جزيیات ماجرای حمله اسراییل و مقاومت حزب‌الله در جنوب لبنان و بیروت
جنگ خونین درجبهه شمال
حزب‌الله اعلام كرد پايگاه هواي مگيدو، رامات ديويد و عاموس و شهر حيفا را با موشك هدف قرار داده است
روز دوشنبه 23 سپتامبر 2024 را مي‌توان يكي از خونين‌ترين روزهاي تاريخ لبنان قلمداد كرد، چراكه از بعدازظهر اين روز جنگنده‌هاي رژيم اسراييل در جنايتي هولناك به مناطقي در لبنان حمله كردند. در پي اين حملات، بيش از 600 نفر، شامل دست‌كم 90 زن و كودك شهيد شدند. از همين رو ناظران از اين روز به عنوان مرگبارترين روز لبنان از زمان جنگ اسراييل و حزب‌الله در سال 2006 ياد كردند. حزب‌الله نيز در اقدامي بي‌سابقه با شليك موشكي به عمق 120 كيلومتري سرزمين‌هاي اشغالي، شهر حيفا به تل‌آويو پاسخ داد. همچنين اين جنبش در اطلاعيه‌اي در بامداد روز سه‌شنبه اعلام كرد: پايگاه هواي مگيدو، رامات ديويد و عاموس را با موشك‌هاي فادي 1 و فادي 2 هدف قرار داده است. ارتش رژيم اسراييل به ساكنان جنوب و شرق لبنان هشدار داد تا پيش از حملات هوايي گسترده‌تر خود عليه حزب‌الله از اين مناطق خارج شوند. هزاران لبناني از جنوب گريختند و بزرگراه اصلي خارج از شهر بندري جنوبي صيدا با خودروهايي كه به سمت بيروت حركت مي‌كردند در بزرگ‌ترين مهاجرت از سال 2006 تاكنون مسدود شد.
دانيل هاگاري، سخنگوي نظامي اسراييل نيز مدعي شد ارتش اين رژيم «هر كاري كه لازم باشد» براي عقب راندن حزب‌الله از مرز لبنان با اسراييل انجام مي‌دهد. سخنگوي ارتش اسراييل همچنين اين ادعا را مطرح كرد كه حملات هوايي گسترده روز دوشنبه خسارات زيادي به حزب‌الله وارد كرده است. اما او جدول زماني عمليات را اعلام نكرد و مدعي شد كه اسراييل آماده است در صورت نياز به لبنان حمله زميني كند. هاگاري همچنين مدعي شد حزب‌الله از اكتبر گذشته حدود 9 هزار راكت و پهپاد را به سمت اسراييل پرتاب كرده كه 250 راكت تنها در روز دوشنبه پرتاب شده است. طبق ادعاي رسانه‌هاي اسراييلي، جنگنده‌هاي اسراييلي روز دوشنبه ۱۶۰۰ هدف حزب‌الله را مورد حمله قرار دادند و موشك‌هاي كروز، راكت‌هاي دوربرد و كوتاه‌برد و پهپادهاي تهاجمي را منهدم كردند. اين در حالي است كه وزارت بهداشت لبنان در اطلاعيه‌اي اكثر جانباختگان اين حملات را غيرنظامي دانست و دفاع مدني اين كشور نيز نقاط مورد حمله را عمدتا مسكوني اعلام كرد. اسراييل مدعي است حزب‌الله از خانه‌هاي مسكوني براي عمليات موشكي خود استفاده مي‌كند. در همين رابطه، منابع اسراييلي مدعي شدند جنگنده‌هاي اسراييلي حمله‌اي هدفمند در بيروت انجام داده و يكي از مقامات بلندپايه حزب‌الله را هدف قرار داده است. برخي منابع مدعي‌اند علي كركي، از فرماندهان بلندپايه حزب‌الله در اين حمله شهيد شده است، اما حزب‌الله طي اطلاعيه‌اي اين خبر را تكذيب و اعلام كرد علي كركي در صحت و سلامت است. خبرگزاري ملي لبنان از اصابت سه موشك به محله بير العابد در جنوب بيروت خبر داد و تلويزيون المنار حزب‌الله از زخمي شدن 6 نفر طي اين حمله گفت. هرزي هالوي، فرمانده ارتش اسراييل نيز مدعي شد اين رژيم در حال آماده‌سازي «مرحله بعدي» عمليات خود عليه حزب‌الله است و حملات هوايي روز دوشنبه صرفا «پيشگيرانه» بوده است. كارين ژان پير، سخنگوي كاخ سفيد در واكنش به حملات گسترده اسراييل به لبنان گفت كه دولت بايدن نگران تحولات لبنان است و بر دستيابي به توافق آتش‌بس بين اسراييل و غزه به عنوان كليد كاهش تنش‌ها در منطقه تاكيد كرد. پنتاگون نيز روز دوشنبه اعلام كرد كه با افزايش تنش‌ها بين اسراييل و حزب‌الله، نيروهاي خود را در خاورميانه تقويت مي‌كند.
يك گام ديگر به سوي جنگ تمام عيار؟
جوزف كروس، تحليلگر امور خاورميانه در يادداشتي در وب‌سايت سي‌ان‌ان نوشت: اگرچه حملات روز دوشنبه اسراييل به لبنان بسيار گسترده بود و پاسخ حزب‌الله به آن نيز در مقياسي بزرگ و كم سابقه ارزيابي مي‌شود، هنوز نمي‌توان اين رويارويي را جنگي تمام عيار دانست. از منظركروس، دو طرف در شرايط كنوني آمادگي جنگ تمام عيار و طولاني مدت را ندارند. در همين رابطه، آندرياس كريگ، تحليلگر نظامي در كينگز كالج لندن نيز به سي‌ان‌ان گفت: در شرايط مشابه، در سال‌هاي گذشته اگر چنين حملاتي صورت مي‌گرفت، ممكن بود به جنگي تمام عيار منتج شود، اما در شرايط فعلي دو طرف به هيچ روي آماده جنگ تمام عيار نيستند. كريگ افزود: ممكن است در روزهاي آينده تحولاتي رخ دهد، اما در شرايط فعلي هيچ سربازي از مرز عبور نكرده و تنها حملات هوايي گسترش يافته است. اين تحليلگر نظامي در تعريف جنگ تمام عيار اذعان كرد: جنگ تمام عيار «وضعيت درگيري خصمانه مسلحانه معمولا آشكار و اعلام شده بين بازيگران يا ملت‌ها يا بين يك كشور با سازماني در اندازه ارتش يك كشور» است. كريگ همچنين گفت: يكي از دلايلي كه نه اسراييل و نه حزب‌الله خواهان جنگ تمام عيار نيستند، اين است كه هر دو اميدوارند بدون ايجاد يك درگيري شديدتر به اهداف خود برسند. لينا خطيب، كارشناس مسائل خاورميانه در موسسه چتم هاوس نيز معتقد است اگرچه تنش‌ها شعله‌ور‌تر شدند، وضعيت در جنوب لبنان شباهتي به جنگ تمام عيار ندارد، زيرا هم حزب‌الله و هم اسراييل اميدوارند از ابزارهاي محدودي براي فشار بر يكديگر استفاده كنند. به‌زعم خطيب، حزب‌الله به حملات موشكي و پهپادي خود اميدوار است تا بدين طريق اسراييل را تحت فشار قرار دهد تا با آتش‌بس با حماس موافقت كند. اسراييل نيز در شرايطي كه در جنگ با حماس به سر مي‌برد، در تلاش است خود را از جبهه لبنان دور نگه دارد. به باور اين كارشناس امور خاورميانه، شايد يكي از دلايل خشونت‌هاي اخير اسراييل در لبنان، تحت فشار گذاشتن حزب‌الله براي عقب‌نشيني از مواضعش است و نه ورود به جنگي تمام عيار. سال‌هاست مقامات اسراييلي مدعي‌اند در هر جنگي با حزب‌الله، ارتش اين رژيم كل لبنان را زير آتش مي‌كشد و زيرساخت‌هاي حياتي اين بازيگر را ويران مي‌كند. اين رويكرد، به دكترين ضاحيه معروف است، چراكه در جنگ سال 2006 در حملات مكرر اسراييل به منطقه ضاحيه جنوب بيروت، اين منطقه متحمل خسارات و ويراني‌هاي بسياري شد. حال برخي ناظران معتقدند اسراييل به دنبال پياده كردن همين دكترين در لبنان است تا بدون پياده كردن نيرو در خاك اين كشور بتواند حزب‌الله را تحت فشار قرار دهد. يوزي ربي، مدير مركز مطالعات خاورميانه و آفريقا موشه دايان در دانشگاه تل‌آويو گفت: اگرچه اسراييل سطح تنش‌ها را با حملات روز دوشنبه بالا برد، اما هنوز نه به دكترين ضاحيه عمل كرده و نه شواهدي از قصد اسراييل براي عمليات زميني در لبنان ديده مي‌شود. او البته تاكيد كرد: شايد در روزهاي آينده اسراييل قصد داشته باشد دكترين ضاحيه را، به ويژه در ضاحيه و دره بقاع اعمال كند. از سوي ديگر، برخي ناظران اين قبيل حملات را مقدمه جنگ تمام عيار و حمله زميني اسراييل به لبنان مي‌دانند. اندرو لاتام، تحليلگر امور نظامي در نشريه هيل معتقد است، حمله سايبري-تكنولوژيك اسراييل به پيجرها در لبنان و حملات هوايي روز دوشنبه مقدمه جنگي تمام عيار در لبنان است. از يك منظر، اين حملات ممكن است به عنوان مرحله اوليه يك كارزار نظامي بزرگ‌تر و گسترده‌تر اسراييل تعبير شود. در جنگ مدرن، اختلال در توانايي دشمن براي برقراري ارتباط، اغلب اولين گام براي آماده شدن براي حمله زميني است. از نظر لاتام، اسراييل با حمله به مجراي ارتباطي حزب‌الله و همچنين هدف قرار دادن توانايي لجستيكي اين جنبش قصد دارد رهبري حزب‌الله را در صدور دستورات بلادرنگ و هماهنگ كردن نيروها و واحدهاي رزمي، تهاجم زميني گسترده‌اي را به جنوب لبنان تدارك ببيند. اين تحليلگر نظامي مي‌نويسد: تهاجم زميني با به هم ريختگي سامانه‌هاي فرماندهي و كنترل حزب‌الله مي‌تواند براي ارتش اسراييل بسيار كم خطرتر باشد. بدون ارتباط موثر بين واحدهاي ميداني و فرماندهان سطح بالا، توانايي حزب‌الله براي مقاومت در برابر فشار نظامي متمركز به‌طور قابل توجهي كاهش مي‌يابد. اگر تهاجم گسترده‌اي در افق ديده شود، از كار انداختن ارتباطات حزب‌الله و همچنين، بر هم زدن تمركز نيروهاي اين جنبش با هدف قرار دادن و ترور فرماندهان آن هدف تاكتيكي واضح اسراييل در راهبردش براي حمله به جنوب لبنان را نشان مي‌دهد. آشر كافمن، استاد دانشگاه نتردام در يادداشتي در نشريه كانورسيشن نوشت: در صورتي كه اسراييل احساس كند بازدارندگي حزب‌الله در مقابله با اين رژيم كاهش يافته، ممكن است دست به حمله زميني بزرگي در لبنان بزند. اين تحليلگر امور راهبردي مدعي است با توجه به حملات و ضربات اخير اسراييل به خطوط ارتباطي، فرماندهي، لجستيكي حزب‌الله، شايد سران نظامي اسراييل به اين نتيجه برسند كه بايد براي جنگ زميني آماده شوند. البته بايد ديد در ميدان قدرت بازدارندگي حزب‌الله چقدر است، چراكه ممكن است در جنگ زميني و با توجه به شناخت بالاي حزب‌الله از جنوب لبنان، كار براي ارتش اسراييل به پيچيده‌ترين شكل ممكن رقم بخورد، چراكه ساير گروه‌هاي مقاومت در منطقه كه در سال‌هاي اخير سابقه رزم زميني موثري داشته‌اند، به حزب‌الله بپيوندند و با شيوه‌ها و ابزارهاي متفاوت، در مقابله با اسراييل به اين جنبش لبناني كمك كنند.