مردم دشتي و خورموج بوشهر اجازه تخريب محيط زيست را ندادند
دليران « تنگه شيرينه»
گروه اجتماعي| 311 روز مقاومت كرده‌اند تا از زيستگاه ارزشمند كوه بيرمي خورموج و دشتي در استان بوشهر مراقبت كنند. گاهي 50 تا 60 نفر مي‌شوند و گاهي تا 300 نفر شمارشان افزايش مي‌يابد. 311 روز مقاومت كرده‌اند تا مانع از احداث معدن سنگ درجه 3 در «تنگه شيرينه» شوند. اما اتفاقي كه چهارشنبه گذشته پيرامون عمارت شيرينه روي داد، نگراني‌ها درباره حفاظت از اين منطقه را افزايش داده است. 24 ارديبهشت 99 و تنها يك روز پس از آنكه هياتي از استانداري كرمان براي راه‌اندازي معدن استخراج سنگ وارد محل شدند و مردم محلي مانع از ورود آنها و اجرايي كردن برنامه‌‌شان شدند، باغ اطراف عمارت شيرينه طعمه حريق عمدي شد. مردم محلي موضوع را به نيروي انتظامي گزارش و ماموران نيز اين رويداد را صورتجلسه كردند. اما پرسش اين است كه چه كسي يا چه كساني دست به آتش زدن اين باغ كردند.
از سوي ديگر مردمي كه 311 روز از زيستگاه ارزشمند كوه بيرمي محافظت كرده‌اند اين پرسش را مطرح مي‌كنند كه چه كسي يا چه كساني اجازه استقرار دستگاه‌هاي استخراج كوه و معدنكاري را داده‌اند. به گفته مردمي كه از اين منطقه محافظت مي‌كنند هيچ مجوزي از سوي سازمان حفاظت از محيط زيست براي استخراج سنگ صادر نشده است و اين نهاد موافق استخراج و احداث معدن نيست. در همين حال در مصوبه‌هاي مختلف دولت اين منطقه به عنوان منطقه گردشگري در نظر گرفته شده است. با اين حال تا اين لحظه مشخص نيست چه كساني در حال دور زدن قانون هستند.
براساس گزارشي كه ايرنا روز 5 فروردين 1395 منتشر كرده است، شوراي عالي حفاظت محيط زيست به رياست حجت‌الاسلام حسن روحاني، رييس‌جمهوري با پيشنهاد ارتقاي زيستگاه ارزشمند كوه بيرمي(خاييز) استان بوشهر به منطقه حفاظت شده، موافقت كرد.
اين در حالي است كه از آذر سال 1397 اجازه استخراج سنگ به بخش خصوصي در تنگه شيرينه داده شد. مردم كه ابتدا اين موضوع را باور نمي‌كردند آن را در حد شايعه تصور كردند اما با مستقر شدن ماشين‌آلات سنگين و احداث حدود 2هزار و 700 متر جاده براي رسيدن به نقطه مورد نظر براي ايجاد معدن خط بطلاني بر اين شايعه و واقعي بودن اجازه صادر شده از سوي مسوولان كشيده شد. با اين اتفاق مردم كه نگران زيستگاهي بودند كه سال‌ها براي ايجاد يك پاسگاه محيط‌باني در آن تلاش كرده بودند خود دست به كار شدند.
علاوه بر اهميت زيستگاه تنگه شيرينه انگيزه‌بخش بسياري از شاعران محلي بوده و حتي عمارت شيرينه نيز مدت‌ها محل جمع شدن شعرا و اديبان منطقه بوده است. اين در حالي است كه عموما آب شرب شهرستان دشتي و خورموج از چاه‌ها و چشمه‌سارهاي اين تنگه تامين مي‌شود و در سال 1350 كه آب شرب بوشهر دچار مشكل شده بود از اين محل براي تامين آب شرب مردم بوشهر استفاده شد. استخراج معدن بدون مطالعات زيست‌محيطي اين پرسش را مطرح كرده كه آيا اين كار براي تامين آب مردم در اين منطقه مشكلي ايجاد نمي‌كند زيرا عموما آبخوان‌ها با دستكاري‌هاي انساني نظير معدنكاري و فعاليت‌هاي اكتشاف دچار تغيير و تخريب مي‌شوند.
حسين دلشب، مدير كل وقت محيط زيست استان بوشهر در زمان تصويب منطقه حفاظت شده كوه بيرمي در توصيف اين منطقه به ايرنا گفته بود: اين منطقه زيستگاه بزرگ‌ترين گربه‌سانان ايران، پلنگ ايراني است كه به عنوان يك گونه ارزشمند در بالاي هرم غذايي و به عنوان يك گونه چتر محسوب مي‌شود و با توجه به مورد تهديد شديد بودن آن در سال‌هاي اخير حفاظت از زيستگاه‌هاي اين گونه ارزشمند در اولويت‌هاي حفاظتي سازمان حفاظت محيط زيست كشور است.
يكي از ساده‌ترين اتفاقاتي كه با فعال شدن معدن در زيستگاه حيات‌وحش روي مي‌دهد، ترساندن آنها و در نتيجه كوچاندن اين گونه‌ها مي‌شود.
از سوي ديگر پتانسيل گردشگري و ميراثي تنگه شيرينه مي‌تواند به مراتب درآمد پايدارتري براي استان بوشهر و شهرستان‌هاي دشتي و خورموج داشته باشد. تنگه شيرينه و عمارت شيرينه يادبودي از دوره شاعر و حكمران آن منطقه يعني «محمدخان دشتي» است. او از شعراي دوره ناصرالدين شاه بوده و در خورموج حكمراني داشته است. «محمدخان» فرزند حاجي خان به سال ۱۲۴۶ قمري در قريه شُنبه(Shonbeh) متولد شد. از كارهاي او ساخت عمارت حكومتي، احداث قنات‌ها، قلعه‌ها و بناي كاخ حكمراني خود در خورموج از جمله قسمتي از قلعه خورموج است. البته او به سال ۱۲۹۸ قمري در زندان نصيرالمك حاكم بوشهر پس از 9 ماه حبس درگذشت. آنچه اينك در تنگه شيرينه طعمه حريق شده از جمله توابع عمارتي بوده كه محمدخان دشتي بناي آن را گذاشته بود. محمدخان دشتي از حكام بزرگ تاريخ جنوب كشور محسوب مي‌شود. همچنين آثار و كتب خان دشتي اكنون در كتابخانه ملي ايران و دانشگاه فردوسي و دانشگاه تهران موجود است . از جمله آثار او مي‌توان به «نون و نمكدون» و «ديوان محمد خان» اشاره كرد. در وصف او گفته‌اند، محمد خان دشتي بيشتر زمان خود را صرف نويسندگي و نقشه‌كشي مي‌كرد.
همچنين براساس آنچه وب‌سايت فرمانداري دشتي در توصيف عمارت شيرينه نوشته است:«عمارت شيرينه در محلي موسوم به همين نام در دل كوه و در ۵ كيلومتري شرق خورموج احداث شده است. اين بنا توسط محمد خان دشتي بنا نهاده شده و با توجه به اينكه سرچشمه آب شيريني در كنار عمارت قرار داشت، مشهور به عمارت شيرينه شد. قدمت اين بنا به 100 سال مي‌رسد. عمارت شيرينه داراي دو طبقه بوده و از مصالح سنگ و گچ ساخته شده است. طبقه زيرين به دو بخش تقسيم مي‌شود و بخش مركزي به صورت يك سالن به ابعاد ۲۴ متر مربع است.