از جنبش زنان در امريكا تا جنگهاي پونيك
مجموعه تاريخ جهان ميكوشد چشمانداز گسترده و ژرفي از سير تاريخ عرضه كند. اين مجموعه كه توسط انتشارات ققنوس منتشر ميشود با ارايه زمينههاي فرهنگي رخدادهاي تاريخي خواننده را مجذوب ميسازد. مجموعه تاريخ جهان انديشههاي سياسي، فرهنگي و فلسفي تاثيرگذار را در گذر مشعل تمدن از بين النهرين و مصر باستان به يونان، روم، اروپاي قرون وسطي و ديگر تمدنهاي جهاني تا روزگار ما پي ميگيرد.
اين مجموعه نه تنها براي آشنايي خوانندگان با مباني تاريخ تدوين شده است بلكه همچنين در پي آگاه ساختن آنها از اين واقعيت است كه زندگيشان بخشي از سرگذشت كلي انسانها است. هر جلد اين مجموعه برداشتي جامع و روشن از يك دوره مهم تاريخي را به خواننده ارايه ميدهد.
انتشارات ققنوس طي سالهاي گذشته تاكنون 68 جلد از اين مجموعه را منتشر كرده بود كه به تازگي پنج جلد ديگر نيز به آن اضافه كرده است. عناوين اين مجلدات پنجگانه اخير كه از شماره 69 تا 73 را شامل ميشود به ترتيب عبارتند از؛ جنبش زنان امريكا، ساخت بمب اتمي، تاريخ پرستاري، پيدايش هند نوين و جنگهاي پونيك.
مساله زنان در امريكا مسالهاي جديد است
زنان امريكا از زمان اقامت گزيني اروپاييان در امريكاي شمالي در سده هفدهم تاكنون، دگرگوني شگفتانگيزي را پشت سر گذاشتهاند. آنها از جايگاه شهروندان درجه دوم تقريبا فاقد هرگونه حقوق سياسي يا اجتماعي، به لحاظ قانوني به برابري تقريبي با مردان ارتقا يافتهاند. پيشروي آهسته اما پيوسته آنها به سوي برابري را غالبا «جنبش زنان» مينامند.
اين اصطلاح همراه با نوشتهها و پژوهشهاي رسمي درباره تاريخ و پيشرفت اجتماعي زنان همگي پديده نسبتا جديدي هستند. به واقع تنها ظرف 50 سال اخير است كه خواندن كتابي نظير اين درباره جنبش زنان حتي امكانپذير شده است و پيش از آن تقريبا هيچ كتاب يا مقالهاي در اين زمينه وجود نداشت.
اختراع مخرب
رويدادهاي اندكي در طول تاريخ به اندازه ابداع سلاحهاي اتمي در اواخر جنگ جهاني دوم توانسته است مسير تاريخ بشر را تا اين حد عميق و جدي تحت تاثير قرار دهد. ساخت اين سلاحهاي مخرب كه در محيط و زماني به وجود آمدند كه نگراني شديدي وجود داشت از اينكه مبادا دانشمندان آلمان نازي زودتر از سايرين بمب اتمي بسازند جهان را به عصر اتم پرتاب كرد. از آن زمان كه نخستين بمب اتمي در سال 1945 رعد آسا با سر و صداي عظيم منفجر شد، بشر در معرض نابودي احتمالي به وسيله سلاحهاي هستهاي قرار گرفت. پيشرفت علمياي كه راه را براي ساخت بمب اتمي هموار كرد پس از چند دهه جهانيان را متوجه اين نكته كرد كه بايد بيشتر مراقب جهان خود باشند.
ظريفترين هنر
«پرستاري هنر است و اگر هنر است، پرستار مثل هر هنرمند ديگري بايد با تعهدي همهجانبه براي دورههاي دشوار آمادگي داشته باشد؛ اما سر و كار داشتن با بومهاي نقاشي يا سنگ مرمر بيجان را چطور ميتوان با مراقبت از بدنهاي زندهاي كه معبدي براي روح خداوندي هستند مقايسه كرد؟ من همواره گفتهام كه پرستاري يكي از هنرهاي ظريف است و ظريفترين آنها.» اين جملات را فلورانس نايتينگل يكي از معروفترين و تاثيرگذارترين پرستاران جهان گفته است. پرستاري به شكلي كه ما امروزه آن را ميشناسيم حرفهاي براي افراد آموزش ديده و مستقل از پزشكان- در قرن نوزدهم ميلادي شكل رسمي به خود گرفت و سرانجام با تلاشهاي مستمر خانم نيتينگل اين حرفه رسميت يافت.
شبه قارهاي كه مستعمره شبهجزيره شد
هند باستان چنان بزرگ بود كه به شبهقاره معروف بود. همان اصطلاحي كه امروز هم به كار ميرود. هند از منابع و ذخاير غني نيز برخوردار بود كه خارجيان را وسوسه ميكرد. از جمله اين خارجيها كمپاني هند شرقي بريتانياي كبير بود كه در قرن هفدهم از راه رسيد. اين شركت سرانجام از راه بهرهكشي از مردم و منابع هند، از بسياري كشورها قدرتمندتر و ثروتمندتر شد. حكومت بريتانياييها براي مردم هند در كنار ايجاد برخي امكانات رفاهي و زيرساختي آفتهاي فراواني را نيز به بار آورد. بريتانياييها بسياري از امتيازات انقلاب صنعتي را براي مردم هند به ارمغان آوردند اما با تبعيض نژادي، خودپسندي و ستمگري نيز حكومت كردند و سبب خشم و كينه هندوها، مسلمانان و هنديهاي پيروي مذاهب ديگر شد.
جنگهاي ماقبل ميلاد
همه قدرتهاي بزرگ جهاني در جنگ جهاني اول و جنگ جهاني دوم شركت كردند؛ با اين حال اين جنگهاي مدرن، نخستين جنگهايي نبودند كه تمدن را به لرزه درآوردند. اين اشاره مربوط ميشود به جنگهاي پونيك كه در قرون دوم و سوم پيش از ميلاد بين روم و كارتاژ دو قدرت نظامي بزرگ در آن دوره درگرفت . در اين درگيري پيشرفتهترين سلاحهاي آن زمان به كار گرفته شد از جمله سلاحي بسيار كارآمد و سري. بر اساس نوشتههاي پولوبيوس- تاريخ نگار رومي- يوناني قرن دوم پيش از ميلاد- نخستين جنگ پونيك مدت 24 سال به طول انجاميد و طولانيترين و بزرگترين جنگي به شمار ميآيد كه از آن آگاهيم. در واقع تلفات روميها در دريا فقط در اين جنگ بزرگترين تلفات دريايي يك ملت در طول تاريخ بوده است.