محمد دادكان از ورزش آغشته به سياست ايران مي‌گويد
مدال چه ارزشي دارد وقتي ورزشكاران ما فراري مي‌شوند؟
علي ولي‌اللهي
ورزش ايران در سال گذشته تحت تاثير اتفاقات سياسي و اجتماعي كشور قرار گرفت، حتي جام جهاني به عنوان بزرگ‌ترين رويداد ورزشي ممكن كه براي ايراني‌ها از اهميت زيادي برخوردار است نيز به شدت رنگ و بوي سياسي به خود گرفت. مهاجرت و پناهندگي ورزشكاران، مشكلاتي كه براي اعزام تيم‌ها به خاطر مسائل سياسي و اقتصادي به وجود آمد، تحت فشار قرار گرفتن برخي چهره‌ها و... از ديگر حواشي ورزش ايران در سال گذشته بود. براي بررسي اين مسائل با دكتر محمد دادكان رييس اسبق فدراسيون فوتبال و يكي از مديران خوشنام ورزش كشور به گفت‌وگو نشستيم. با علم به اينكه ايشان مسائل ورزشي را جدا از بسترهاي سياسي و اجتماعي بررسي نمي‌كند.
ورزش ايران در سال 1401 چطور بود؟
ضمن اظهار تشكر و گله از مجموعه شما كه مصاحبه قبلي من را چاپ نكرديد، به خاطر اينكه من به مجموعه شما احترام مي‌گذارم اين مصاحبه را انجام مي‌دهم. جا دارد چون بحث در مورد ورزش است بگويم من براي آقاي سجادي و خانواده‌اش آرزوي سلامتي دارم و اميدوارم ايشان در كمال سلامت در كنار خانواده‌اش باشد. در مورد سوال شما بايد گفت سوال مهمي كه بايد پرسيده شود اين است كه آيا آوردن مدال مهم است يا اينكه ورزشكار ما با اشتياق و ذوق و لذت در مسابقات شركت كند؟ وقتي مي‌بينيم كه نزديك به 50، 60 نفر از ورزشكاران ما مهاجرت كردند و پناهندگي گرفتند، اگر بيشترين مدال‌ها را هم بياوريم باز هم ارزش آنچناني ندارد. چرا؟ چون ما آمديم نيمي از قهرمانان ملي و جوانان خودمان را از دست داديم. در اين شرايط بياييم بگوييم ورزش ما در سال 1401 موفق بوده؟ نبايد اين موضوع به دولت فعلي منحصر شود. دولت قبلي هم همين‌طور. ورزشكاران ملي ما را فراري دادند.
هيچ كس آمد دلايلش را بپرسد؟ يا گفت بگذار بروند؟ يكي از ورزشكاران برايم تعريف مي‌كرد كه رفتيم پيش معاون وزير ورزش و او به ما گفت اگر مي‌خواهيد برويد برويد! پس اين سرمايه‌اي كه اين همه برايش هزينه شده يا استعدادي كه سال‌ها بايد بگذرد تا كسي مثل او بيايد چه مي‌شود؟ ما اينها را به راحتي از دست مي‌دهيم. من ورزش كشورم را در سال 1401 موفق نمي‌بينم.
يكي از اتفاقات مهم امسال خصوصي‌سازي سرخابي‌ها بود. شما پيش‌بيني كرده بوديد كه اين مسير به سرانجام درستي نمي‌رسد. حالا اين مساله مشخص شده. فكر مي‌كنيد شرايط خصوصي‌سازي دو تيم به كجا مي‌رسد؟
بيست سال پيش، سال 80 و 81 گفتم خصوصي‌سازي اين دو تيم دروغ است. گفتم تمامش سرگرمي است. حالا اينكه شما مي‌بينيد كه آمدند 10درصد را واگذار كردند، همه با همند. حالا اين وسط آن پول چه شد؟ آقايي كه مسوول اين كار است و بارها آمد توي تلويزيون حرف زد كه اگر اين كار انجام نشود من استعفا مي‌دهم و مي‌روم، الان بايد استعفا دهد. بايد بگويي پول‌هايي كه به اين دو باشگاه دادند، هر كدام 350 ميليارد تومان چه شد؟ خود شما خوب مي‌دانيد پول‌ها كجاست. همه با هم اين پول را هاپولي كردند و رفت. من تنها كسي بودم كه آن موقع گفتم. آقاي قربانزاده! برو دنبال اينكه ببيني پول‌ها كجا دارد خرج مي‌شود؟ بازيكني كه 2 ميليارد مي‌گرفت قيمتش رفت روي 8 تا 10 ميليارد. پول را گذاشتيد دراختيار اينها كه بدهند به مربي و بازيكن؟ وقتي اين پول‌ها دراختيار دو باشگاه قرار گرفت تيم‌هاي صنعتي هم بودجه‌شان را بردند بالا. تمام‌شان هم مدير هزينه هستند. كدام‌شان درآمدزايي كردند؟ همه مدير هزينه‌اند. پول‌ها را بگيرند براي خودشان خرج كنند و قرارداد بازيكنان را ببرند بالا. حساب و كتابي هم ندارد. بعد شما مي‌بينيد كساني كه سابقه دارند در حيف و ميل كردن پول را دوباره برمي‌گردانند سر كار. من با شهامت مي‌گويم و پاي حرفم مي‌ايستم كه همه با همند. آقاي قربانزاده مي‌گفت اگر واگذاري 10درصدي اتفاق نيفتد من استعفا مي‌دهم، پس چرا حالا كه پول مردم حيف و ميل شده استعفا نمي‌دهد؟ يا استعفا هم نده، برو ببين پول‌ها چه شد. مدام مي‌گويي بررسي مي‌كنيم. چند وقت بررسي مي‌كني؟ قراردادها را در بياوريد. نيم بيشتر بازيكنان استقلال 70، 80درصد پول‌هاي‌شان را گرفتند. از كجا گرفتند؟ چه كسي گفته چنين قراردادهايي ببنديد؟ ملاك‌ها چه بوده؟ ايشان آمد توي يك برنامه گفت خارج از عرف هزينه شده. خب همين؟
واگذاري 51درصدي مي‌خواستند بكنند و هيچ مشتري پيدا نشد. چرا؟
خودشان هم مي‌دانستند مشتري پيدا نمي‌شود. چه كسي با اين شرايط و بدهي‌ها باشگاه‌ها را مي‌گيرد؟ ما اگر خدا و پيغمبر را قبول داريم و مي‌گوييم النجاه في‌الصدق، برويد اينها را در بياوريد. چقدر استخوان لاي زخم مي‌گذاريد؟ چند وقت بررسي مي‌كنيد. مثل باقي كارهاي اين مملكت. همه چيز در حال بررسي است! هر جا خلاف شود و پول جابه‌جا شود دارند بررسي مي‌كنند. ولي آن كسي را كه بخواهند صبح درازش مي‌كنند. بعد هم كدام ورزش؟ همان‌طوري كه من آرزوي سلامتي دارم براي وزير ورزش بايد چيزي را كه مي‌بينم بگويم. اين وظيفه عرفي و شرعي من است. كدام تصميم را شما گرفتيد؟ بيا بگو فلان تصميم را گرفتم و اجرا كردم. همه را نوشتند و دادند دست شما. در انتخاب‌ها و تصميمات. در همين خصوصي‌سازي، مگر اين دو باشگاه زيرنظر شما نيست؟ چرا به عنوان وزير ورزش نمي‌روي اينها را در بياوري و بگويي چه خبر است؟ مردمي كه بازنشسته‌اش به دنبال اين است كه يك سفر دو روزه برود و نمي‌تواند، شما مي‌آيي اين همه پول را به اين شكل خرج مي‌كني كه چي؟ كه قهرمان‌هاي ملي‌ات بروند پناهنده شوند و براي كشورهاي ديگر مسابقه بدهند؟ يا به زور وادار كني ورزشكار سرود بخواند؟ يعني درك نمي‌كنيد كه خواندن سرود به زور است يا افتخار؟ فيلم را نشان مي‌دهند و بعد مي‌بينيد فقط سرپرست كاروان سرود مي‌خواند! بعد هم وقتي مي‌خواهند از هواپيما پياده شوند به عنوان نماينده ورزش ايران اول مي‌گذارند سرمربي خارجي پياده شود و پشت سرش رييس فدراسيون و معاونانش. كدام يكي از اينها شأن را رعايت كردند؟ آدم غصه نخورد؟ كه كار را به كجاها رساندند؟
امسال جام جهاني را هم داشتيم. جام جهاني براي فوتبال ايران دستاوردي داشت؟
هيچ دستاوردي نداشت. غير از اينكه اختلافات داخلي را بيشتر كرد. نمايشي از اين بود كه به زور به ورزشكاران بگويند براي پرچم كشورت احترام قائل باش و سرود كشورت را بخوان. اين چه دستاوردي است براي ما؟ فني موفق بوديم؟ اجتماعي موفق بوديم؟ سياسي موفق بوديم؟
عملكرد آقاي تاج در 6 ماهي كه آمدند را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
يك چيزي كه مبهم ماند در جامعه ما اين است كه پرونده ويلموتس چه شد. گفتند ما كاري كرديم و نگذاشتيم جريمه شويم! آقاي ويلموتس كل قراردادش را گرفت و رفت. دو ميليون و خرده‌اي دلار كه از شستا گرفتند و دادند به او و سه ميليون و خرده‌اي هم بايد بعدا پرداخت شود. عين 6 ميليون يورو را گرفت. كدام موفقيت؟ اين موفقيت ورزش كشور است كه اين همه مدت بازي‌ها بي‌تماشاچي بود؟ شما به عنوان رييس و نايب‌رييس فدراسيون چه كارهاي كه آنجا نشستي؟
با وجود اين مديران فدراسيون 20 هزار دلار پاداش گرفتند براي برد ولز.
پول چه كسي را گرفتند؟ پول ملت را گرفتند! ملتي كه بازنشسته‌اش به دنبال داشتن يك سهم جزيي است كه بتواند جلوي خانواده‌اش روزهاي خوبي را داشته باشد. يك روز و دو روز هم نيست. مدت‌هاست وضعيت به همين منوال است. اصلا اين ورزش نمونه است. آن جواني كه مي‌آيد در خيابان شغل و مسكن و رفاه و ازدواج مي‌خواهد. كدام يكي را به او داديد؟ خودي و غيرخودي درست كرديد و به آنهايي كه با خودتان بودند داديد. جوان‌هاي اين مملكت و استعدادها را خانه‌نشين كرديد و چه كساني را آورديد سر كار؟ مي‌گويند دانشگاه درست كرديم مدير تربيت مي‌كنيم. مگر مديريت فقط تربيتي است؟ چند درصدش تربيت است؟ ذات آدم‌ها مهم است كه مدير باشند. استعداد مهم است. اينها چه مديراني هستند كه مملكت را گذاشتند سر كار؟ آقا نمي‌تواني بماني چه كسي گفته حتما بايد 8 سال و دو دوره باشي؟ 8 سال وزير باشي؟ 4 سال نماينده باشي؟ دستاوردهاي نمايندگان مجلس كه حداقل راي را هم نياوردند چه بوده؟ رفتند در مجلس نشستند! دستاورد دولت چه بوده؟ وزرا چي؟ من با سر بالا مي‌گويم هيچ‌چي! غير از اينكه جامعه را دوقطبي كردند. خب نمي‌تواني بچرخاني برو بنشين توي خانه‌ات! راضي هستي بماني و قدرت و ثروت و شهرت را دراختيار بگيري ولي مملكت از بين برود؟ دل كي مي‌سوزد؟ چرا بايد هر خبر داخلي را از خارج بشنويم؟ يكي از اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس مي‌گفت 5درصد اخبار داخلي را از طريق صداوسيما دنبال مي‌كنند. پس شما براي چه اين همه هزينه مي‌كني آقاي صداوسيما؟ به كجا رسيديم؟ شما ببينيد يك كارشناس دارند بياورند برنامه‌هاي ورزشي؟ چه كسي را دارند بياورند در تلويزيون حرف بزند؟ يكي، دو تا آدم ثابت هستند كه در برنامه‌ها مي‌آورند. دليلش چيست؟ همه را فراري داديد! مدام مي‌گويند اتفاقي در اين مملكت نيفتاده. بگوييد اشتباه كرديم. از مردم عذر بخواهيد.
در مورد آقاي تاج و همكارانش توضيح مي‌دهيد.
اينها فقط آمدند كه اين پست را احراز كنند. بعد هم مشخص شد از كجا حمايت شده بودند كه بيايند آنجا جلسه بگذارند و بروند. خيلي راحت مي‌گويم وقتي من با آقاي تاج صحبت كردم، طي جلسه‌اي كه ايشان آمد پيش من، گفت آمدم آبرو كسب كنم آقاي دادكان. اين را براي اولين‌بار است كه مي‌گويم. يك دوست من هم بين من و ايشان نشسته بود در دفتر من. جواب دادم آقاي تاج! شما اين تتمه آبرويت را هم مي‌گذاري و مي‌روي. آقاي تاج وقتي بيرون بود اگر يك مقدار آبروداري مي‌كرد، ديگر همان هم در خطر است. اين چه تصميماتي است كه گرفته مي‌شود؟ آن فردی که در تیم ایشان هست، شما صبح يزيد را بياور سر كار، ايشان مي‌رود بغلش مي‌ايستد كار مي‌كند! شما فكر مي‌كنيد او به آدم‌ها نگاه مي‌كند؟ او ميز را مي‌خواهد. پولش را مي‌خواهد. از من هم نبايد ناراحت شود كه اين حرف را زدم. 22، 23 سال است كه هر رييس فدراسيوني آمده ايشان همه جا بوده. آدم بايد نگاه كند چه كسي پشت ميز نشسته و بعد برود كنارش بنشيند. چيزي كه آدم‌ها را از بين مي‌برد قدرت و ثروت و شهرت است. اينها وقتي در وجود من قرار بگيرد، در هر رده‌اي باشم باعث مي‌شود راضي نباشم اينها را از دست بدهم. اينها باعث مي‌شود شما دروغ هم بگويي. همان كه گفتم النجاه في‌الصدق! مي‌گويد دو چيز هر قومي را زمين مي‌زند: دروغ و افراد نالايق كه فت و فراوان است. هر جامعه و حكومتي را هم دو چيز سرپا نگه مي‌دارد: عدالت و آزادي كه امروز بايد بگردي دنبال‌شان تا پيداي‌شان كني. نه اينكه فقط بگوييم در دولت آقاي رييسي، در دولت قبل ببينيد چه كساني آمدند سر كار؟ بعد مي‌گويند همه‌شان رفتند زندان. دولت قبلش همين‌طور. در دولت آقاي احمدي‌نژاد گفتند معاون و وزير و وكيل خوردند و بردند و زندان مدت‌دار... حالا اينكه چقدرش راست و چقدرش دروغ بماند. اينكه مي‌گويند همه بيرون هستند و همه با همند. دولت قبلي آقاي روحاني را ببينيد. اين همه را گرفتند و بردند و... خب آن پول‌ها چه شد؟ اينهايي كه الان آمدند، بگويند آن شعارهايي كه دادند چه شد؟ ما فلان مي‌كنيم و بهمان مي‌كنيم. خب چه شد؟ بعد مي‌گويند كسي هم حق اعتراض ندارد. هر كس اعتراض كند مفسد في‌الارض است. اعتراض كردن و كشف حجاب امروز جرم شده. ولي كسي كه بخورد و فساد كند و انبوه و انبوه مال مردم را ريالي و دلاري جابه‌جا كند آن جرمش چيست؟ شما دو نفر و سه نفر را گرفتيد و گفتي سلطان سكه هستند و اعدام كردي. آن موقع سكه دو ميليون بود. چند روز پيش از 30 ميليون رفت بالاتر. چه كسي را مي‌خواهيد بگيريد؟ دلار 10، 12 توماني در دولت قبل رسيده به 50، 60 تومان بعد تيتر خبر تلويزيون چيست؟ بايد به اين تلويزيون ايوالله گفت! دلار 10 تومان شده 60 تومان بعد وقتي مي‌شود 55 تومان اول اخبار مي‌گويند كه دلار شد 55 تومان! يا دو، سه شب پيش خبر اصلي صداوسيما اين بود كه در نان‌فروشي خمير را 20درصد كم كردند. هزاران ميليارد پول جابه‌جا مي‌شود و تيتر يك نمي‌شود اما 20درصد كم شدن خمير مي‌شود خبر اصلي صداوسيما! مردم را چي حساب كرديد؟ مردم به پيغمبر خيلي بهتر از شما متوجه مي‌شوند. اينهايي كه كار اجرايي مي‌كنند تصورشان اين است كه مردم نمي‌فهمند. همه خيلي خوب مي‌فهمند ولي يك زور را گذاشتيد و كسي حرفي نمي‌زند. چند روز پيش در يك مصاحبه گفتم اجازه بدهيد يك روز مردم بيايند اعتراض سكوت بكنند و هيچ چيزي هم نگويند. مفسد في‌الارض و محارب هم خطاب‌شان نكنيد. خود آن مسوولان هم مي‌آيند در مردم! تو را به قرآن بنويسيد اينها را. ماهي 20 ميليارد دارد خرج مي‌شود كه اين مجلس باشد. پول پرسنل و نماينده و... حالا مي‌پرسم اگر اينها نروند مجلس چه اتفاقي مي‌افتد؟ خب اين 20 ميليارد در ماه را بده حداقل 200 تا جوان بروند ازدواج كنند. اين حرف بدي است؟ عليه دين است؟ آن نماينده‌اي كه حقوق‌هاي چند ده ميليون مي‌گيرد خودش به خودش بگويد كه آقا ما نرويم! اين پول را بدهيد جوانان. يا هيات دولت كه هر روز مي‌روند سر كار. شما فرض كن تعطيل شود. چه اتفاقي مي‌افتد؟ چه كار مثبتي كردند؟ مدام دور هم در اين جعبه جادويي تلويزيون كه يك حرف راست نمي‌زند به هم بگويند به‌به و چه‌چه! چرا يك نفر ديگر را نمي‌آوريد در تلويزيون؟ همه فكر مي‌كنند جامعه‌اي رو به فساد و تباهي و دزدي مي‌رود كه فاسدهاي جامعه‌اش زياد شده ولي اين‌طور نيست. سكوت آدم‌هاي خوبش باعث اين اتفاقات مي‌شود. بگذاريد آدم‌هاي خوب سكوت‌شان را بشكنند و حرف بزنند و جامعه جوان ما روي چرخ فعاليت بيفتد. من دلم مي‌سوزد كه مي‌گويم. من دينم را دوست دارم. تمام استعدادهاي مملكت بنشينند در خانه كه شما برويد سر كار؟ شما برو ببين شهردارهاي مناطق چه كساني هستند. تحصيلكرده‌هاي دانشگاه شهيد بهشتي با مدارك شهرسازي و مديريت شهري كدام‌شان در اين 22 منطقه تهران شهردار هستند؟ هيچ‌كس! در دولت هم همين‌طور. كسي كه مدرك معارف دارد مي‌رود توي اقتصاد. فلان كس با فلان رشته بي‌ربط صرف اينكه فارغ‌التحصيل فلان دانشگاه است فلان پست را مي‌گيرد. يك سال و نيم است دعواست كه آنهايي كه آمدند پست گرفتند ضعيف هستند و نمي‌توانند كار كنند. خب بروند خانه‌هاشان! مگر دنيا به آخر مي‌رسد؟ ببينيد چه كساني راجع به مسائل سياسي و اقتصادي و فرهنگي و ورزشي حرف مي‌زنند؟ كار دست كي‌هاست؟ من وطنم را دوست دارم. مي‌توانستم حرف نزنم و حالا حالا هم پست داشتم. ولي بايد حرف زد و گفت. دل‌تان بسوزد و بيدار شويد و نگذاريد مملكت به‌هم بريزد. من يك پيشنهاد براي صداوسيما دارم.
چه پيشنهادي آقاي دكتر؟!
آن دو تا خبرنگار صداوسيما كه مدام به‌به و چه‌چه مي‌كنند يك روز بيايند با من برويم توي مردم. يك روز اعلام كنيد و دوربين‌تان را برداريد و با من برويم توي بازار و بعد دانشگاه و ورزش. همه كه ضد انقلاب و دشمن نيستند. خيلي‌ها دل‌شان براي مملكت مي‌سوزد. راهكار دارند. حرف دارند. اين همه ورزشكار مهاجرت مي‌كنند، اين همه نخبه مي‌روند كه چي؟ كه شما بمانيد؟ خب شما برويد! آن معاوني كه مي‌گفت برويد مهم نيست! خب تو چرا نروي؟
نظر شما در مورد بدون تماشاچي شدن مسابقات چيست؟
بي‌ارزش‌ترين فوتبالي كه برگزار شد امسال بود. ارزش فوتبال به تماشاگر است. شما بهترين ستاره دنيا را در تيمت داشته باشي اگر صداي تشويق تماشاچي را نشوند بازي‌اش نصف هم نيست. شما رييس فدراسيوني و فوتبال را بدون تماشاگر كرديد، صبح چطور مي‌روي سر كار همراه با نايب‌رييس‌هات؟ كه فقط بگويي مسابقات دارد برگزار مي‌شود؟ دو، سه ماه ديگر هم ليگ تمام است و دوباره باشگاه‌ها 400، 500 ميليارد پول مي‌خواهند كه تيم درست كنند. براي فصل جديد آهنگ بزنيد و قرعه‌كشي كنيد و شروع كنيد. خب! بازده اين ليگ چيست؟ فوتبال بدون تماشاگر؟ به خودتان بياييد آقايان فدراسيون. تعطيل كنيد اين وضعيت را.
برخي ورزشكاران نظير آقايان دايي و وريا غفوري كه در اين چند ماه موضع‌گيري انتقادي داشتند با مسائلي روبه‌رو شدند. نظر شما در اين رابطه چيست؟
آقاي وريا غفوري يا آقاي دايي يا سايرين نظير يحيي گل‌محمدي و ديگران اگر حرفي زدند بايد بدانيد در وهله اول مقصر خود ما هستيم كه اينها را از خودمان دور كرديم. خودي و ناخودي ساختيم. وريا غفوري و علي دايي را بكوبيم. ما كرديم. نتوانستيم اينها را جذب كنيم. بعد هم حرف بدي نزدند. دفاع از مردم كردند. مي‌گويند مردم تحت فشارند. وريا غفوري از مردم شهر خودش و ساير مردم ايران دفاع كرد. گفت كردها تحت فشارند. گفت زندگي‌شان پيشرفت نكرده. حرف بدي زده؟ بزرگ‌ترين هنر ما چيست؟ نفت را بفروشيم و بياييم خرج كنيم. اصلا ديدي نسبت به آينده دارند؟ به والله نه! دنبال اين هستند كه يك ميليون بشكه را بكنند سه ميليون و پولش را بياورند خرج كنند. ويژني نسبت به آينده ندارند. مي‌خواهم خاطرات يكي از سفرهايم را براي شما تعريف كنم كه خيلي مهم است.
بفرماييد!
من سه بار كره‌شمالي رفتم. وقتي وارد فرودگاه مي‌شوي موبايل‌ها را مي‌گيرند و يك گوشي مي‌دهند دست سرپرست تيم. من كه مي‌رفتم گوشي را مي‌دادند به من. مردم شهر از كار كه مي‌آيند در مترو مي‌خوابند. ما اوج تجهيزات نظامي‌مان كه پهپاد و موشك باشد كه داشتنش براي هر كشوري لازم است را ببريم جلو مي‌شويم كره‌شمالي. ولي برويد ببينيد زندگي مردم كره‌شمالي چه شكلي است؟ الگوي ما شده كره‌شمالي و پاكستان. حالا يك سوال ديگر؟ سوييس پهپاد دارد؟ موشك دارد؟ ارتش اصلا دارد؟ آمده دنيا را با چي گرفته؟ با ساعت، كرديت بانكي و چاقو. ما بايد الگوهاي‌مان اين كشورها بشود. ولي ما مي‌خواهيم كره‌شمالي شويم. من سه بار رفتم. به خدا روي آن پلي كه سازمان ملل ايستاده، بين دو كره اگر نيروها بروند كنار و دولت كره‌شمالي اجازه بدهد مردم بروند، يك نفر در كره‌شمالي نمي‌ماند. به امام‌حسين ما كه آنجا بوديم هر كس ما را مي‌ديد مي‌گفت نمي‌توانيد يك دعوتنامه به من بدهيد من از كره‌شمالي بيايم بيرون؟ آن كسي كه الان منتقد حرف‌هاي من است مي‌گويد عوضش موشك دارد! پس زندگي چي؟ مردمش چي؟ عمرها تمام شد. دو چيز حاصل اين 44 سال است؛ ضعيف شدن اعتقادات مردم و دوم از بين رفتن عمر جوان‌ها. جواني‌ها رفت. من عاشق وطنم هستم. دينم را دوست دارم. از همه مهم‌تر مردمم را دوست دارم. ولي واقعيت چيزي است كه بايد گفت. حالا من سوال مي‌كنم و شما بايد جواب بدهي و اين را هم بنويسي.
اين وضعيت عجيبي است بفرماييد سوال‌تان را!
آيا حرف‌هاي من خلاف دين بوده؟
گمان نمي‌كنم!
دين من دين آزادگي و محبت است. دين اين است كه هم‌نوع خودت را دوست داشته باشي.