الزامات « FATF» چيست؟
گروه ويژه اقدام مالي يك نهاد بين‌الدولي است كه در سال 1989 ميلادي توسط وزراي كشورهاي عضو گروه مزبور تشكيل شده است. وظيفه اين گروه، تدوين استانداردها و بهبود وضعيت اجراي تدابير حقوقي، نظارتي و عملياتي، براي مبارزه با پولشويي، تامين مالي تروريسم و تامين مالي اشاعه سلاح‌هاي كشتارجمعي و ساير تهديدهاي مرتبط با سلامت نظام مالي بين‌المللي است. همچنين، گروه ويژه با مشاركت ساير نهادهاي بين‌المللي ذي‌ربط و با هدف حفاظت از نظام مالي بين‌المللي در برابر سوءاستفاده‌ها، نقاط آسيب‌پذير كشورها در سطح ملي را مورد شناسايي قرار داده است. توصيه‌هاي گروه ويژه، مجموعه‌اي از استانداردهاي بين‌المللي را مشخص مي‌كنند كه كشورها بايد از طريق اتخاذ تدابيري منطبق با شرايط خاص خود، آنها را به اجرا گذارند. توصيه‌هاي گروه ويژه تدابيري را مقرر مي‌كنند كه به موجب آنها، كشورها بايد حسب مورد اقدامات زير را انجام دهند:
- شناسايي ريسك‌ها، تدوين خط مشي‌ها و انجام هماهنگي‌هاي لازم در سطح ملي؛
- پيگرد قضايي جرايم پولشويي، تامين مالي تروريسم و تامين مالي اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي؛
- اتخاذ تدابير پيشگيرانه براي بخش مالي و ساير بخش‌هاي معين؛
- اعطاي اختيارات و مسووليت‌ها به مراجع ذي‌صلاح (مانند نهادهاي نظارتي، مراجع اعمال قانون و مراكز انجام تحقيقات درباره جرايم) و ساير اقدامات سازمان يافته؛
- افزايش شفافيت و ميزان دسترسي به اطلاعات مربوط به مالكيت ذي‌نفعانه اشخاص و ترتيبات حقوقي؛
- تسهيل همكاري‌هاي بين‌الملل
نخستين نسخه توصيه‌هاي گروه ويژه در سال 1990 ميلادي و به عنوان اقدامي ابتكاري براي مبارزه با سوءاستفاده از نظام‌هاي مالي توسط اشخاص كه عوايد حاصل از قاچاق مواد مخدر را پولشويي مي‌كردند، منتشر شد. در سال 1996، براي انعكاس گرايش‌ها و شيوه‌هاي جديد رو به تكامل پولشويي و با هدف توسعه دامنه توصيه‌هاي مزبور به مرزهايي فراتر از پولشويي عوايد حاصل از قاچاق مواد مخدر، بازنگري در توصيه‌ها انجام شد. سپس، در اكتبر سال 2001، گروه ويژه حوزه فعاليت‌هاي خود را براي مواجهه با مسائل مرتبط با تامين مالي تروريسم و سازمان‌هاي تروريستي، گسترش داده و بدين وسيله با تدوين 8 توصيه ويژه درباره تامين مالي تروريسم- كه بعدا يك توصيه ديگر به آنها اضافه شد- گام مهمي برداشت. توصيه‌هاي گروه ويژه در سال 2003، دوباره مورد بازنگري قرار گرفت. مجموع اين توصيه‌ها توسط 180 كشور جهان تاييد و در سطح بين‌المللي به استانداردهاي بين‌المللي مبارزه با پولشويي و تامين مالي تروريسم معروف شده‌اند. در 16 فوريه سال 2012، گروه ويژه - پس از خاتمه سومين دور ارزيابي كشورهاي عضو و با مشاركت نهادهاي منطقه‌اي شبه گروه مالي و سازمان‌هاي ناظر از جمله صندوق بين‌المللي پول و سازمان ملل متحد- توصيه‌ها را بازنگري و به‌روز كرد. اصلاحات انجام شده- ضمن حفظ ثبات و سختگيري‌هاي لازم- تهديدهاي جديد و نوظهور را مورد توجه قرار داد و بسياري از تعهدات قبلي را شفاف‌تر و قوي‌تر كرده است. همچنين، اصلاح استانداردها، با هدف تقويت الزامات براي وضعيت‌هاي داراي ريسك بيشتر، انجام شده است. با اعمال اين اصلاحات، كشورها مي‌توانند در مناطقي كه ريسك بيشتري داشته يا مناطقي كه اجراي توصيه‌ها در آن مناطق نياز به تقويت دارند، رويكرد متمركز‌تري اتخاذ كنند. در وهله اول، كشورها بايد ريسك‌هاي ناشي از پولشويي و تامين مالي تروريسم را كه با آنها مواجهه هستند را شناسايي، ارزيابي و درك كنند. سپس، تدابير مناسبي براي كاهش آن ريسك‌ها در نظر بگيرند. اين رويكرد ريسك محور به كشورها اجازه مي‌دهد در چارچوب الزامات گروه ويژه، تدابير انعطاف‌پذيرتري را به‌كار گيرند تا منابع خود را به صورت موثرتر، هدف قرار دهند و براي اينكه تلاش‌هاي خود را به موثر‌ترين نحو متمركز كنند، تدابير پيشگيرانه‌اي را اتخاذ كنند كه با ماهيت ريسك‌ها تناسب داشته باشند.