ايران و تركيه؛ همسايگي بر مدار تاريخ
هاكان فيدان خوب است به پهناي جغرافياي دلنشين تركيه باشد. عميق‌تر و گسترده‌تر فكر كند.
تركيه در جغرافياي خود اين شانس را داشت كه هميشه از همسايگان خوب و الهام‌بخش در شرق و غرب خود برخوردار باشد. در غرب با يوناني‌هاي سر به آسمان همسايه بود. آنان ستاره مي‌شمردند و حركات افلاك را رصد مي‌كردند، در زماني كه آدميان سر در زمين فرو برده و به چيزي جز كشت و بذر فكر نمي‌كردند. اصلا چيزي به نام «فكر» نبود. «تاريخ فكر» آز آنجا آغاز شد كه در يونان خشكسالي، قحطي و هرج و مرج افتاد. يوناني‌هاي سر به آسمان و جهان‌بين، به غرب تركيه آمدند. به ايوني، همانجايي كه امروزه بخش‌هايي از افسوس و ازمير و درياي اژه است، به ايونيان مشهور شدند. آنان تاريخ فكر را در اين سرزمين بنا نهادند. از آنان فيلسوفاني همچون تالس و فيثاغورث برآمد. پيشاهنگان سقراط و افلاطون و ارسطو در سرزمين مادري شدند.
در شرق نير تركيه از همين موهبت برخوردار بود. ايران، ايران ماد، ايران پارسي، نخستين گهواره دولت و حكومت و مركزيت و اداره و امپراتوري در جهان. تركيه در دل خود و در اعماق گنجينه‌هاي مدفون خود از اين نشانه‌ها و الهام‌بخشي و تمدن‌سازي همسايه شرقي، آثار و گواه كم ندارد.
دو همسايه باشكوه شرقي و غربي و نيز الهام‌بخشي‌هاي تمدن‌سازان آرميده در «ميان‌دورود» از تركيه بهتر از اروپايي آفريد. ما تركيه را به خوبي‌ها و نيكي‌ها و ستايش‌ها مي‌شناسيم. فراز و فرودها را نيز به ياد داريم.
امروز اما روز ديگري است. تركيه در سوريه مهار امور را در دست گرفته است. تركيه، امروز مسوول قشنگي پر شاپرك است. تركيه امروز مسوول پكپارچگي و تماميت ارضي و مرزي سوريه است و تركيه نمي‌تواند و نيز نمي‌خواهد خود را از اين مسووليت تاريخي وارهاند، چراكه هاكان فيدان نيك مي‌‌داند كه قضاوت تاريخ سخت و بي‌رحمانه است. هاكان فيدان، كشوري با قدرت و تماميت را در دست گرفت. هرگونه خلل به نام او و كشور و دولت متبوعش در تاريخ ثبت خواهد شد.
حاكم احمد الشرع هم فرزند خوبي براي سوريه است. سيرت و صورت نيكو دارد. سير او اما سير بي‌دست و پاست. دست و پاي او در آناتولي است. تركيه امروز در جايگاهي ايستاده است كه انتخاب‌هايش تنها بر خودش اثر نمي‌گذارد، بلكه در حافظه تاريخي منطقه ثبت خواهد شد. ايران و تركيه همواره دو همسايه تاثيرگذار بوده‌اند كه حتي در سخت‌ترين دوران‌ها پيوندشان گسسته نشد. ايران هيچ‌گاه در قامت دشمن براي تركيه ظاهر نشد و انتظار دارد كه تركيه نيز چنين باشد. سياست هوشمندانه آن است كه گذشته را به ياد آورد و آينده را در فراموشي آن نسازد. آنكارا امروز در آزموني تاريخي ايستاده است: آيا حافظه همسايگي را پاس خواهد داشت يا در مسيري گام خواهد گذاشت كه تاريخ قضاوتي ديگرگونه درباره آن داشته باشد؟