تزريق گاز به 11 مخزن نفتي جنوب
11 مخزن نفتي در مناطق نفتخيز جنوب تحت تزريق گاز هستند. صرف نظر از مضرات اين كار، اين مخازن براي توليد صيانتي تحت تزريق گاز هستند. در واقع تزريق گاز به ميدان نفتي از روشهاي ازدياد برداشت نفت به شمار ميآيد. برخي از اين پروژهها با هدف تثبيت فشار و برخي ديگر با هدف فشارافزايي عملياتي شدهاند.
تقريبا كل گاز تزريقي به مخازن در زمان مورد نياز قابل استحصال است و برخلاف ديگر روشهاي سيال تزريقي يك هزينه كرد بهشمار نميرود، بلكه مخازن نفتي همانند مخازن ذخيره گاز نيز عمل ميكنند. به همين دليل كارشناسان ميگويند، به لحاظ اقتصادي تزريق گازهاي هيدروكربوري براي كشور و نسلهاي آتي بسيار مهم است. در صورت تامين گاز مورد نياز براي تزريق، 3/16 ميليارد بشكه به مجموع ذخاير قابل برداشت اضافه ميشود كه معادل با افزايش ضريب بازيافت به ميزان 15/9 درصد در اين مخازن است. بررسي ميزان گاز تزريق شده در مخازن تحت تزريق نشان ميدهد كه هيچگاه گاز مورد نياز براي تزريق به ميزان مورد نياز تامين نشده است. طي سالهاي اخير از حدود 160 ميليون مترمكعب در روز گاز مورد نياز براي تزريق كمتر از 80 ميليون مترمكعب به طور متوسط تامين شده است؛ يعني تحقق 50 درصدي.
با ادامه روند كنوني تزريق گاز و توليد نفت، به ميزان 3/2 الي 7/2 ميليارد بشكه هرزروي نفت خواهيم داشت و اين ميزان نفت ديگر قابل استحصال نخواهد بود كه با احتساب نفت به ارزش 50 دلار، معادل از دست دادن 115 الي 135 ميليارد دلار است. همچنين ميتوان در صورت عدم تامين گاز مورد نياز، براي تحقق توليد صيانتي و جلوگيري از هرزرفت نفت، توليد متناسب با تزريق كاهش يابد.
بر اين اساس و با توجه بهميزان گاز تزريقي در عمل، بايد به ميزان 215 الي 251 هزار بشكه توليد نفت كاهش يابد كه با احتساب ارزش هر بشكه نفت معادل 50 دلار، حدود 4 الي 5/4 ميليارد دلار درآمد كشور در سال كاهش مييابد.
شايان ذكر است كه عدم اختصاص گاز به ميزان مورد نياز جهت تزريق، موجب طولاني شدن مدت زمان لازم براي تداوم تزريق و مستهلك شدن تاسيسات موجود ميشود. بديهي است در اين صورت جهت تداوم تزريق، احداث تاسيسات جديد مورد نياز خواهد بود.
براساس موارد فوق و در راستاي تحقق توليد صيانتي از ميادين نفتي، مركز پژوهشهاي مجلس پيشنهاد ميدهد كه تخصيص گاز مورد نياز براي تزريق در صدر اولويتها قرار گرفته و سرمايهگذاري مورد نياز براي احداث تاسيسات جديد براي افزايش حجم تزريق گاز به سرعت صورت گيرد.
بررسي برنامه ششم توسعه نشان ميدهد كه تخصيص مناسب گاز براي تزريق از محل افزايش توليد گاز در طول برنامه، صورت نگرفته و حتي در صورت تحقق برنامه، نياز واقعي مخازن تامين نشده است؛ از طرف ديگر ظرفيت در نظر گرفته شده براي صادرات گاز به ميزان 200 ميليون مترمكعب افزايش يافته است كه تحقق اين حجم صادرات در طول 5 سال واقعبينانه نيست. لذا پيشنهاد ميشود مابهالتفاوت گاز مورد نياز براي تزريق با ميزان برآوردي در برنامه ششم از محل صادرات گاز در نظر گرفته در برنامه تامين شود.