از سعدآباد تا اختلاف ايران و شركت نفت انگليس
17 تير
انعقاد پيمان «سعدآباد» در تهران
ايران، قبل از جنگ جهاني دوم، تحت نفوذ سياست استعماري انگليس بود و قدرت متمركز رضاخان، اداره مملكت را برعهده داشت. با روي كار آمدن آتاتورك در تركيه، با تحريك انگلستان، در هفدهم تيرماه 1316 ش برابر با هشتم جولاي 1937 م، پيمان دوستي و عدم تجاوز بين ايران، تركيه، افغانستان و عراق در كاخ سعدآباد تهران به امضا رسيد.
18 تير
خروج ميرزاكوچك‌خان جنگلي از رشت
يك ماه پس از اعلام حكومت جمهوري در گيلان توسط انقلابيون جنگلي، قزاقان حمله‌كننده به گيلان توسط ارتش سرخ روسيه متلاشي شدند. اما مدتي بعد، اعضاي حزب عدالت وابسته به روسيه، به ترويج مرام كمونيسم در شهر رشت پرداختند. اين موضوع، ميرزاكوچك‌خان را چنان ناراحت ساخت كه در هجدهم تيرماه 1299 ش، به فومن رفت. پس از خروج اعتراضآميز ميرزا از رشت، در اين شهر كودتاي سرخ صورت گرفت و بلشويكها اداره امور را به دست گرفتند.
19 تير
تجاوز روسها به شمال ايران و قتل و غارت روستاها
در 19 تير 1287 ش، يك كاپيتان روسي به بهانه اينكه اسبش به خاك ايران فرار كرده، به همراه شش سرباز روسي وارد خاك ايران شدند و دو ايراني ساكن در آن منطقه را كشتند. اقوام كشته‌شدگان نيز به انتقام از اين رفتار وحشيانه، كاپيتان روسي و دو همراه او را كشتند. روسها كه خود در پي بهانه بودند، پس از آگاهي از اين ماجرا، به روستايي در بين مرز دو كشور حمله كرده و به كشتار مردم و غارت روستا پرداختند. چهار روز بعد، روستاهاي ديگري را نيز غارت كرده و پس از كشتن عده‌اي از مردم، خانه‌ها را آتش زدند. ابعاد اين فاجعه و جنايت به حدي وسيع و دردناك بود كه محمدعلي شاه دستور داد تا مراسم جشن تولد او را تعطيل كرده و هزينه‌هاي آن را صرف مردم خسارت ديده كنند.
تاسيس حكومت ويشي به رياست «پُتن» در فرانسه
در جريان جنگ جهاني دوم، مارشال هانري فيليپ پُتن، نخستوزير وقت و افسر فرانسه، در پي شكست اين كشور از آلمان نازي، قرارداد آتشبس با آلمان امضا كرد. براساس اين پيمان كه در روز 22 ژوئن 1940م امضا شد، شمال فرانسه از جمله پاريس در اشغال ارتش آلمان نازي باقي ماند و پايتخت فرانسه و دولت دست‌نشانده مارشال پُتن به شهر ويشي در مركز اين كشور منتقل شد. اگرچه مارشال پُتن از قهرمانان جنگ جهاني اول بود، اما امضاي اين پيمان كه به منزله ايجاد دولت دست‌نشانده هيتلر در فرانسه بود، باعث طرد وي از جانب مردم فرانسه شد.
20 تير
حمله تاريخي مشروطه طلبان براي تصرف تهران
محمدعلي شاه به بهانه ترور ناموفق خود، مجلس شوراي ملي را در دوم تيرماه 1287ش به توپ بست و مجاهدان و مشروطه‌خواهان را سركوب كرد. اين عمل شورشهاي متعددي را در شهرهاي گوناگون كشور برانگيخت و سرانجام مجاهدان تصميم به فتح تهران و خلع محمد علي شاه از قدرت گرفتند. نخستين جنبشي كه براي فتح تهران و بركناري محمدعلي‌شاه قاجار به عمل آمد در سال 1288 ش و از ناحيه محمدولي‌خان تنكابني، سپهدار اعظم و ياران او بود.
فتح شهر بيت‌المقدس توسط مسلمانان
جنگ هاي صليبي كه از اواخر قرن يازدهم ميلادي از جانب اروپاييان بر مسلمانان تحميل شد داراي چندين مرحله بود و اشغال سرزمينهاي شرق و به ويژه تسلط بر منطقه بيت‌المقدس و آزادي عمل مسيحيان در آن منطقه را دنبال مي‌كرد. فروپاشي خوارزمشاهيان در ايران و نيز عدم وجود دولت قدرتمند اسلامي باعث شد تا صليبي‌ها به تسخير كامل بيت‌المقدس فكر كنند. در اين ميان، درگيريهاي پراكنده مسلمانان و مسيحيان در شهرهاي مختلف فلسطين، بيشتر با پيروزي مسلمانان همراه بود. همچنين بروز ضعف مسيحيان و ظهور توانمندي مسلمانان باعث شد تا حاكم مصر با سپاهي به جانب بيت‌المقدس حركت كرده و در يازده جولاي 1244م به فتح آنجا دست يابد.
21 تير
قيام مسجد گوهرشاد مشهد عليه كشف حجاب
پس از آنكه زمزمه كشف حجاب به گوش مردم رسيد اعتراضات سراسري، كشور را فرا گرفت. در اين ميان يكي از علماي مشهد در شوراي مجتهدان شهر، به عنوان نماينده معرفي شد تا با رضاخان مذاكره كند ولي به محض رسيدن به تهران، به دستور رضاخان بازداشت و در ري ممنوعالملاقات شد. مردم كه در مسجد گوهرشاد مشهد به اين امر اعتراض داشتند با سخنراني وعاظ، شوري چند برابر يافته و خواهان مراجعت آن عالم شدند. در ادامه اعتراضات، در روز شنبه 21 تيرماه 1314، در مسجد گوهرشاد، شعارهاي ضد سلطنت و ضدحجاب‌زدايي داده شد. قواي دولتي كه مقاومت مردم را ديدند به دستور رضاخان به اجتماع آنان يورش برده و در كشتاري خونين و وحشيانه بين 2 تا 5 هزار نفر را كشتند. برخي اين حادثه را در 31 مرداد ذكر كردهاند.
مرگ «الكساندر هميلتون» سياستمدار و نظريهپرداز
الكساندر هميلتون، سياستمدار و نظريهپرداز سياسي امريكا در سال 1757 متولد شد. وي طرفدار خواسته‌هاي ميهن پرستان بود و از مبارزان انقلاب امريكا به شمار ميرفت. در انديشه سياسي هميلتون يك حكومت مقتدر داراي جايگاه ويژهاي است در حالي كه او به استدلال و حسن نيت توده‌هاي مردم اعتقاد و اعتماد نداشت. هميلتون در سياست خارجي معتقد به گرايش امريكا به سوي انگلستان بود و توانست جان آدامز دومين رييس‌جمهور امريكا را به امضاي پيمان اتحاد با انگلستان وادار كند. اين پيمان كه به نقض قرارداد امريكا و فرانسه منجر شد، باعث بروز اختلاف ميان دو كشور و در نتيجه به جنگ امريكا و فرانسه انجاميد. الكساندر هميلتون در 12 جولاي 1804 در جريان يك دوئل در 47 سالگي كشته شد.
22 تير
شكست سپاه «محمدعلي‌شاه» از مشروطه طلبان
در پي اعمال مستبدانه محمدعلي شاه قاجار و سركوب آزاديخواهان، تعدادي از مشروطه‌طلبان در سال 1288 ش به فكر فتح تهران و سرنگوني شاه افتادند. از اين رو به سمت پايتخت به راه افتادند و وارد شهر شدند. پس از آنكه نيروهاي محمدعلي شاه، در نبردهاي مختلف از قواي مشروطه شكست خوردند، سرانجام درگيري نهايي در تهران روي داد و مشروطه‌طلبان به راحتي تهران را تسخير كردند.
امضاي قرارداد اتحاد بين شوروي و انگلستان
چرچيل و روزولت فرداي حمله آلمان به روسيه در 24 ژوئن 1941م آمادگي خود را براي همكاري با استالين در برابر هيتلر اعلام داشتند، زيرا آنها هيتلر را خطر بزرگ‌تر و نزديكتري ميدانستند و معتقد بودند كه اگر هيتلر بتواند روسيه را شكست دهد ديگر هيچ قدرتي قادر به جلوگيري از تسلط وي بر جهان نخواهد شد. استالين از پيامهاي كمك و همدردي چرچيل و روزولت استقبال كرد و به دنبال آن نمايندهاي از طرف دولت انگلستان براي عقد يك قرارداد دوستي و اتحاد عازم مسكو شد. اين قرارداد در روز 13 جولاي 1941م در مسكو به امضا رسيد.
23 تير
ميانجيگري «هريمن» بين ايران و شركت نفت انگليس
پس از تصويب لايحه ملي شدن صنعت نفت ايران در 29 اسفند 1329 ش در مجلس سنا، دكتر مصدق به عنوان نخستوزير ايران درصدد اجراي اين قانون برآمد. دولت ايران در اين زمان، آمادگي داشت كه خود مستقيما نفت را صادر كند. از آن طرف خلعيد از شركت نفت انگلستان، دولت اين كشور را به عكس‌العمل واداشت و كشتي جنگي به خليج فارس اعزام كرد. در نتيجه صادرات نفت ايران نيز متوقف شد. در ادامه، شركت نفت انگليس به ديوان بين‌المللي دادگستري شكايت برد ولي دولت ايران رسيدگي به اختلاف يك شركت با يك دولت را در صلاحيت ديوان نميدانست. چون كار اختلاف بالا گرفت، در بيست و سوم تير ماه 1330ش، اورل هريمن مشاور مخصوص هري ترومن، رييس‌جمهور وقت امريكا براي ميانجيگري بين شركت نفت انگليس و دولت ايران وارد تهران شد.