«مادر!»، تازهترين ساخته آرنوفسكي امتياز «F» گرفت
ميخواستم به ژانر وحشت بازگردم
بهار سرلك
فيلم «مادر!» دارن آرنوفسكي هفته گذشته در سينماهاي امريكا روي پرده رفت. برخلاف امتياز بالاي اين اثر در وبسايتهاي Rotten Tomatoes (71) و متاكريتيك (75)، برخي منتقدان پيشبيني ميكنند تازهترين ساخته اين سينماگر امريكايي در فهرست «منفورترين فيلمهاي 2017» قرار بگيرد. همچنين در شب افتتاحيه فيلم، مخاطبان امتياز سينمايي «F» را به آن دادند. «D» و «F» بدترين امتيازي است كه مخاطبان به فيلمي ميدهند و معتقدند اثري كه چنين امتيازي را ميگيرد اصلا نبايد ساخته ميشد؛ اين دست فيلمها آثاري سرگرمكننده معرفي ميشوند و مخاطب در دام همين معرفيها ميافتد. از طرفي ستارگاني مثل لئوناردو ديكاپريو و تام كروز از بازيگراني هستند كه هر چقدر هم فيلم بد باشد، ميتوانند فروش آن را در گيشه بالا ببرند.
دارن آرنوفسكي در شب افتتاحيه «مادر!» در نيويورك گفته است فيلمنامه اين اثر را طي چند روز و سريعتر از هميشه نوشته است. اما برخلاف نگارش روان و آزادانه، در فيلمنامه نشانههايي از الهامهاي اين نويسنده و كارگردان ديده ميشود. آرنوفسكي در مصاحبه با نشريه هاليوود ريپورتر درباره الهاماتش گفته است: «از فيلمهاي زيادي تاثيرپذيرفتم. در واقع «درخت بخشنده» پرتاثيرترين آنها بود. «مادر!» نسخه ژانر وحشت «درخت بخشنده» است. از فيلم «ملكالموت» لوييس بونوئل هم الهام گرفتم؛ اين فيلمي است كه بونوئل در آن برشي از جامعه را برميدارد و اظهارنظر جامعي درباره دنيا ميدهد. اين ايده را هم داشتم. به نوعي ميخواستم به ريشههاي ژانر وحشتم بازگردم و دوباره اثري ترسناك بسازم. »
در اين فيلم جنيفر لارنس و خاوير باردم، نقش زوجي را بازي ميكنند كه در خانهاي ويكتوريايي دورافتادهاي در انزوا زندگي ميكنند. طي فيلم، چندين غريبه مهمان خانه آنها ميشود كه از جمله آنها زوجي با بازي اد هريس و ميشل فايفر هستند؛ اين دو مهمان، ميزبان خود را به تكاپو مياندازند. هيچكدام از شخصيتها اسم مناسبي ندارند و آرنوفسكي ميگويد همه اين انتخابها عامدانه بودند و بخشي از داستان بزرگتري است كه او ميكوشد براي ما روايت كند، هستند. او ميگويد: «فراتر از داستان انساني زن و شوهري كه رابطهشان در حال از هم پاشيدن است، تمثيلي در كار است، استعارهاي نه درباره مادر شما، نه درباره مادر من، بلكه درباره مادر ما است. بنابراين جنيفر لارنس نقش مادر را بازي كرد و خاوير باردم شوهرش را.»
منتقدان بلافاصله اين فيلم را به همهچيز از «بچه رزماري» تا انجيل و مسائل محيط زيستي ربط دادهاند. اما فيلم، به خصوص پايان آن هم به نوبه خود در نشان دادن صحنههاي افراطي فراتر از حد انتظار عمل كرده است. حتي آرنوفسكي در شب افتتاحيه از مخاطبان براي اينكه شاهد چنين صحنههاي هولناكي بودند، عذرخواهي كرد.
آري هندل و اسكات فرنكلين، تهيهكنندگاني كه اين كارگردان سالهاست با آنها همكاري ميكند، احساس نميكردند بايد به آرنوفسكي هشدار بدهند تا به خاطر اهداف تجاري كمي ملاحظه بيننده را بكند. از طرفي باردم عقب نكشيدن آرنوفسكي را تحسين ميكند و در جمع خبرنگاران حاضر در افتتاحيه فيلم گفته است: «فكر ميكردم حركتي شجاعانه و باشهامت است چرا كه او ميتواند كار آسانتر را انجام دهد و همه را راضي نگه دارد اما نه، او ميخواهد كشف كند. او ميخواهد پيش برود و خودش را در مخمصه بيندازد تا درباره چيزهايي كه دغدغهاش هستند يا به آنها علاقه دارد، حرف بزند. مشتاق بودم به او كمك كنم داستانش را روايت كند. »