از استعفاي مستوفيالممالك تا اولتيماتوم محمدعلي شاه
22 خرداد
مستوفي الممالك از سمت رياست وزرايي استعفا داد (1302ش)
پنجمين و آخرين دوره نخست وزيري و صدراعظمي مستوفيالممالك در دوران قاجاريه، از 25 بهمن 1301 ه. ش آغاز شد. رضاخان كه در كابينههاي بعد از كودتا وزير جنگ بود در دولت مستوفيالممالك نيز همين سمت را داشت. با قدرت يافتن رضاخان كه خود داوطلب مقام نخست وزيري بود، مستوفيالممالك در خرداد 1302ه. ش استيضاح مدرس از وزير خارجه (محمدعلي فروغي) را بهانه كرد و استعفا داد.
23 خرداد
صدور فرمان امام خميني (ره) براي تشكيل «ستاد انقلاب فرهنگي» (1359 ش)
حضرت امام خميني(ره) براي ايجاد تحول در دانشگاههاي ايران طي پيامي، فرمان تشكيل ستاد انقلاب فرهنگي را صادر كردند. هدف اصلي از تشكيل ستاد انقلاب فرهنگي، بازسازي و دگرگون ساختن نظام آموزش عالي كشور و زدودن مظاهر فرهنگ غرب از چهره دانشگاههاي ايران بود. اعضاي اين ستاد به دستور حضرت امام، از بين كارشناسان و استادان مسلمان در تخصصهاي مختلف برگزيده شدند. حيطه كار اين ستاد كه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي تغيير نام يافته است به تدريج گسترش يافت و ساماندهي امور فرهنگي جامعه را در زمينههاي مختلف بر اساس فرهنگ غني اسلام بر عهده دارد.
24 خرداد
ورود مشروطهخواهان به تهران و پايان استبداد صغير
(1288 ش)
با ورود مجاهدان گيلان از قزوين و مجاهدان بختياري از راه اصفهان و فتح شهر تهران در بيست و چهارم خرداد 1288ش، محمدعلي شاه قاجار پس از يك دوره سلطنت كوتاه، ولي بسيار پركشمكش، سقوط كرد و دوران استبداد صغير پايان يافت. وي پس از آگاهي از ورود مجاهدان به پايتخت و نااميدي از حمايت واقعي روسها، با كالسكه به سفارت روسيه پناهنده شد و بدينترتيب، فصل نويني در تاريخ ايران آغاز شد. فاتحان تهران، سپس در جلسهاي محمدعليشاه را از سلطنت عزل و پسرش احمدشاه را به اين مقام نشاندند. فتح تهران و خلع محمدعلي شاه قاجار از سلطنت، پاياني بر استبداد صغير و آغازي بر شكلگيري دومين دوره مجلس شوراي ملي بود.
مرگ «الكساندر كِرْنِسكي» سياستمدار برجسته روسي (1970م)
الكساندر كرنسكي، سياستمدار معروف روسي در سال 1881م در اين كشور به دنيا آمد و پس از پايان تحصيلات دانشگاهي، وارد صحنه سياست شد. وي در 27 فوريه 1917م در پشت تريبون مجلس دوما كه تزار آن را براي فرو نشاندن احساسات آزاديخواهانه مردم به وجود آورده بود، خاندان سلطنتي تزار را مسوول فلاكت و هرج و مرج و اختناق آن زمان دانست و آشكارا خواستار بركناري تزار، حتي به زور شد. در اين زمان، بيثباتي و تبعات ناشي از جنگ روسيه عليه آلمان و نارضايتي عميق مردم از حكومت تزاري مانع از هرگونه عكس العمل حكومت تزاري عليه كرنسكي شد. او پس از آنكه تزار تحت فشار مردم، ناگزير شد در مارس 1917م از مقام خود استعفا دهد، در دولت موقتِ پس از خود اداره وزارتخانههاي دادگستري و جنگ روسيه و سپس در 21 جولاي 1917م، رياست دولت موقت را برعهده گرفت اما دولت او كمتر از سه ماه دوام آورد، زيرا در خلال اين سه ماه، مورد حملات شديد لنين و همفكرانش در روسيه قرار داشت.
25 خرداد
تشكيل «مجلس عالي» در تهران و عزل محمدعلي شاه از سلطنت (1288 ش)
پس از فتح تهران به دست مجاهدان و پناهنده شدن محمد علي شاه قاجار به سفارت روسيه، در روز بيست و پنجم خردادماه 1288ش برابر با بيست و هفتم جماديالثاني 1327 ق، همه گروههاي مردم تهران براي ديدار و عرض تبريك به سرداران فاتح تهران، به جانب آنان شتافتند. سپس اجتماعي باشكوه با حضور پانصد تن از نمايندگان مجلس، مجاهدان و شخصيتهاي برجسته تشكيل شد كه نام «مجلس عالي» گرفت و در همان جا تصميمات مهمي اتخاذ شد. براين اساس، محمدعلي شاه از سلطنت خلع و فرزند خردسالش به نام احمدشاه در 12 سالگي به سلطنت انتخاب شد. همچنين مقرر شد تا هنگام بلوغ وي، عليرضا خان عضدالمُلك به عنوان نيابتِ سلطنت، وظايف او را به عهده گيرد. در اين جلسه، چون هيات وزيران تشكيل نشده بود، هياتي به جاي آن مامور رسيدگي به امور كشور شد.
26 خرداد
اعدام «ايمره ناگي» سياستمدار اصلاحطلب مجارستاني (1897م)
ايمره ناگي سياستمدار اصلاحطلب و مردمي مجارستان، در سال 1896م در خانوادهاي روستايى در مجارستان به دنيا آمد. وي در سال 1944م، به وزارت كشاورزي رسيد. دو سال بعد به اتهام اينكه در جهت اشاعه كمونيسم كاري انجام نميدهد از كار بر كنار شد. اقدامات ناگي موجي از خشم و نفرت را عليه شوروي و مصالح حزب كمونيست ايجاد كرد. اين حوادث، نهايتا خشم كرملين را برانگيخت و موجبات اشغال نظامي مجارستان توسط ارتش سرخ شوروي سابق را در سال 1956م به وجود آورد. با ورود ارتش سرخ به كشور، ناگي به سفارت يوگسلاوي در بوداپست پناهنده شد. پس از 20 روز، با وجود قول تامين جاني وي، او را به مقر حزب كمونيست منتقل كردند و دو سال بعد به اتهام خيانت به آرمانهاي سوسياليسم محاكمه و سرانجام در 15 ژوئن 1958م در 62 سالگي اعدام شد.
27 خرداد
درگذشت عباس مسعودي، بنيانگذار و مدير موسسه اطلاعات (1353ش)
عباس مسعودي روزنامهنگار و سياستمدار دوران محمدرضا پهلوي بود و روزنامه اطلاعات را پايهگذاري كرد. او ابتدا در روزنامه كوشش به مديريت شكرالله صفوي با ذبيحالله منصوري همكار بود. با خروج از روزنامه كوشش ابتدا چند چاپخانه كوچك را تاسيس كرد و وقتي به خوبي با كار خود آشنا شد، روزنامه اطلاعات را راهاندازي كرد. بعدها اطلاعات پرتيراژترين روزنامه كشور ايران شد و باعث شد تا عباس مسعودي با مقامات بزرگ كشور از نزديك آشنا شده و از اين طريق به مجلس شوراي ملي راه يابد. وي علاوه بر انتشار چند نشريه شش دوره نماينده مجلس و شش دوره سناتور بود. مدت 12 سال نيز نيابت رياست سنا با او بود. پس از وقايع شهريور 20، مسعودي يكبار توسط افراد ناشناس مورد سوءقصد قرار گرفت و تا سر حد مرگ پيش رفت. وي سرانجام در سن 73 سالگي در دفتر كار خود درگذشت.
28 خرداد
مرگ «آغامحمدخان قاجار» نخستين پادشاه قاجاريه
(1176 ش)
آغامحمدخان قاجار فرزند بزرگ محمدحسن خان قاجار قوانلو از اهالي استرآبادِ گرگان در مازندران بود. وي به محض اطلاع از بيماري شديد وكيل الرُّعايا زند، از شيراز گريخت و براي تشكيل حكومت و كسب قدرت، وارد عرصه جنگ و مبارزه شد. وي نيرومندترين رقيب خود يعني لطفعلي خان زند را به زحمت شكست داد و سرزمينهاي قلمرو ايران را كه به علت ضعف حكومت مركزي، توسط حاكمان محلي، اعلام استقلال كرده بودند به تصرف خود درآورد. آغامحمدخان پس از گذشت سالها از كسب قدرت، در سال 1174 ش به طور رسمي در تهران تاجگذاري كرد و با اعلام تاسيس سلسله پادشاهي قاجار خود را پادشاه ايران ناميد، ولي هنوز مدتي از سلطنت رسمي وي نگذشته بود كه طي لشكركشي جديدي كه به قفقاز و گرجستان داشت توسط دو تن از خدمتكارانش در 63 سالگي به قتل رسيد.
اولتيماتوم «محمدعلي شاه» به مجلس براي تبعيد چند تن از رهبران مشروطه (1287 ش)
پس از آنكه محمدعلي شاه قاجار خود را براي وارد ساختن ضربه نهايي بر پيكر مشروطه آماده ساخت و براي حمله به مجلس تدارك ديد، با اولتيماتومي به مجلس شوراي ملي، خواستار دستگيري فوري هشت تن از رهبران و سخنوران مشروطه شد. ملك المتكلّمين، ميرزا جهانگيرخان، سيد محمدرضا مساوات، سيد جمالالدين واعظ و چند نفر ديگر، از جمله افرادي بودند كه محمدعلي شاه خواهان دستگيري و تبعيد آنان شده بود. به هرحال، مجلس از پذيرفتن اخطار شاه سرباز زد و بدينترتيب، شاه كه بهانه لازم را براي انهدام كامل مجلس و مشروطه به دست آورده بود، دستور تهيه مقدمات انهدام ساختمان مجلس را كه نماد آزادي و حكومت مشروطه بود صادر كرد.