« اعتماد» تغييرات سياسي را در تل آويو بررسي كرد
شكست نتانياهو در آخرين نبرد
محمدحسين لطف‌الهي
اين‌بار ايران‌ستيزي هم به داد نتانياهو نرسيد: بي‌بي پشت خط قرمز
احمد دستمالچيان در گفت‌وگو با «اعتماد»: مساله ايران از دستور كار خارج نخواهد شد
نخست‌وزير جديد بايد از استاد پيشي بگيرد: نتانياهو؛ خاري در گلوي كابينه نفتالي بنت
ائتلاف موفقيت‌آميز مجموعه‌اي از نمايندگان هشت حزب در پارلمان اسراييل سبب شد تا سرانجام پس از 12 سال نخست‌وزيري متوالي بنيامين نتانياهو، پايان عصر يكه‌تازي‌هاي «بي‌بي» فرا برسد. حالا اين احزاب با اختلاف‌نظرهاي ساختاري و فراوان بايد راهي براي همكاري پيدا كنند.
حكمراني طولاني و پردردسر بنيامين نتانياهو بر اسراييل سرانجام يكشنبه شب - دست‌كم موقتا-پايان يافت چراكه نمايندگان احزاب مختلف در كنست تصميم گرفتند به‌رغم اختلافات اساسي بر سر يك موضوع مهم و اساسي ائتلاف كنند؛ كنار زدن نتانياهو.
نفتالي بنت 49ساله كه سابقه حضور در دولت نتانياهو را به عنوان وزير آموزش و وزير دفاع در كارنامه خود دارد و به داشتن ايده‌هاي محافظه‌كارانه و راديكال نظير مخالفت با تشكيل دولت فلسطيني و باور به ضرورت تداوم شهرك‌سازي‌ها مشهور است در اين شب توانست تنها با يك راي بيشتر (60 به 59) بنيامين نتانياهو را شكست داده و نخست‌وزير اسراييل شود. اين اتفاق تنها به اين دليل ممكن شد كه او با همراهي يايير لاپيد، رهبر حزب ميانه‌رويش عتيد - و وزير خارجه جديد اسراييل - توانست راي رهبران 6 حزب ديگر را براي دستيابي به كرسي نخست‌وزيري و كنار زدن نتانياهو از آن خود كند.
در ميان هشت حزبي كه براي بيرون راندن نتانياهو از قدرت ائتلاف كرده بودند، احزابي از راست راديكال تا چپ ميانه و از تندروترين گروه‌هاي مذهبي تا احزاب سكولار ديده مي‌شوند. همچنين براي نخستين‌بار در تاريخ اسراييل حزبي - حزب الموحده به رهبري منصور عباس - در تشكيل دولت مشاركت داشته كه نماينده 21 درصد از اعراب ساكن سرزمين‌هاي اشغالي است. برخي ناظران اين ائتلاف را شكننده و نمايانگر آشفتگي سياسي در اسراييل توصيف مي‌كنند اما برخي نيز معتقدند دستيابي به هدفي نظير گرفتن كرسي نخست‌وزيري از نتانياهو نتيجه يك تكثرگرايي مبتني بر منافع عمومي است.
نيويورك‌تايمز در اين خصوص نوشته است: اعضاي اين ائتلاف اختلاف‌نظرهاي بسياري دارند اما تصميم گرفتند پيرامون كنار زدن ركورددار نخست‌وزيري در اسراييل و پايان دادن به يك دوره انسداد سياسي كه نتيجه آن برگزاري چهار انتخابات در دو سال و تشكيل دولت‌هايي بي‌ثبات با تبعات اجتماعي، اقتصادي و سياسي بسيار بود، توافق كنند؛ دولت‌هايي كه در راس همه آنها يك نام ثابت ديده مي‌شد و با تشديد اختلافات ميان شهروندان عرب و يهودي، زمينه يك جنگ 11 روزه را با حماس فراهم كرد.
نفتالي بنت روز يكشنبه در نشست پارلمان اسراييل براي انتخاب نخست‌وزير آينده گفت: «ما قطار را دقيقا پيش از افتادن به پرتگاه متوقف كرديم.» او افزود: «اكنون زمان آن است كه رهبران اقشار مختلف مردم و احزاب در پارلمان اين ديوانگي را متوقف كنند.» بنت به‌رغم اين حمله شديد به نتانياهو تعبير دوره نخست‌وزيري او به «ديوانگي» از نتانياهو و همسرش تشكر كرد و در برخي مسائل نظير تلاش براي پيگيري راه‌حل ديپلماتيك براي كاهش تنش با فلسطيني‌ها راه‌حل‌هاي خود را دقيقا مبتني بر روش نتانياهو توصيف كرد و گفت اعتبار اين كارها متعلق به اوست. نفتالي بنت همچنين در سخنراني 45 دقيقه‌اي پيش از اخذ راي اعتماد و هنگام معرفي دولت، بر اختلافات عميق جاري در جامعه اسراييل تاكيد كرد. او گفت رويكرد بنيامين نتانياهو در كشاندن اسراييل به چهار انتخابات در طول دو سال و تشويق چنددستگي در جامعه، فرمولي براي فروپاشي اسراييل بود اما او و رهبران احزاب ائتلافي با تشكيل پيمان سياسي راه و روش تازه‌اي را پيشنهاد مي‌كنند تا اسراييل را از افتادن به مسير اضمحلال بازدارد. بنت گفت نمي‌داند «اين عزاداري» مخالفين براي چيست زيرا براساس يك روند دمكراتيك، دولت دست به دست مي‌شود.
به گزارش تايمز اسراييل، اين سخنراني در حالي صورت گرفت كه مخالفت‌هاي به‌شدت پر سر و صداي نمايندگان حزب ليكود و ساير متحدين بنيامين نتانياهو فضاي جلسه را متشنج كرده بود. چنانكه حتي به دستور رييس مجلس ده‌ها نفر از نمايندگان مجلس كه با سخنان تند خود نظم جلسه را به هم زده بودند، به بيرون هدايت شدند. حاميان بنيامين نتانياهو، نفتالي بنت را «خائن» به آرمان‌هاي صهيونيسم و به اسراييل معرفي مي‌كردند.
به گزارش «اعتماد» 15 سال نخست‌وزيري نتانياهو كه 12 سال انتهايي آن به صورت متوالي بود، نتايج خوبي براي اسراييل و آينده منطقه خاورميانه به دنبال نداشت. بنيامين نتانياهو باعث شد سياست داخلي اسراييل به سوي راست‌گرايي افراطي حركت كند، احتمال به موفقيت رسيدن راه‌حل دو دولتي مدنظر امريكا و اروپا تا حد بسياري كاهش يابد، مذاكرات صلح اسراييل و فلسطين به بن‌بست برسد و تشديد تنش‌ها به كشته شدن تعداد بسياري انسان بي‌گناه از جمله زنان و كودكان فلسطيني منجر شود. با اين وجود، او در يك سال پاياني حكومت خود توانست با همراهي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين امريكا، 4 كشور عربي را راضي به عادي‌سازي روابط با اسراييل كند.
نتانياهو كه اكنون 71 ساله است و به هيچ‌وجه مايل نبود تا قدرت را به رقيب خود واگذار كند، يكشنبه شب تلاش كرد تا با متهم كردن رقيب به «نابود كردن آينده اسراييل» از طريق اتحاد با چپ‌گرايان، ائتلاف شكننده طرف مقابل را از كار بيندازد اما در نهايت موفق به اين كار نشد. نتانياهو كه شكست را ناگزير مي‌ديد خطاب به متحدان خود گفت: «نگذاريد اين اتفاق باعث افت روحيه شما شود. من شما را در نبرد هر روزه عليه اين دولت بد، چپ‌گرا و خطرناك هدايت و آن را سرنگون خواهم كرد. با كمك خدا اين اتفاق سريع‌تر از آنچه شما فكر مي‌كنيد اتفاق خواهد افتاد.»
نتانياهو گفت اكثريت ملت اسراييل كماكان خواهان نخست‌وزيري شخص او است اما ائتلاف تشكيل شده، «مانند ايران، سوريه و كره شمالي» رويه ديكتاتوري خود را به جامعه اسراييل تحميل مي‌كند. بتسال ال اسموت‌ريچ، رهبر حزب «صهيونيست‌هاي ديني» در اين نشست، با خواندن متون مذهبي يهودي، ابراز اطمينان كرد كه دولت جديد «خيانتي غيرقابل بخشايش» مرتكب شده است زيرا بر اساس اتحاد با «حاميان ترور» برپا شده است؛ اشاره اين سياستمدار افراطي دست راستي به اتحاد بنت- لاپيد با منصور عباس، رهبر حزب اسلامگراي عربي «الموحده» بود. منصور عباس با گفتن «بسم‌الله الرحمن و الرحيم»، سخنراني خود را به زبان عربي بيان كرد و تاكيد نمود كه اين نخستين‌بار است كه يك حزب از عرب‌ها در دولت ائتلافي اسراييل مشاركت عملي خواهد كرد تا وضع زندگي اعراب را بهبود بخشد. اما سامي ابوشهاده، از «فهرست متحد عربي» كه رقيب حزب منصور عباس است، گفت ورود يك حزب عربي به دولت اسراييل، هيچ بشارتي براي اعراب اين سرزمين در برندارد.
يايير لاپيد كه از سوي رييس‌جمهوري اسراييل و در پي انتخابات فروردين‌ماه امسال مامور تشكيل دولت شده بود، بر خلاف برنامه‌ريزي اعلام‌شده، در اين نشست جنجالي سخنراني نكرد و گفت تنها به پشت تريبون آمده تا از مادر 86 ساله خود به خاطر رفتار و گفتار شرم‌آور نمايندگان مجلس در اين نشست، پوزش بخواهد.
پايان اين كشمكش‌هاي شديد در پارلمان اسراييل در نهايت به راي 60 در برابر 59 به نفع نفتالي بنت منتهي شد و او به مقام نخست‌وزيري اسراييل رسيد.
در جلسه يكشنبه شب كنست، همچنين ميكي لوي، از حزب «يش عتيد» به عنوان رييس جديد مجلس انتخاب شد. ۶۷ عضو كنست از رياست او حمايت كردند. سرهنگ لوي فرمانده پيشين پليس در اورشليم بوده است.
اولين تماس با بايدن
به گزارش رويترز، نفتالي بنت، نخست‌وزير جديد اسراييل يكشنبه شب بلافاصله پس از پايان جلسه پارلمان اولين تماس تلفني خود را از زمان روي كار آمدن با جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا برقرار كرد. كاخ سفيد در بيانيه‌اي اعلام كرد كه بايدن يكشنبه پس از اعطاي راي اعتماد به دولت جديد اسراييل از سوي كنست، با بنت تماس گرفت و تصدي پست نخست‌وزيري را به وي تبريك گفت. طي اين تماس، بايدن بر «حمايت قاطع خود براي دهه‌ها از روابط ايالات متحده و اسراييل و تعهدش براي تامين امنيت اسراييل» و «عزم راسخ خود براي تعميق همكاري بين ايالات متحده و اسراييل در مورد چالش‌ها و فرصت‌هاي همكاري تاكيد كرد.» بايدن همچنين پيش از اين تماس در بيانيه‌اي كه توسط كاخ سفيد منتشر شد، گفت: «من به نفتالي بنت، نخست‌وزير، يايير لاپيد، معاون نخست‌وزير و وزير امور خارجه و همچنين همه اعضاي كابينه جديد اسراييل به نمايندگي از مردم امريكا تبريك مي‌گويم. من مشتاقانه منتظر همكاري مشترك با نخست‌وزير بنت در تقويت همه جنبه‌هاي اين رابطه هستم.» بايدن افزود: «هيچ دوستي بهتر از امريكا براي اسراييل وجود ندارد. روابطي كه مردم ما را متحد مي‌كند گواه ارزش‌هاي مشترك ما و دهه‌ها همكاري نزديك است. همچنان به تقويت مشاركت خود ادامه مي‌دهيم و ايالات متحده در حمايت از امنيت اسراييل ثابت‌قدم است.» رييس‌جمهور امريكا افزود: «دولت من كاملا متعهد است كه با دولت جديد اسراييل همكاري كند تا امنيت، ثبات و صلح را براي اسراييلي‌ها، فلسطيني‌ها و مردم در كل منطقه تضمين كند.»
واشنگتن‌پست نوشته است كه هدف اصلي دولت جديد اسراييل در رابطه با امريكا، احياي حمايت دوحزبي از اسراييل و پايان دادن به تنش طولاني ميان تل‌آويو و دموكرات‌ها است كه در سال‌هاي اخير تشديد شده است.