گروه فرهنگ و هنر
بودن يا نبودن در انتخابات رياستجمهوري، موضوعي است كه در يك ماه گذشته تقريبا همه هنرمندان رشتههاي گوناگون درباره آن سخن گفتهاند. با شروع ثبتنام نامزدهاي دوازدهمين دوره رياستجمهوري، بحث انتخابات و لزوم مشاركت مردم در اين رويداد در صفحات شخصي هنرمندان مختلف منتشر شد. تعدادي از آنها با نگارش مطالبي پي در پي كه به فاصله چند روز يك بار منتشر ميشد، دلايل شركت در انتخابات را تشريح كردند و مردم را به شركت در انتخابات فراخواندند و از آنان خواستند در برابر سرنوشت كشور خود بيتفاوت نباشند و از حق راي خود استفاده كنند تا شرايط بهتري براي كل كشور رقم زده شود. بسياري از آنان كساني را كه شركت در انتخابات را تحريم كردهاند، مورد خطاب قرار دادند و به آنان يادآوري كردند براي رسيدن به آنچه مطلوب همه ما است، بايد گام به گام رو به جلو برويم و قهر كردن با صندوقهاي راي هرگز نتيجه مطلوبي نداشته است همچنانكه سال 84 نيز شاهد بوديم كه چگونه تحريم انتخابات، شرايط دشواري را براي كل كشور رقم زد و ايران ما را نه تنها هشت سال كه خيلي بيش از آن به عقب راند و تا سالها بايد پيامدهاي آن را متحمل شويم.
طبيعتا با نزديك شدن به زمان برگزاري انتخابات اين شور و شوق فزوني گرفت. تعدادي از هنرمندان با نگارش يادداشت، برخي از آنان با ضبط قطعات كوتاه ويديويي و تعدادي نيز در گفتوگو با رسانهها از مردم خواستند تا روز جمعه 29 ارديبهشت پاي صندوقهاي راي بيايند و همفكران خود را تنها نگذارند. بسياري از آنان به تشريح شرايط حساس فعلي پرداختند و از مردم خواستند به دليل حفظ آرامش كنوني و عزت و افتخار ملي خود از كنار انتخابات رياستجمهوري بيتفاوت نگذرند و با اميد پاي صندوقهاي راي بروند.
آنچه در اين ميان جالب توجه است، حضور طيفهاي گوناگون در اين اظهارنظرها و حمايتهاست. در چند روز گذشته در فضاي مجازي، نشريات و سايتهاي خبري ديدهايم كه چهرههايي همچون محمود دولتآبادي، بهمن فرمانآرا، جمشيد مشايخي، علي نصيريان، اصغر فرهادي، رضا كيانيان، حسين پاكدل، رخشان بنياعتماد، مرضيه برومند، حميد فرخ نژاد، حبيب رضايي، پيمان معادي، لاله و ستاره اسكندري، باران كوثري، مهتاب كرامتي، حسن فتحي، ترانه عليدوستي، شهاب حسيني، فاطمه معتمدآريا، پانته آ بهرام، كيومرث پوراحمد، داريوش ارجمند، رضا عطاران، محسن اميريوسفي، گوهر خيرانديش، مهدي پاكدل، ليلي رشيدي، الهام كردا، كيهان كلهر، عليرضا قرباني، حسين زمان، آزاده صمدي، محمدمهدي عسگرپور، پروانه معصومي و... هر يك به شيوههاي گوناگون، حمايت خود را از نامزد مورد نظر خويش اعلام كردند. در كنار اينها بسياري از كانونها و تشكلهاي صنفي نيز با نگارش بيانيههاي جمعي، از مردم خواستند تا در انتخابات رياستجمهوري شركت كنند. تعدادي هم با نگارش بيانيهاي دستهجمعي موضع خود را درباره انتخابات پيشرو بيان كردند و مردم را تشويق كردند تا روز جمعه پاي صندوقهاي راي بروند و موضع انفعال نداشته باشند و بدانند با نشستن در خانه و قهر و كنارهگيري، شرايط كشور نه تنها بهتر نخواهد شد بلكه به مراتب بدتر و بدتر و بدتر خواهد شد. در آستانه برگزاري دوازدهمين انتخابات رياستجمهوري بعضي از دعوتهايي را كه از سوي هنرمندان گوناگون براي شركت در انتخابات صورت گرفته است، مرور ميكنيم.
حسين سناپور: اين انتخابات معنادارترين انتخابات ماست
تفاوت معنادار ميانِ نامزدها هميشه دليلِ اصلي و موجهكننده من براي شركت در انتخابات بوده (طبعا بر اين مبنا كه تغيير سياسي پايدار و برگشتناپذير را فقط با حركتهاي تدريجي و آرام و بدون خشونت امكانپذير ميدانستهام)، و اكنون اين انتخابات همين حالا و در همين دورِ نخست معنادارترين، و به همين دليل قطبيترين انتخاباتي است كه حتي در دو دهه اخير داشتهايم. شخصا خوشحال نيستم از اين دوقطبي بودن و اين همه تفاوت ميان نامزدها. آرزوم اين است زماني برسد كه انتخابات بازي همه يا هيچ نباشد، كه اين همه تفاوت فرهنگي، سياسي، اقتصادي در نگرش و برنامههاي نامزدهاي اصلي نباشد، كه اصلا فقط دو نامزد عمده نداشته باشيم و دستكم در دور نخست چهار يا پنج نامزد باشند كه قشرهاي مختلف را نمايندگي كنند. اين همه دوقطبي شدن را به صلاح كشور نميدانم و كاش حالا هم اينطور نبود. اما هست، به هر جهت و به هر دليل، اكنون همينطور است. و اين دوقطبيبودن، نه فقط براي پيروزي يك نامزد، كه براي محكم شدن موضع هر كدام و مجابكردن قطعي هواداران طرف ديگر، به رايدهندههاي هر چه بيشتري نياز دارد. راي بيشتر به معناي هم جديگرفتن اين تفاوت ميان نامزدهاست و هم اينكه ايران امروز براي حركت به سمت جلو محتاج نظر و تاييد تعداد هر چه بيشتري از آرا است، تا قدمهايي كه برداشته ميشود، محكمتر و با پشتوانهتر باشد. به همين دلايل است كه اميدوارم همه آنها كه نه فقط نگران فرهنگ و سياست و اقتصاد زندگي خودشان هستند، كه دغدغه چگونه زيستمان در كنار هم و در اين جهان پرآشوب را دارند، در انتخابات شركت كنند. اعمال غلط هميشه كمتر پشيماني به دنبالِ خود داشتهاند تا كارهايي كه بايد ميكردهايم و نكردهايم.
خانه سينما: مگر ميشود بيتفاوت بود
خانه سينما طي بيانيهاي از عموم هموطنان و به ويژه هنرمندان عرصه سينما دعوت كرد تا در انتخابات رياستجمهوري و شوراهاي اسلامي شهر و روستا شركت كنند.
متن اين بيانيه به شرح زير است:
مگر ميتوان در دنياي كنوني و شرايط حساس كشورمان در عرصههاي ملي، منطقهاي و جهاني بينظر و بيتفاوت بود؟
ملت بزرگ ايران در سالهاي پس از انقلاب اسلامي، انتخابات را به عنوان روشي مهم براي كنار هم بودن و پذيرش آراي يكديگر تجربه كرده است و اكنون در معرض بهكارگيري تجارب گذشته براي رسيدن به آيندهاي روشنتر است.
جامعه اصناف سينماي ايران همچون گذشته به درياي شور و شوق مردمي خواهد پيوست و در اين رويداد سرنوشت ساز حضوري جدي خواهد داشت.
يقيناً هر انتخابي در سرنوشت جامعه موثر خواهد بود و حضور در آن نشانه مهمي از رشد و توسعه فرهنگي و اجتماعي است.
خانه سينما در مقام مهمترين نهاد مدني سينماي ايران و به عنوان بخشي از اهالي هنر، انديشه و فرهنگ سرزمينمان با خردمندي و آگاهي از مسووليتهاي فردي و مدني خود در راستاي تبلور آرمانهاي اعتقادي، فرهنگي، هنري، اجتماعي، سياسي و اقتصادي در روز 29 ارديبهشت 1396 همراه و همگام ملت رشيد ايران بر سر صندوقهاي راي حاضر خواهد شد.
سهيل سمي: حالا زمان ترديد نيست
خطاب به كساني كه ممكن است بيدليل راي ندهند ميگويم الان وقت رخوت و ترديد نيست. بايد راي بدهيم. حالا انگيزه اصليام احساس خطر است و از نظر من راي ندادن يك سير قهقرايي را پيش ميآورد. ما آن خرده امتيازاتي را كه داريم بديهي ميدانيم اما اگر پاي صندوقهاي راي نرويم ممكن است در چشم برهمزدني اين امتيازات بديهي از ما گرفته شود و به نقطه اولمان بازگرديم.
پيمان معادي: راي ميدهيم براي حفظ امنيت
همه ما ميدانيم كه روز جمعه چقدر راي دادن ما مهم است براي حفظ امنيت موجود براي استمرار عزت ملي و آبروي بينالمللي و از همه اينها مهمتر براي داشتن حق مطالبه و سئوال و ايجاد فضاي مناسب براي گفتوگو بين ما، مردم و دولتمرادن.
روز جمعه با راي خود يك بار ديگر اين اراده و عزم را تكرار ميكنيم و خطاب به آن دوستاني كه نميخواهند راي بدهند، برادر! خواهر! با اين شيوه راي ميدهيد.
مجيد قيصري: شركت در انتخابات شجاعت ميخواهد
انتخاب كردن در هر زمينهاي شجاعت و جسارت ميخواهد. مهم نيست چه كسي يا چه چيزي را انتخاب ميكنيم بلكه مهم اين است كه شجاعت داشته باشيم و آنچه را دوست داريم، انتخاب كنيم. كساني كه به هر دليلي زير بار اين مسووليت نميروند شايد يكي از مهمترين دلايلش ترس باشد چون احساس ميكنند نميتوانند پاي انتخابشان بايستند و مسووليت آن را بپذيرند. به نظر ميآيد در طول دوران تاريخمان مراحل گذار زيادي داشتهايم و در حال حاضر نيز انتخاب رياستجمهوري يكي از پيچهاي خطرناكي است كه بايد به سلامت از آن گذر كنيم چراكه قطعا بر سرنوشت ما تاثير بسيار زيادي ميگذارد. همه كساني كه شرايط كشور را رصد ميكنند متوجه حساسيت اين انتخابات هستند كه تاثير مستقيمي بر سرنوشت همه ما ميگذارد چراكه كشور ما به دليل جغرافيايي و تاريخي وضعيت حساسي دارد. اميدوارم كساني كه براي شركت در انتخابات دچار ترديد هستند، حتما به پاي صندوقهاي راي بيايند تا روز جمعه 29 ارديبهشت ماه مشاركت بالا داشته باشيم.
همايون شجريان: اين خاك همه چيز ماست
در اين كره خاكي معلق در جهان هستي، اين خاك همهچيز ما است و تا زماني كه حتي يك ايراني در جهان زنده باشد، اين خاك متعلق به آن ايراني است و نظرش مهم و محترم. دوستان عزيزم اين روزها با گرم شدن تنور انتخابات، تنور شايعات نيز داغتر شده است، برخي از اين شايعات دامن پدر و بنده را نيز گرفته است، از احضار به دادگاه براي آلبوم «رگ خواب» تا وعده حضور و اجرا در مراسمي خاص تا هرازگاهي نامهاي بر له يا عليه كانديداها در فضاي مجازي يا مستقيم به خودشان تا حمايت و طرفداري تا...
خوشبينانهاش اين است كه افرادي خودجوش با اين روش ميكوشند تا پدر و من را مجبور به اعلام موضع كنند. اجازه دهيد موضع من بماند براي خودم هرچند كه مردم هر كدام از ما را بهتر از خودمان ميشناسند و نظراتمان را ميدانند. مردم صلاح خود را بهتر ميدانند زيرا اين روزها و آن روزها هر آنچه بايد ميديدند و ميشنيدند را ديده و شنيدهاند و بر همان اساس تصميم ميگيرند.
هميشه سربلند و جاويدان باشد ايران كه گهواره و گور، دامان اوست.
داريوش پيرنياكان :
به مردم عزيزمان يادآوري ميكنم كه هر زمان در پاي صندوقهاي راي نرفتهايم و مشاركت پايين بوده است، سليقهاي روي كار آمده كه باب نظر مردم نبوده است و در پي آن كشور دچار بحرانها و آسيبهايي جدي شده است. بنابراين به آن دسته از هموطنان عزيزي كه قصد شركت در انتخابات را ندارند ميگويم در سرنوشت خودشان دخالت كنند و بهترين راه دخالت در سرنوشت خودمان، شركت در انتخابات است. از نظر تاريخي، عقلاني، اجتماعي و اقتصادي هم كه بنگريم و همه اين شرايط را كه كنار هم بگذاريم، به خوبي درمييابيم كه زمان فكر كردن به گزينههاي ديگر نيست و تنها گزينهاي كه ميتوانيم سرنوشت خود را تغيير دهيم، شركت در انتخابات است و با اين شيوه به تدريج سليقههايي را كه دوست نداريم، كم اثر و كمرنگ ميكنيم و به عقب ميرانيم.
شهلا لاهيجي: همراه شو عزيز!
«همراه شو عزيز هموطن... روز بيستونهم ارديبهشت راي خود را براي انتخاب بهترين نامزد رياستجمهوري به صندوق راي بريز؛ زيرا اين شايد نه راه ايدهآل اما تنها راه ممكن در شرايط كنوني و مبارزه صلحآميز براي رسيدن به نظامي قانونمند و قانونمدار و نه قانونشكن، و دادخواست من و تو براي پيگيري آن بخش از وعدههايي است كه داده شد.
پس از امروز اگر رييسجمهور منتخبت در جاي خود نشست، به خانه نرو و كار خود را پايانيافته تلقي نكن، بلكه هر لحظه، هر ساعت، هر روز و هر ماه، تكليف و وظيفه رييسجمهور را كه با راي تو به كرسي نشسته به عنوان رييس قوه مجريه و حافظ قانون اساسي براي محافظت از حقوق شهروندي تو با صدايي رسا فرياد كن .
رضا بابك: آينده بهتري در انتظار ماست
اين روزها جهان و منطقه خاورميانه در شرايط خوبي به سر نميبرد. در حال حاضر گزينهاي به نام انتخابات پيش روي ما است كه با شركت حداكثري ميتوانيم از آن بهرهمند شويم. در تمامي نقاط جهان چه در اروپا چه امريكا و نقاط ديگر دنيا از چنين گزينهاي استفاده ميكنند. كشورهاي اروپايي با استفاده از انتخابات و راي به نامزد مورد نظر خود به اهداف، آمال و آرزوهاي خود نزديك ميشوند. من نيز در انتخابات پيش رو شركت ميكنم و در طول اين روزها به دوستان و نزديكانم مشاركت در انتخابات را توصيه كردهام. هر چه با فكر و تعقل پيش برويم آينده بهتري را براي كشورمان رقم خواهيم زد. از همين روي ميزان مشاركت بالاي مردم در اين انتخابات حساس ميتواند ما را به اهداف مثبت، زيبا و خوشايند برساند.
بهرام رادان: اداره يك مملكت وظيفه آساني نيست
اگر انتخاب سكاندار كشورمان را جدي نگيريم، بهترين سالهاي زندگيمان را جدي نگرفتهايم. اداره يك مملكت، وظيفه آساني نيست و انتخابات در هر كشوري نشاندهنده ميزان درك اكثريت مردم آن كشور است. مطمئنا نسل متولدين پنجاه، شصت و هفتاد اين مهم را به خوبي درك ميكنند، آنها باسواد و باهوشند و خوب ميدانند زندگي در قرن بيستويكم و در غوغاي تكنولوژي، با عقل و تدبير ممكن است، نه با شعار و تهديد. با احترام به تمام عقايد، راي من به راي دادن است، با باور به اينكه موفقيت براي يك ملت نه يك مقصد مشخص بلكه مسيري است كه بايد پيوسته پيموده شود.
نگار اسكندرفر: باور كنيم بين راي دادن و راي ندادن، تفاوتي هست
به هر حال من اين سرزمين را دوست دارم. شناسنامهام از اينجا صادر شده و اين گونه است كه آينده مملكتم برايم مهم است. من الان 61 سال دارم و معلوم است كه دغدغهام براي نسل جوان است كه قرار است اين آينده را بسازند. در اين وضعيت ما دغدغه خودمان را داريم و بيش از آن دغدغه بچههايمان را. از شما هم ميهنان عزيزم ميخواهم اگر جوان هستيد، دغدغه آينده خودتان را داشته باشيد. فراموش نكنيد همه ما اينجا زندگي ميكنيم و همه اتفاقاتش بايد برايمان مهم باشد. راي دادن ما به معناي مشاركت در ساختن آينده اين جامعه است. من شخصا راي ميدهم چون دلم ميخواهد در سرنوشت مملكتم سهمي داشته باشم. واقعا بايد باور كنيم حتما در راي دادن و راي ندادن ما تفاوتي خواهد بود. عدهاي كه ژست روشنفكرنمايي ميگيرند و ميگويند نميخواهند شناسنامهشان مهر بخورد، به اين موضوع توجه كنند. من در تمام اين سالها اين امكان را داشتهام و دارم كه از اين كشور بروم و مشخص است كه سنگ خود را به سينه نميزنم همچنان كه بابت فعاليتهاي فرهنگيمان ريالي رانت نميگيرم ولي براي خودمان ميگويم چگونه ميتوانيم نسبت به سرنوشت كشورمان بيتفاوت باشيم؟ حرف من هم مانند حرف تمام كساني است كه روز جمعه در انتخابات شركت ميكنند؛ «راي بدهيم!» مگر ميشود انسان به سرنوشت مملكت خود بيتفاوت باشد؟ همه به روز شنبه 30 ارديبهشت چشم دوختهايم.
الهام كردا: راي دادن حق ماست
در انتخابات شركت كنيم، همه ما، كه بعدها بتونيم راجع به خواستهها و مطالباتمان حرف بزنيم. با راي ندادن حق اعتراض و نقد كردن را از خودمان ميگيريم. با راي ندادن در آينده ايران سهيم نميشويم.
دوستاني كه هنوز در رأي دادن مردد هستيد، فقط كافيه چشماتونو ببندين و فرداي انتخابات را متصور بشين.
دشتي: از دموكراسي استفاده كنيم
راي دادن يك عمل متمدنانه است و مردم در هر ساختار حكومتي زندگي ميكنند بايد از امكاناتي كه دموكراسي در اختيارشان ميگذارد استفاده كنند. فكر ميكنم راي دادن و نگاه به شرايط، واقعبينانهترين چيزي است كه وجود دارد. رفتار انتزاعي با اين امكان رفتار متمدنانهاي به نظر نميرسد. بنابراين همه بايد در انتخابات شركت كنيم.
كمك كنيم تا ركورد شركت در انتخابات شكسته شود. رضا رشيدپور با اشاره به صحبتهايي عادل فردوسيپور درباره حضور در انتخابات رياستجمهوري 29 ارديبهشت گفت: من هم با عادل فردوسيپور موافقم. كمك كنيم تا ركورد شركت در انتخابات شكسته شود. پاي صندوقهاي راي برويم. حتي يك راي هم سرنوشتساز است.
كوثري: راي ندادن را نميفهمم
«راي ندادن را نميفهمم. چرا بايد اين حق شهروندي را از دست بدهيم؟ هيچ كدام از كساني كه راي به تحريم ميدهند راهحل كاربرديتر و بهترين جايگزين نميكنند و از قهر يا غضب خودشان را عقب ميكشند و ميدان را خالي ميكنند براي نيروهاي هميشه در صحنهاي كه حداقلي راي ميدهند و تصميمگيرندههاي اكثريت را مشخص ميكنند.»
بهزاد شيشهگران:جنگ نميخواهم
راي ميدهم چرا كه به اين آرامش حداقلي نياز مبرم دارم . راي ميدهم كه بيش از اين شاهد فقر و فلاكت مردممان نباشم . راي ميدهم چرا كه نگران از دست دادن فرهنگ و هنر سرزمينمان هستم . راي ميدهم تا حقوق حداقلي اين مردم را به رسميت بشناسند . راي ميدهم تا كشورم دوباره پلاسكو و معدن يورت آزادشهر نباشد . راي ميدهم چرا كه دولت قبلي را تجربه كردهام.
گلستان: براي ايراني آزاد راي دهيد
در اين چند روز هزاران بارگفتهام: خدايا رحم كن.
خدايا به خير بگذران. خدايا كمك كن عدالت برقرار شود. خدايا ما را فراموش نكن. اما ميدانم تا شما راي ندهيد، اين خواستهاي من عملي نخواهد شد. از جا بلند شويد و جمعه٢٩ ارديبهشت برويد راي دهيد. از جا بلند شويد و براي ايراني آزاد راي دهيد. بيتفاوت نمانيد، سرنوشت جوانان ما دست شما است. بيتفاوت نمانيد. رنسانسي در پيش رو داريم تولدي دوباره. آن را از دست ندهيم. راي بدهيم... راي بدهيم.
مازيار ميري: نميدانم از كي راي ندادن افتخار شد؟
راي دادن سالهاست در كشور ما به نمادي از دموكراسي تبديل شده است. امكاني كه حق اعتراض و انتقاد را به همراه دارد و ميتواند بهانهاي باشد براي احقاق حقوق شهروندي. سالهاست با نزديك شدن به انتخابات تلاش ميكنيم اطرافيانمان را مجاب كنيم به نماد دموكراسي روي خوش نشان دهند و تا چهار سال حق اعتراض و انتقاد را براي خودشان بخرند. يادم نميآيد چطور و چه وقت راي ندادن به افتخاري بزرگ تبديل شد؟ يادم نميآيد چه شد كه بعضيها احساس غرور و سربلندي كردند از اينكه در آيندهشان نقشي ندارند و نميخواهم به ياد بياورم چرا همچنان بر سر اين تصميم ايستادهاند. اين روزها بيشتر از هر زمان به اين فكر ميكنم جزييترين فعاليتها و تحركات ما در زندگي با انتخاب همراه است، از زماني كه دنيا برايمان رنگ و بوي ديگري پيدا ميكند، هر قدمي كه برميداريم با انتخاب و گزينش است و حالا چطور راضي ميشويم در تعيين سبك زندگيمان، يعني انتخابات بدون انتخاب بمانيم...
اين روزها هر چه به انتخاب نكردن و چرايي آن بيشتر فكر ميكنم كمتر به نتيجه ميرسم. راستش به نظرم انتخاب كردن هزينه دارد، مسووليت دارد و شايد انتخاب بعضيها فرار كردن از اين موقعيت است... درست يا غلط واقعيت اين است كه بايد انتخاب كردن و مسووليت آن را از يك جايي به عهده بگيريم. افتخار كردن به انتخاب و گزينش احساس خوشايندي است كه بايد آن را تجربه كرد، جمعه پاي صندوقهاي راي انتخاب كنيم و با افتخار مسووليت انتخابمان را بر عهده بگيريم.
رضا كيانيان: راي ميدهم تا فضاي گفتوگو بيشتر و بيشتر شود
«براي انتخابات رياستجمهوري راي ميدهم تا صحنههاي تئاتر در كشورم بيشتر و بيشتر شوند. تئاتر محل گفتوگوست تا گفتوگو بيشتر شود. در همين دو، سه سال اخير تعداد اجراهاي نمايش هر شب در تهران به حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ تا رسيده. اعلام ميكنم راي ميدهم براي اينكه سالنهاي سينما بيشتر شوند اعلام ميكنم كه راي ميدهم براي اينكه توليد سينماي پرافتخار ايران بيشتر شود. در همين سال گذشته سينماي ايران ۳۶۷ جايزه جهاني برده يعني از هر روز يك جايزه جهاني هم بيشتر. راي ميدهم براي اينكه مانند سالهاي دور و طلايي در تلويزيون باز هم سريالهاي خوب ساخته شود. سريالهايي كه آنقدر جذاب و هنرمندانه باشند تا مردم آزادانه در ميان هزاران كانال ماهوارهاي سريالهاي خودمان را انتخاب كنند. راي ميدهم چون در همه تاريخ ثابت شده است مردمي كه فرهنگ دارند، همهچيز دارند از جمله كار دارند و حتما سير خواهند شد و مردمي كه فرهنگ در سبد روزانهشان نيست كار ندارند و گرسنه ميمانند و به دنبال قهرماني ميگردند تا برايشان آب و نان بياورد.
برهاني مرند: پاسخ مثبت به عقلانيت
من در انتخابات مشاركت خواهم كرد چون احساس وظيفه ميكنم و ميراث گرانبهاي صدساله مجاهدان دموكراسيخواهي وطنم را پاس بدارم. راي ميدهم تا از اين رهگذر به تمام آناني كه با عقلانيت و تدبير نسبتي ندارند «نه» بگويم.