تبعات جديد ناآراميهاي سياسي در عراق
ساز ناكوك كردستان عراق
بحران سياسي در عراق فرصتها براي بازيهاي متفاوت فرقهاي و قومي را فراهم كرده است. هنوز بحران بر سر اصلاحات نيمهتمام حيدرالعبادي، نخستوزير عراق تمام نشده است و طرفداران مقتدي صدر هم هنوز بر شيپور اعتراض ميدمند.
موصل همچنان در اختيار داعش است و هرچند قدرت مانور تروريستهاي اين گروه در صحنه ميداني كمتر شده است اما خطر بازگشت تمامعيار آن هنوز وجود دارد. در اين ميان اختلافهاي قديمي ميان اقليم خودمختار كردستان با دولت مركزي عراق مانند زخم كهنهاي سرباز كرده است.
برخي چهرههاي ارشد سياسي كردها ميگويند كه زمان جدايي از دولت مركزي فرارسيده است. كمتر از 24 ساعت پس از نوشتار مسرور بارزاني، رييس سازمان اطلاعات منطقه كردستان عراق موسوم به سرويس امنيتي «آسايش» در روزنامه واشنگتنپست، مبني بر اينكه زمان برگزاري رفراندوم و اعلام استقلال كردستان عراق فرا رسيده است، رييس پارلمان عراق بار و بنه جمع كرده و به سليمانيه سفر كرده است.
بحران ايجاد شده بين حيدر العبادي و نمايندگان كرد پارلمان در پي طرد نيروهاي پيشمرگ از گارد حراستي ساختمان پارلمان رييس پارلمان عراق به سفر سليم الجبوري منتهي شد. رييس پارلمان عراق در اين سفر تعهد داد كارمندان و نمايندگان «متخلف و مجري» يورش به پارلمان و حمله به نمايندگان را محاكمه كند. به گزارش پايگاه خبري الفجر، سليم جبوري، رييس پارلمان عراق در مصاحبهاي مطبوعاتي كه در شهر سليمانيه واقع در شمال شرق اين كشور داشت، تعهد داد، كارمندان و نمايندگان «متخلف و مجري» يورش به پارلمان و حمله به نمايندگان را محاكمه كند.
جبوري در ادامه تاكيد كرد: نبايد به سادگي از كنار مساله يورش به پارلمان گذشت. آنچه براي نمايندگان پارلمان به ويژه آرام شيخ محمد، معاون رييس پارلمان، آلاء طالباني، رييس فراكسيون اتحاديه ميهني كردستان و عمار طعمه، رييس فراكسيون الفضيلة رخ داد، مسالهاي نفرتانگيز و اسفناك بود. رياست پارلمان عراق بر آن است كه جلسات پارلمان از سر گرفته شده و شرايط امنيتي لازم براي فعاليت بهتر نمايندگان فراهم شود. جبوري در شهر سليمانيه با رهبران سياسي و مسوولان اقليم كردستان عراق ديدار و با آنها درباره تحولات سياسي كشور و لزوم تسريع در روند دستيابي به راهحلهاي فوري براي بحران سياسي فعلي گفتوگو كرد.
عباس البياتي، عضو ائتلاف دولت قانون نيز اعلام كرد كه سفر سليم جبوري با هدف دادن تضمينهاي امنيتي به فراكسيون كردستان براي مشاركت، حضور در جلسات و رايگيري در پارلمان انجام شده است.
وي گفت كه تضمينهاي امنيتي شامل ايجاد نيرو و قدرت لازم براي حمايت از ساختمان پارلمان و عدم تكرار حمله به آن است.
هزاران معترض عراقي روز سيام آوريل گذشته به منطقه الخضرا و ساختمان پارلمان يورش برده و آنها كه بيشتر از حاميان جريان صدر عراق بودند خسارتهايي به ساختمان پارلمان رسانده و به دليل تاكيد فراكسيونهاي سياسي بر «تقسيمبندي» حزبي و مخالفت با تغيير وزرا در كابينه و به دنبال آن شكست پارلمان در تشكيل جلسهاي براي دادن راي اعتماد به «دولت تكنوكرات» به رياست حيدرالعبادي به آرام شيخ محمد، آلا طالباني، عمار طعمه و تعدادي ديگر از نمايندگان پارلمان توهين كردند. از سوي ديگر به دنبال طرد نيروهاي پيشمرگ از گارد حراستي ساختمان پارلمان، نمايندگان كرد پارلمان نيز تهديد كردهاند، در صورتي كه همچنان با حضور كردها در بغداد برخورد شود، موضعگيريهاي سياسي شديدي را عليه كابينه العبادي اتخاذ خواهند كرد.
آرام شيخ محمد، معاون رييس پارلمان عراق درباره جزييات بحران جديد به وجود آمده ميان العبادي و فراكسيون كردها در پارلمان در گفتوگو با روزنامه عكاظ عربستان گفت: در تماس تلفني كه با خالد العبيدي، وزير دفاع كشور داشتم به وي ابلاغ كردم به هيچ شكل از اجراي تصميم العبادي براي طرد كردها از گارد حراستي پارلمان حمايت نخواهيم كرد. شيخ محمد افزود، العبيدي محتواي مكالمه تلفنياش را به العبادي رسانده و وي فورا از تصميم خود برگشت و عمليات انتقال نيروهاي حراست پارلمان را متوقف كرد. روزنامه عكاظ از طريق برخي منابع نزديك به نخست وزير مطلع شد كه العبادي به دنبال اظهارات اخير مسرور بارزاني، رييس سازمان اطلاعات منطقه كردستان عراق موسوم به سرويس امنيتي «آسايش»، برخي تصميمات محرمانه با هدف پايان دادن به حضور و فعاليت سياسي كردها در نهادهاي دولتي را اتخاذ كرده بود.
اين در حالي است كه نمايندگان ائتلاف كردستان در پارلمان عراق اعلام كردهاند كه ديگر در پارلمان حاضر نميشوند و وزراي كرد كابينه نيز، نشستهاي دولت را به بهانه حمله اخير صورت گرفته عليه پارلمان تحريم كردهاند.
زمزمههاي جدايي كردستان عراق از پايتخت، از اواخر آوريل سال جاري ميلادي شدت گرفته است.
رهبر پيشمرگه كردستان و دبيركل حزب سوسياليست كردستان عراق، محمد حاجي محمود تاكيد كرد كه رفراندوم براي اعلام استقلال كردستان بايد اواخر سال جاري برگزار شود. وي كه در دانشگاه كمبريج سخنراني ميكرد، اعلام كرد كه اين رفراندوم بايد پيش از آزادسازي موصل و همچنين قبل از برگزاري انتخابات رياستجمهوري امريكا برگزار شود. وي در اين اظهارات تاكيد كرده بود كه عراق كشوري است كه از سه قوميت متفاوت تشكيل شده است. روز جمعه نيز ملا بختيار از اعضاي اتحاد ميهني كردستان رفراندوم را حق مجادلهناپذير كردهاي عراق دانست.
اوايل هفته نيز تلويزيون كردي زبان كردستان كه مسعود بارزاني مسووليت آن را بر عهده دارد، اعلام كرد كه حزب دموكراتيك كردستان از مقامهاي محلي خواسته است كه گامهاي جدي براي برگزاري رفراندوم در خصوص استقلال اقليم بردارند. در ماه مارس بارزاني كه از سال 2005 مقام رياست اقليم را بر عهده دارد، تاكيد كرده بود كه اين رفراندوم در ماه اكتبر برگزار خواهد شد. البته هم بارزاني و هم محمد حاجي محمود تاكيد داشتهاند كه اين رايگيري و رفراندوم به شكل اتومات به استقلال كردستان عراق از پايتخت منتهي نخواهد شد حتي اگر اكثريت كردها از اين استقلال حمايت كنند.
محمد حاجي محمود تاكيد كرده بود كه نتيجه اين رفراندوم برگي در اختيار كردهاي عراق براي مذاكره با دولت عراق، قدرتهاي منطقهاي و غرب خواهد بود. مقامهاي محلي كردستان از خلف وعده دولت مركزي براي انتقال سهم 17 درصدي بودجه ملي به كردها شكايت دارند. آنها همچنين نسبت به تلاشهاي العبادي براي تشكيل كابينه تكنوكرات نيز انتقادهايي دارند.