روزهاي سپيد پيش روي طلاي سياه
ايران نمي‌خواهد توليد نفت خامش را پس از سال‌ها تحريم حالا به تاخير بياندازد، اين مهم‌ترين برنامه نفتي ايران به حساب مي‌آيد كه بر سر آن مذاكره نكرده و موضعش را در اين مورد ترك نمي‌كند، اما از ابتداي سالي كه در تاريك و روشناي تحريم مي‌گذشت، ميادين نفتي ايران چه روزهايي را پشت سر گذاشتند؟
سناريويي كه زنگنه براي نفت ايران تعريف كرده است، سناريوي افزايش توليد است، يك روز صحبت از جهش 500 هزار بشكه‌اي به محض برداشته شدن تحريم‌ها در ميان بود و روز ديگر دستيابي سريع به افزايش يك ميليون بشكه‌اي، سرعت افزايش توليد نفت هرقدر آرام يا سريع باشد، قرار نيست ديگر روند عكس به خود ببيند.
راه افزايش توليد نفت اما از ماه‌هاي گذشته اين دولت و زماني كه هنوز برداشته شدن تحريم‌ها بحث‌برانگيزترين موضوع بود، با كندي آغاز شد.
در ابتداي سال گذشته يعني تقريبا برابر با مارس 2015 ميلادي، توليد نفت ايران روي دو ميليون و 780 هزار بشكه بود، عددي كه در ماه‌هاي بعد با افزايش مواجه شد. در آوريل همان سال توليد نفت به دو ميليون و 844 هزار بشكه افزايش يافت، زماني كه مذاكرات هسته‌اي در قدم‌هاي قطعي شدن حركت مي‌كرد.
روند صعودي در ماه مه و ژوئن كمي تغيير كرد، به طوري كه در اين دو ماه يعني در اواسط ارديبهشت تا اواسط تيرماه توليد نفت به ترتيب به دو ميليون و 836 هزار بشكه و سپس دو ميليون و 827 هزار بشكه كاهش يافت. اما در جولاي دوباره روند افزايشي به توليد نفت بازگشت به طوري كه توليد نفت خام ايران از ميزان توليد آوريل نيز بيشتر شد و به رقم دو ميليون و 861 هزار بشكه در روز رسيد.
نوسان در مسير حركت توليد نفت ادامه پيدا كرد به طوري كه در ماه آگوست توليد نفت خام ايران به دو ميليون و 859 هزار بشكه كاهش و در سپتامبر به دو ميليون و 869 هزار بشكه افزايش يافت. در ماه اكتبر معادل با اوايل مهر ماه تا اوايل آبان ماه توليد نفت ايران به دو ميليون و 876 هزار بشكه رسيد كه اين رقم در ماه بعد نيز ثابت ماند.
اما آذر معادلات بازار را تغيير داد به طوري كه در اين ماه متناظر با دسامبر توليد نفت خام ايران با رسيدن به عدد روزي دو ميليون و 887 هزار بشكه، توانست از ميزان توليد امارات پيشي بگيرد و به اين ترتيب در سبد نفتي اوپك در جايگاه سوم توليد بعد از عربستاني كه بيش از 10 ميليون بشكه نفت خام در روز توليد مي‌كند و عراقي كه توانسته با سرمايه‌گذاري در ميادين نفتي‌اش توليد را به بيش ازچهار ميليون بشكه برساند، در جايگاه سوم قرار گيرد.
سال بعد ميلادي اما سال تغييرات بزرگ همزمان با اجراي گام به گام برجام شده است، ايران به نظر مي‌رسد جدي‌تر از سابق با قراردادهاي جديد نفتي‌اش مي‌خواهد توليدش را افزايش دهد و در نخستين ماه سال ميلادي يعني اواسط دي ماه توليد ايران به دو ميليون و 944 هزار بشكه رسيد. در فوريه نيز توليد نفت ايران همين مسير را ادامه داده و توانست بالاخره از مرز سه ميليون بشكه در روز رد شود، در اين مدت يعني در اواسط بهمن ماه بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع دست دوم اوپك توليد نفت خام ايران به سه ميليون و 132 هزار بشكه در روز رسيد.
حالا اگرچه تب و تاب كنترل توليد در بازار اشباع شده نفت از سوي اوپكي‌ها و با همراهي روسيه به عنوان بزرگ‌ترين توليد‌كننده غيراوپكي بالا گرفته است، اما شرايط ايران شرايط ويژه‌اي است كه ممكن است برخي كشورها آن را بپذيرند و برخي آن را دستاويز رسيدن به اهداف خود كنند، اما كوتاه آمدن از موضع افزايش توليد براي ايران در شرايط جديد به نظر نمي‌رسد تصميم مناسبي باشد. آنچه براي ماه‌هاي آينده از سوي زنگنه هدف گرفته شده است رسيدن به توليد چهار ميليون بشكه نفت خام در روز است، يعني همان ميزاني كه ايران پيش از تحريم در سبد توليد اوپك به خود اختصاص داده بود.