با ادامه روند تخريب زمين صورت مي‌‌گيرد
احتمال كاهش
12 درصدي غذا
سرج ناكوزي
نماينده سازمان فائو در ايران
امسال شعار روز جهاني بيابان‌زدايي «حفاظت از زمين، احياي اراضي، مشاركت مردم» از سوي مجامع جهاني انتخاب شد تا از اين طريق اهميت ايجاد چارچوبي استراتژيك و جامع با هدف خنثي‌سازي فرآيند تخريب سرزمين در كشورها بيش از پيش پررنگ‌تر شود. چرا كه هم‌اكنون حفاظت از اراضي نقش محوري را در تلاش‌‌هاي فائو براي رسيدن به توسعه پايدار در جهان ايفا مي‌كند.
مديريت موثر اراضي جزو اساسي «چرخه» غذا، آب، انرژي و سلامت زيست محيطي به شمار مي‌آيد و از اين رو در شرايطي كه ملل مختلف با چالش‌هاي گوناگوني در راستاي حفاظت از منابع طبيعي دست و پنجه نرم مي‌كنند، اين نوع مديريت در قالبي يكپارچه مي‌تواند توسعه پايدار را به ارمغان آورد. اين در حالي است كه هم‌اكنون روز به روز ميزان فشار بر منابع طبيعي با سرعتي بالا در حال افزايش است.
در سطحي جهاني، چنانچه 25 سال آينده تخريب سرزمين با روند كنوني ادامه يابد به ميزان 12 درصد از توليدات محصولات غذايي در جهان كاسته خواهد شد، چراكه عملا به ميزان 30 درصد بر قيمت اين محصولات در ابعادي بين‌المللي افزوده خواهد شد. از سوي ديگر تا سال 2030، روندهاي جهاني همچون پويايي جمعيت، افزايش تقاضا براي مصرف انرژي، غذا و آب فشار قابل ملاحظه‌اي را بر اراضي تحميل مي‌كنند. به طوري كه انتظار مي‌رود تقاضا براي غذا 50 درصد، انرژي 45 درصد و آب 30 درصد افزايش يابد.
رودررويي با اين حجم تقاضا نيازمند آن است تا سطح اراضي كشاورزي به ميزان 175 تا 220 ميليون هكتار (تا سال 2030 در مقياسي جهاني) افزايش يابد. چنين درخواستي به صورت پايدار برآورده نخواهد شد مگر آنكه از بهره‌وري اراضي به شيوه‌اي صحيح حفاظت كنيم. ادامه روند كنوني به جنگل‌زدايي بيشتر ختم خواهد شد.
اگر مي‌خواهيم برگرسنگي و ناامني غذايي در جهان تا سال 2050 غلبه كنيم بايد بر توليدات كشاورزي به ميزان 60 درصد بيفزاييم كه اين امر افزايش 100 درصدي محصولات كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه را نيز شامل مي‌شود.
اين در حالي است كه اكوسيستم‌ها، تنوع زيستي و همچنين كالا و خدمات وابسته به آنها به‌شدت تحت فشار روزافزون قرار گرفته‌اند. به طوري كه در اين روند فقدان تنوع محصولات، جنگل‌زدايي، فرسايش سرزمين و تخريب زمين‌هاي زراعي، رشد رقابت روزافزون براي استفاده از منابع محدود آب و تاثيرات مخرب ناشي از تغييرات آب و هوايي را دربرداشته است.
بهره‌برداري و مديريت پايدار اكوسيستم زمين، جنگل، كوهستان، اراضي كشاورزي و خاك و همچنين تنوع زيستي مرتبط با آن در مركز توجهات جامعه جهاني قرار گرفته است تا از اين طريق بتوان با عوارض تغييرات آب و هوايي و همچنين چالش‌هاي فراروي مشكلات زيست‌محيطي مقابله كنيم. آرمان‌هاي توسعه پايدار كه سال گذشته ميلادي به تصويب رسيدند نيز به اين نياز كشورهاي عضو تاكيد دارند. تمامي اهداف مرتبط با اين موضوع در آرمان توسعه پايدار شماره 15 توضيح داده شده است. سازمان ملل متحد با تمامي برنامه‌هاي متنوع، پروژه‌ها و كارگزاري‌هاي تخصصي خود متعهد شده تا در چارچوب اختياراتش براي رسيدن به آرمان‌هاي توسعه تلاش كند.
طي دهه‌هاي گذشته، فائو به درخواست كشورهاي عضو به ارايه تجارب فني، مشاوره و حمايت‌هاي لازم در زمينه‌هاي مختلف كشاورزي و بهبود توسعه روستايي در مناطق نيمه خشك و خشكي كه تحت تاثير بيايان‌زايي قرار گرفته‌اند، پرداخته است. فائو با حمايت نهاد‌هاي محلي و در كنار شركاي بين‌المللي با موفقيت بسيار در حال مقابله با خشكسالي از طريق اجراي طرح‌هاي احياي اراضي در طيف گسترده‌اي از مناطق خشك جهان است. دانش قابل ملاحظه اين سازمان در مقابله با چالش‌هاي جدي بيابان‌زايي در قاره‌هاي مختلف جهان، باعث شده تا كشورهاي عضو بيشتر به اثرات قابل توجه فرسايش خاك و تخريب آن بپردازند.
در مناطق خشك و نيمه‌خشك جهان، همچون ايران، اين چالش‌ها و فشار بر منابع طبيعي بيشتر قابل مشاهده است و در آينده نيز افزايش قابل ملاحظه‌اي خواهند يافت. در فاصله 50 سال گذشته سازمان ملل متحد رابطه نزديكي با دولت ايران
(در خصوص مديريت منابع طبيعي) داشته و با حمايت از اين كشور در قالب پروژه‌ها و طرح‌هاي گوناگون دوشادوش ايرانيان تلاش كرده است تا زمينه‌هاي مديريت پايدار اين منابع طبيعي بيش از پيش فراهم شود. حفاظت از محيط زيست تمركز اصلي برنامه‌هاي توسعه‌اي ما به شمار مي‌رود و همچنين يكي از بخش‌هاي مهم برنامه 5 ساله توسعه ملل متحد كه از سال 2017 آغاز خواهد شد، تلقي مي‌شود.
فائو نيز به نوبه خود از بدو حضور در كشور تلاش كرده است تا دانش فني و تجارب گسترده خود در زمينه مديريت اراضي در كنار روش‌هاي مديريت منابع آب، جنگلداري، مقابله با خشكسالي و غيره را با رويكرد مقابله با چالش‌هاي بيايان‌زايي در ايران ارايه دهد. باعث افتخار بنده است كه برخي اقداماتي كه از 5 سال گذشته تاكنون در قالب همكاري بخش آب و خاك فائو، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور با همكاري تسهيلات جهاني محيط زيست (GEF)، تحت عنوان پروژه «پروژه احياي اراضي جنگلي و تخريب يافته»(RFLDL) در مناطق خشك و نيمه‌خشك استان‌هاي كرمان و خراسان جنوبي به اجرا گذاشته شده است را با شما در ميان بگذارم.