رييس‌جمهور در نشست استانبول شركت كرد و صداي ايران بود
روحاني رو در رو با جبهه ضدايراني
گروه سياسي|اين‌بار كه به نام جمهوري اسلامي سخن آغاز كرد؛ تا در اجلاسي ديگر گفت‌وگو و تعامل را سرآغازِ درك دردها بخواند، باخت بزرگي را نصيب عربستان ساخت. سيزدهمين اجلاس سازمان همكاري كشورهاي اسلامي با تمام حواشي خود پايان يافت. حاشيه‌هايي كه از آغاز تا پايان آن مي‌رفت ايران را مركز توجهات قرار داده و بتواند با تصويب بندهاي ضدايراني بيانيه خود دست كشورمان را به عنوان بازنده بالا ببرد، باخت بزرگي را به عربستان تحميل كرد. ماجرا تا آخرين ساعات برگزاري اجلاس همچنان بر سر بيانيه بود. بيانيه‌اي كه پيش‌نويس آن در همان روز نخست برگزاري با مخالفت شديد ايران روبه‌رو شد، در روز پاياني نيز داستان جديدي را با عدم حضور حسن روحاني و محمدجواد ظريف به خود ديد. اين عدم حضور كه در اعتراض به بندهاي ضدايراني بيانيه پاياني بود، مقدمه‌اي بر اختتاميه شد. در روز پاياني اجلاس، مخالفت اعضاي شركت‌كننده سرنوشتي را رقم زد تا اختتاميه دومين سازمان بين دولتي پس از سازمان ملل متحد، بدون قرائت بيانيه برگزار شود؛ اتفاقي كه شايد براي اردوغان هم آنقدر قابل پذيرش نبود كه با وجود عدم قرائت هم بگويد: «شركت‌كنندگان در سيزدهمين نشست سران سازمان همكاري اسلامي با بيانيه اختتاميه اين نشست، موافقت كرده‌اند و اميدواريم كه اين بيانيه، آغاز خير و صلح براي همه كشورهاي عضو باشد». اين نخستين شكست عربستان در اجلاس استانبول بود. رياض كه با هدف تشكيل تيمي عليه ايران در آن اجلاس شركت كرد با عدم حضور هيات ايراني در مراسم اختتاميه و از آن مهم‌تر با اختلافات ايجاد شده بين اعضا، نخستين شكست را با عدم قرائت بيانيه ضدايراني به خود ديد. اما دومين شكست عربستان هم در همان روز آخر روي داد. اتفاقي كه به گفته بسياري از صاحب نظران شكست ديگر عربستان نام گرفت، در مراسم انتقال رياست دوره‌اي رقم خورد. مراسمي كه به رسم هر چهار سال يك‌بار برگزار مي‌شود، با عدم حضور ژنرال السيسي، رييس‌جمهور مصر در اين اجلاس انجام نشد تا اين وعده عربستان به تركيه هم عملي نشود. با نيامدن سيسي به استانبول، تلاش رياض براي تشكيل تيمي عليه ايران ناكام ماند. يكي از برنامه‌هاي اصلي در اجلاس سران برگزاري مراسم انتقال رياست دوره‌اي است كه معمولا با حضور روساي دو كشوري برگزار مي‌شود كه يكي رياست را برعهده داشته و ديگري قرار است رييس آتي اجلاس باشد. از اين‌رو با توجه به غيبت ژنرال عبدالفتاح السيسي، رييس‌جمهور مصر در سيزدهمين اجلاس سران كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي كه رياست دوره‌اي اين سازمان را برعهده داشت، مراسم رسمي انتقال رياست دوره‌اي برگزار نشد.
هر حركت تفرقه‌افكنانه‌اي در سازمان همكاري اسلامي قطعا بي‌اعتبار است
رييس‌جمهور در مراسم آغازين اجلاس سازمان همكاري كشورهاي اسلامي در استانبول تقويت روابط با كشورهاي اسلامي را از اولويت‌هاي اصلي جمهوري اسلامي ايران برشمرد و با تاكيد بر اينكه هر حركت تفرقه‌افكنانه‌اي در سازمان همكاري اسلامي قطعا بي‌اعتبار است، اظهار داشت: اختلافات در جهان اسلام، معضل همه ما است و حل و فصل اختلافات و سوءتفاهمات صرفا از مسير ديپلماتيك و با استفاده از روش‌هاي مسالمت‌آميز و انجام مذاكرات ميسر است. امروز كه با شعار «وحدت و همبستگي براي عدالت و صلح» در شهر زيبا و تاريخي استانبول گرد هم آمده‌ايم، فرصت مناسبي است تا به سرنوشت مشترك تمامي مسلمانان در جهان، بينديشيم. حسن روحاني در اين اجلاس يادآور شد: تنها چند قرن پيش، زماني كه تمدن بزرگ اسلامي در اوج قدرت و اقتدار خويش قرار داشت، شايد كسي تصور نمي‌كرد روزي جهان اسلام گرفتار اين‌همه ضعف و سكون شده و در برابر تمدن غربي، كه در رشد فكري و علمي، وامدار مسلمانان بوده است، در موضع ضعف قرار گيرد يا آن روز كه تمدن اسلامي همه نحله‌هاي فكري و اقوام و طوايف مختلف را در درون خود جاي داده و همزيستي مسالمت‌آميزي را بين آنان برقرار كرده بود، شايد كسي تصور نمي‌كرد روزي چنان فرقه‌گرايي و افراطي‌گري در بين مسلمانان شايع شود كه كشته شدن مسلمان به دست مسلمان به امري عادي بدل شود. وي با تاكيد بر اينكه افول تمدن اسلامي از زماني آغاز شد كه قدرت‌هاي بزرگ اسلامي به‌جاي هم‌افزايي به درگيري بي‌حاصل با يكديگر پرداختند و زمينه را براي تهاجم‌هاي خارجي فراهم كردند، گفت: اكنون متاسفانه تاريخ تكرار مي‌شود. هجوم همه‌جانبه سياسي، اقتصادي، فرهنگي، و به خصوص فكري و اعتقادي به جهان اسلام مجددا شدت گرفته است، ولي اين بار به شكلي جديد و با استفاده از اسلام عليه اسلام و مذهب عليه مذهب. گروه‌هاي افراطي و تكفيري، كه همگان مي‌دانند از كجا و چگونه شكل گرفته‌اند و چطور حمايت مي‌شوند، به خشن‌ترين و بي‌رحمانه‌ترين شكل ممكن مسلمان و غيرمسلمان را قتل‌عام مي‌كنند. خشونت محض بر عطوفت اسلامي غلبه كرده و ارزش‌هاي جاهلي جايگزين ارزش‌هاي اخلاقي اسلام شده است. متاسفانه اين سبعيت تحت نام و لواي اسلام صورت مي‌گيرد و قرباني اصلي در اين ميان «اسلام» است و اصول و ارزش‌هاي آن. رييس‌جمهور در ادامه تصريح كرد: جهان اسلام سزاوار آن نيست كه در موج ناامني، خشونت و تروريسم سازمان‌يافته درغلطيده و مبتلابه عقب‌ماندگي و توسعه‌نيافتگي همه‌جانبه شود. بلكه سزاوار آن است كه بر جايگاهي برتر بنشيند؛ و اين ممكن نيست مگر آنكه با دغدغه بيشتر به وضعيت كنوني و دنياي پيراموني خويش بينديشيم؛ اين عمل ما است كه مبناي قضاوت مردم جهان اسلام در مورد اسلاميت رفتار ما قرار مي‌گيرد نه ادعاها و القاب و عناوين ما.
گفت‌وگو سرآغاز حل مسائل است
روحاني با بيان اينكه اگر كمك‌هاي مالي و نظامي، به برخي گروه‌هاي ضد اسلام امكان داد كه نام اسلام را به گروگان بگيرند و چهره زيباي اسلام را به جنايت و آدمكشي بيالايند و براي توطئه زشت اسلام هراسي، شاهد و بهانه بسازند، عنوان داشت: چگونه مي‌شود از سلم و سلام اسلام دفاع كرد؟ اگر صدها ميليارد دلار از ذخاير و منابع امت اسلامي به‌جاي آنكه صرف رشد و اشتغال جوانان شود، به بهانه هراس‌هاي موهوم، صرف پر كردن زرادخانه‌هاي نظامي شد و عليه يكديگر به‌كار رفت، چگونه مي‌توان از وحدت سخن گفت و جوانان را به رعايت اصول كرامت و بركت اسلامي متقاعد كرد؟ رييس‌جمهور با اشاره به اينكه كشورمان از همان روزي كه عهده‌دار رياست هشتمين اجلاس سران سازمان همكاري اسلامي در تهران شد تا زماني كه ايده «جهان عليه خشونت و افراطي‌گري» ((WAVE را در مجمع عمومي سازمان ملل متحد مطرح كرد، بر يك‌سخن محوري تكيه داشت؛ گفت: گفت‌وگو و تعامل سرآغازِ درك دردها و مسائل اساسي زمانه و درمان موثر آنهاست. ما بايد به نام اسلام در ائتلاف جهاني براي صلح و مقابله با خشونت، پيشگام باشيم؛ و امنيت پايدار و حيات مطمئن و حقوق همه‌جانبه انسان را به منطقه و جهان بازگردانيم. روحاني تصريح كرد: اسلام به ما آموخته است كه جنايت به هر نامي و در هر مكاني كه انجام شود، جنايت است؛ چه در سرزمين مظلوم فلسطين باشد و چه در لاهور، بيروت، دمشق، استانبول و يا در نيويورك، پاريس، بروكسل. مهم آن است كه ريشه‌ها و زمينه‌ها را به‌درستي بشناسيم و با عزمي استوار و اراده‌اي راسخ، درصدد مقابله با همه صورت‌هاي آن برآييم. رييس‌جمهور براي رسيدن به اين مقصود سه مورد را بر شمرد. وي در نخستين مورد تصريح كرد: بايد به اولويت گفت‌وگو و اتخاذ راه‌حل‌هاي ديپلماتيك در ميان كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي، براي حل همه اختلافات وفادار ماند؛ تا سوءظن‌هاي سياسي و تاريخي و غفلت از مداخله‌ها و نقش‌آفريني قدرت‌هاي بزرگ و صهيونيسم اولويت گفت‌وگو را تحت‌الشعاع تصميمات شتاب‌زده و آرايش‌هاي خاص سياسي قرار ندهد. وي دومين موضوع را به امنيت اختصاص داد و گفت: بايد امنيت پايدار، پيشرفت علمي و توسعه همه‌جانبه اعضاي سازمان همكاري اسلامي را امنيت، پيشرفت و توسعه جهان اسلام دانست و از آن استقبال كرد و اجازه نداد با ايجاد موقعيت‌هاي هراس‌انگيز و خلق خطرهاي موهوم اين ضرورت به محاق برود. جمهوري اسلامي ايران از همه اعضاي سازمان، مجدانه مي‌خواهد كه ظرفيت‌هاي علمي، اقتصادي، سياسي، نظامي و فرهنگي ايران را از آن خود نيز دانسته و قدرت آن را قدرت خود بدانند، همان‌گونه كه جمهوري اسلامي ايران همين باور را نسبت به ساير كشورهاي اسلامي دارد. روحاني در بيان سومين روش تاكيد كرد: بايد همواره خطر رژيم صهيونيستي را به عنوان منبع اصلي توليد خشونت و افراطي‌گري به خاطر داشت.