سال جاري آبگيري شد. وضعيت تالاب بوجاق از همه مناسبتر است. حدود ۵۰ درصد تالاب هورالعظيم آبگيري شده است كه با آغاز فصل بارندگي اين عدد افزايش خواهد يافت. در حال حاضر تالاب بينالمللي شادگان ۷۶ درصد و تالاب بامدژ ۴۶درصد آبگيري شدهاند و ديگر تالابهاي خوزستان هم تقريبا به همين نسبت آب دارند. تالابهاي استان گيلان شرايط مناسبي دارد كه ناشي از بارشهاي اخير و سيلابهاي ورودي به رودخانههاي منتهي به تالاب است به گونهاي كه اين منابع آبي توانستهاند به دورترين نقاط تالابها رسيده و بيش از ۵۰ درصد آنها را پوشش دهند. تالاب ميقان اراك به عنوان يكي از اكوسيستمهاي ارزشمند در منطقه و كشور، در حال تخريب و نابودي است. يكي از علل اصلي تخريب اين تالاب، برداشت ماده معدني سولفات سديم است.
زايندهرود، يكي از اصليترين شريانهاي حيات در فلات مركزي ايران، با چالشهاي بزرگي از جمله بارگذاريهاي بيرويه و تخصيصهاي نامتناسب دست و پنجه نرم ميكند كه لغو اين تخصيصها، راهكاري موثر و قابل اجراست كه بدون نياز به انتقال آب از حوضههاي ديگر ميتواند به احياي رودخانه و تالاب گاوخوني كمك كند.
كمك دو ميليارد يورويي دولت براي حفاطت از تالاب ها
در زماني كه دولت لايحه بودجه 1404 را به مجلس داد، خبر آمد كه بر اساس اين لايحه به دولت اجازه داده ميشود تا سقف دو ميليارد يورو، كمكهاي بلاعوض بينالمللي از سوي موسسات و سازمانهاي بينالمللي براي جبران خسارت و پيشگيري از حوادثي مانند زلزله، سيل، سرمازدگي، مقابله با گردوغبار، بيابانزدايي، حفاظت از تالابها و مبارزه با آفات و بيماريهاي دامي و گياهي و همچنين تأمين ماشينآلات و تجهيزات مربوط، تجهيزات مورد نياز بالگردهاي امدادي ارتش جمهوري اسلامي ايران (آجا)، اجراي طرحهاي توسعهاي و زيربنايي كشور و طرحهاي موضوع صندوق ملي محيطزيست، ساماندهي و مرمت آثار تاريخي و موزهها و توسعه گردشگري و صنايعدستي و امور مربوط به پناهندگان و اتباع خارجي و تأمين تجهيزات و مواد مصرفي بانك ژنشناسي ايرانيان دريافت و پس از تسعير و واريز آن به خزانهداري كل كشور صرف هزينههاي مرتبط كنند. بر همين اساس دستگاههاي اجرايي دريافتكننده مكلفند گزارش تفصيلي عملكرد اين بند از جمله نحوه هزينهكرد كمكهاي دريافتي را هر ششماه يكبار به سازمان برنامه و بودجه كشور ارسال كنند. اين خبر خوشي براي دوستداران و فعالان محيط زيست بود كه اميد داشته باشند كه اين بودجه بتواند در شرايط بحراني كه از آن نام برده شد چارهساز باشد.