رايزني‌هاي چندگانه سياسي - اقتصادي ظريف در پنجاب
افغانستان امن و با ثبات براي سعادت منطقه قلب آسيا حياتي است
گروه ديپلماسي| نخستين تور آسيايي محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در سال 95، در دومين ايستگاه خود، شب گذشته او و هيات بلندپايه اقتصادي و تجاري همراهش را به پكن، پايتخت چين رساند. محمدجواد ظريف در حالي وارد چين شد تا رايزني‌هاي پي در پي سياسي و اقتصادي‌اش را با مقامات اين كشور از امروز آغاز كند كه او در دومين روز حضورش در هندوستان، روزي با برنامه‌هاي فشرده و ديدارهاي متعدد پشت سر گذاشت. در واقع، دومينوي ديدارهاي رييس دستگاه ديپلماسي در ششمين نشست وزراي اجلاس قلب آسيا پس از ورودش به امريتسار، محل برگزاري اين اجلاس در ايالت پنجاب هند در عصر روز شنبه آغاز شد. ظريف پس از رسيدن به امريتسار، در ضيافت شام كاري كه به افتخار ميهمانان ويژه اجلاس قلب آسيا برگزار شده بود، حضور يافت و بر سر ميزي نشست كه يك سوي آن، نارندرا مودي، نخست‌وزير هند و سوي ديگر، محمد اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان حضور داشتند. با اين وجود، ششمين نشست وزراي اجلاس قلب آسيا ديروز با گرفتن عكس يادگاري آغاز شد.
۲۰۱۶، سال پر چالش براي افغانستان
پس از گرفتن عكس يادگاري مسوولان حاضر در نشست، اجلاس قلب آسيا كار خود را به صورت رسمي آغاز كرد. محمد اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان و نارندرا مودي، نخست‌وزير هند، نخستين سخنرانان اين نشست بودند و پس از صحبت‌هاي آنها پيام بان كي مون، دبيركل سازمان ملل متحد توسط نماينده اين سازمان در افغانستان قرائت شد. پس از قرائت اين پيام، محمدجواد ظريف به عنوان نخستين سخنران نشست وزرا مواضع كشورمان را تبيين كرد. وزير امور خارجه در ابتداي سخنان خود در اين نشست گفت: پنج سال پيش ما فرآيند قلب آسيا را براي پيشبرد همكاري منطقه‌اي با محوريت افغانستان و با تصديق اين واقعيت كه افغانستان امن و با ثبات براي پيشرفت و سعادت منطقه قلب آسيا حياتي است، بنا نهاديم. در طول اين مدت ما توانسته‌ايم به پيشرفت‌هايي نايل شويم، اما همچنان راهي طولاني در اين مسير باقي مانده است. او افزود: منطقه ما همچنان از گسترش نگران‌كننده خشونت‌هاي افراط‌گرايانه رنج مي‌برد و رشد فزاينده توليد مواد مخدر جوامع‌مان را تهديد مي‌كند. در اين ميان، افغانستان بيش از همه از اين مصايب متاثر شده است. سال ۲۰۱۶ سال بسيار پرچالشي براي دولت وحدت ملي افغانستان بود، زيرا گروه‌هاي افراطي همانند داعش، اقدامات تروريستي خود را در داخل افغانستان و حتي در شهر كابل گسترش داده‌اند.
از دولت وحدت ملي حمايت مي‌كنيم ظريف با بيان اينكه ما همچنان از دولت وحدت ملي افغانستان حمايت كرده و آمادگي داريم تا با رهبران افغانستان براي كمك به آنها در ايفاي مسووليت‌هاي‌شان همكاري كنيم، گفت: از دستاوردهاي اخير دولت افغانستان در برقراري صلح با حزب اسلامي استقبال كرده و اميدواريم كه فرآيند صلح با مالكيت و هدايت افغانستان و با بهره‌گيري از تمامي ظرفيت‌هاي موجود در كشورهاي منطقه اين كشور را به سمت صلحي پايدار و جامع به پيش ببرد. او با بيان اينكه چالش‌هاي فراروي افغانستان و منطقه ما به هم پيوسته و مرتبط هستند، گفت: گزارش‌هاي اخير دفتر كنترل مواد مخدر سازمان ملل متحد بيانگر رشد ۴۳ درصدي توليد مواد مخدر در طول سال گذشته است. بدون دارايي‌هاي حاصله از مواد مخدر تروريست‌ها نمي‌توانند عمليات‌هاي خود را تامين مالي كنند. توليدكنندگان مواد مخدر نيز براي انتقال كالاهاي مرگبارشان نيازمند جنگجويان و مبارزان هستند. در اين رابطه، سطح پايين توسعه‌يافتگي، درآمد پايين و فقدان فرصت‌هاي اقتصادي، زمينه‌هاي مناسبي را براي گروه‌هاي تروريستي و شبكه‌هاي قاچاق مواد مخدر فراهم مي‌كند. رييس دستگاه ديپلماسي افزود: به عنوان كشوري كه در خط مقدم جنگ عليه قاچاق مواد مخدر قرار دارد، برنامه‌هاي كشت جايگزين و طرح‌هاي درآمدزايي جايگزين پيشنهاد كرده‌ايم تا كشاورزان افغاني را از توليد ترياك بازدارد. با وجود اين، به منطور تغيير مسير فعلي و روند هشداردهنده افزايش توليد مواد مخدر، همكاري بين‌المللي بر مبناي يك استراتژي منسجم براي توسعه جايگزين با هدف تغيير اقتصاد جنگي به يك اقتصاد رسمي و پايدار ضروري و اجتناب‌ناپذير است.
دعوت از بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي براي مشاركت در پروژه چابهار
ظريف موافقتنامه سه جانبه ميان ايران، هند و افغانستان درخصوص توسعه بندر چابهار را گام مهمي عنوان كرد كه موجب مي‌شود افغانستان به بازارهاي جهاني از طريق درياي آزاد دسترسي داشته باشد. يادآور شد: بندر چابهار توسعه منابع معدني غني و گسترده افغانستان را به لحاظ اقتصادي جذاب و قابل عرضه مي‌كند. ما از بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي دعوت مي‌كنيم تا مشاركت در توسعه و گسترش چابهار را مدنظر قرار دهند. پروژه راه‌آهن خواف - هرات نيز طرح كليدي مواصلاتي ديگري است كه افغانستان را از طريق ايران به شبكه‌هاي بين‌المللي ريلي وصل مي‌كند.
كمكي از جامعه بين‌المللي درباره مهاجران افغاني دريافت نمي‌كنيم
او در بخش ديگري از سخنان خود در اين نشست گفت: در طول ۳۷ سال گذشته، ما ميزبان حدود سه ميليون تن از اتباع افغاني هستيم. آنها تقريبا به همه امكانات و خدمات عمومي كه به ايرانيان ارايه مي‌شود، از جمله امكانات پايه، حمل و نقل عمومي، خدمات بهداشتي و آموزش عمومي دسترسي دارند. تنها در سال جاري ما به حدود ۴۰۰ هزار نفر از دانش‌آموزان افغاني فاقد مدرك اقامتي خدمات آموزشي اعطا كرده‌ايم. اين در حالي است كه ما در اين زمينه تقريبا هيچ كمكي از طرف جامعه بين‌المللي دريافت نمي‌كنيم. وزير امور خارجه با اشاره به همكاري‌هاي تهران و كابل گفت: ايران، به عنوان كشورِ راهبر «طرح اقدامات اعتمادساز در زمينه آموزش» (Education CBM) تحت فرآيند قلب آسيا، با افغانستان برنامه‌هاي همكاري دوجانبه‌اي با وجود محدوديت‌هاي منابع ملي داشته است. اين در حالي است كه مشاركت كشورهاي حمايت‌كننده به اين برنامه قابل توجه نبوده است. ما جامعه كشورهاي كمك‌كننده را به مشاركت در اين برنامه به نحوي كه امكان اجراي برنامه‌ها و فعاليت‌هاي توافق شده را فراهم كند، دعوت مي‌كنيم.
رايزني‌هاي ظريف در حاشيه اجلاس قلب آسيا
نشست‌هاي بين‌المللي هميشه محل مناسبي براي ديدارهايي دوجانبه و رايزني‌هاي مختلف بوده‌اند. ظريف نيز در حاشيه اين نشست‌ها تمام تلاش‌هاي خود براي پيشبرد روابط دو و چندجانبه ايران با كشورهاي حاضر را به كار گرفت. در اين چارچوب، محمدجواد ظريف با محمد اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان و ارلان عبدلدايف، وزير امور خارجه قرقيزستان ديدار و رايزني كرد. ظريف و اشرف غني با تاكيد بر ارتقاي روابط دو كشور، زمينه‌هاي گسترش اين مناسبات در حوزه‌هاي مختلف سياسي، امنيتي و اقتصادي را مورد رايزني و تبادل نظر قرار دادند. وزير امور خارجه همچنين در ديدار با همتاي قرقيزستاني خود در خصوص تقويت همكاري‌ها، راه‌هاي گسترش ارتقاي مناسبات و بررسي اوضاع منطقه، مسائل بين‌المللي و خطر تروريسم گفت‌وگو كرد.