گفت‌وگوي اخير رييس‌جمهور اگرچه قرار بود در مورد اشتغال و برنامه‌هاي بودجه‌اي باشد اما چرخش نرمي داشت و موضوعات خودرويي براي نخستين‌بار در 5 سال اخير، در گفت‌وگوي او جايگاه ويژه‌اي داشت. رييس‌جمهور اين‌بار در خصوص خودروها وعده داد و از نوسازي كاميون‌هاي سنگين‌وزن صحبت كرد كه قرار است با توان داخلي نوسازي شوند. برنامه‌اي كه اگرچه عنوان آن جديد نبود اما اين‌بار عزمي جدي‌تر را در بدنه دولت به تصوير كشاند.
طبق گفته رييس‌جمهور و تاييد فعالان حوزه توليد خودرو، جاده مخصوصي‌هاي سنگين‌وزن ساز توان دارند تا سالانه تعداد زيادي از خودروهاي سنگين‌وزن داخل كشور را نوسازي كنند. روالي كه البته مسبوق به سابقه است و پيش از اين هم بارها قرار شده بود تا سنگين‌وزن‌ها با كمك‌هاي دولتي و سيستم بانكي نوسازي شوند اما به دلايل مختلف چنين اتفاقي هنوز رخ نداده است.
مشكل از وزارت نفت است
احمد نعمت‌بخش، دبير انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با « اعتماد» معتقد است: « توليد‌كننده‌هاي داخل توان توليد سالانه يكصد هزار دستگاه كاميون، اتوبوس و ميني بوس بر اساس استانداردهاي يورو4 و 5 را دارند و با توجه به اينكه در حال حاضر 250 هزار دستگاه كاميون، اتوبوس و ميني‌بوس فرسوده در كشور وجود دارد كارخانه‌هاي توليد‌كننده سنگين‌وزن‌ها مي‌توانند حداقل سالانه 70 هزار دستگاه از سنگين‌وزن‌ها را با كمك سيستم بانكي نوسازي كنند تا كمي از بار آلايندگي‌ها منتشرشده در هوا با نوسازي ناوگان فرسوده كاسته شود.»
وي با اشاره به اينكه وعده رييس‌جمهور هم نوسازي سالانه 70 هزار دستگاه بود كه ما توان تامين اين وعده را داريم، ادامه مي‌دهد: «خودروسازان در طي سال‌هاي گذشته و با توجه به استانداردهاي مختلفي كه براي توليد داخل در نظر گرفته شده بود توليد خود را با آخرين استانداردهاي تاييد شده سازمان‌هاي نظارتي هماهنگ كرده و توليدات‌شان يورو4 و يورو 5 را پاس مي‌كند. اما وزارت نفت به عنوان متولي توليد سوخت گازوييل در كشور نتوانسته است خود را با نياز داخلي هماهنگ كند و گازوييل‌هاي توليدي در كشور كيفيت يورو 4 را ندارند.»
اين فعال خودرويي مي‌افزايد: «وزارت نفت هنوز آمادگي تامين و توليد گازوييل يورو4 را ندارد و اين امر موجب شده تا كاميون‌ها و اتوبوس‌هاي يورو4 و 5 توليد داخل عملا با مصرف سوخت كم كيفيت همچنان در مظان اتهام آلودگي هوا باشند. اين شرايط در حالي است كه خريداران كاميون‌ها و اتوبوس‌هاي جديد مجبور هستند در خودروهاي‌شان از فيلترهاي استفاده‌كننده كه ميزان الاينده‌هاي سوخت‌شان را كاهش مي‌دهد و هزينه‌اي 20 ميليوني را به دارندگان اين خودروها تحميل مي‌كند.»
زيان 20 ميليون توماني
نعمت بخش مي‌گويد: «مصرف سوخت گازوييل كمتر از يورو4 موجب شده تا دارندگان سنگين‌وزن‌ها مجبور باشند به جاي 2 سال يك بار هر 2 ماه يك‌بار فيلتر خودروشان را تعويض كنند كه اين هزينه سرسام‌آوري را به آنها تحميل مي‌كند. اين در حالي است كه وزارت نفت بايد پاسخگوي زياني باشد كه به دارندگان اين خودروها تحميل مي‌شود.»
وي با اشاره به همكاري توليد‌كننده‌هاي سنگين‌وزنان جاده مخصوص با برترين برندهاي اروپايي و چيني تاكيد مي‌كند: «همكاري با برندهاي معتبر موجب شده تا كيفيت توليد داخل با استانداردهاي روز مطابقت داشته باشد اما اين گروه همچنان در سيبل متهمان كم كاري در كنترل آلودگي هوا قرار دارند. اين در حالي است كه مسوولان وزارت نفت بايد پاسخگوي كم‌كاري شان در توليد گازوييل يورو 4 باشند.»
فقط به 8 كلانشهر گازوييل يورو4 مي‌رسد
در شرايطي كه نعمت‌بخش توپ كم‌كاري‌ها در بخش كاهش آلاينده‌هاي هوا را در زمين نفتي‌ها مي‌اندازد، سعيد مداح مروج، مدير هماهنگي و نظارت بر توليد شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي هم با ارايه آمارهاي از ميزان توليد گازوييل يورو 4 در كشور سعي مي‌كند توپ كم‌كاري در توليد سوخت استاندارد را از زمين شركت پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي خارج كند و به «اعتماد» مي‌گويد: « در حال حاضر 25 تا 27 ميليون ليتر در روز گازوييل با استاندارد يورو 4 توسط پالايشگاه‌هاي تهران، شازند، لاوان و اصفهان توليد مي‌شود كه با افزوده شدن توليدات پالايشگاه ستاره خليج فارس اين رقم به 36 تا 38 ميليون ليتر در روز مي‌رسد.»
وي ادامه مي‌دهد: «نياز روزانه گازوييل كشور در حدود 48 ميليون ليتر است كه با توجه به توان فعلي در توليد گازوييل يورو 4، 27-25 ميليون ليتر گازوييل يورو4 براي كاهش آلايندگي هوا در كلانشهر‌ها توزيع مي‌شود و بقيه نياز با گازوييل معمولي تامين مي‌شود.»
مروج تاكيد مي‌كند: «به عنوان توليد‌كننده سوخت در كشور تمام توان خود را به كار گرفته‌ايم تا بر اساس نياز كشور و استانداردهاي تدوين شده سوخت مورد نياز را تامين كنيم اما هنوز ميان توليد و مصرف تعادل برقرار نشده كه با طرح‌هاي افزايش ظرفيت و وارد مدار شدن پالايشگاه‌هاي جديد اين امر محقق
خواهد شد.»
به اين ترتيب به نظر مي‌رسد در بررسي سهم سنگين وزن‌هاي پير در كم‌كاري‌هاي سازماني براي كاهش آلاينده‌هاي هوا بايد نفتي‌ها را بيشتر از ساير سازمان‌ها مقصر دانست. هر چند كه نمي‌شود از كم‌كاري سيستم بانكي در تامين اعتبارات نوسازي به راحتي گذشت، اما نيم‌نگاهي به آمارهاي محقق شده نشان مي‌دهد هر چند كه خودروسازها توان توليد و نوسازي كاميون‌هاي فرسوده را دارند اما كاستي‌هاي مربوط به روال‌هاي اداري نوسازي و استفاده از تسهيلات مختلف موجب شده تا اين امر هم به طور صد در صدي محقق نشود گو اينكه باز هم كفه ترازوي كم‌كاري نفتي‌ها براي تامين سوخت استاندارد همچون وزن سنگين‌وزنان فرسوده موجب پايين رفتن كفه ترازوي اتهام كم‌كاري آنها شده است.