سي‌ويكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، عصر ديروز به كار خود پايان داد. اين دوره از برگزاري نمايشگاه كه با استقبالي خوب همراه بود در روزهاي منتهي به پايان به اوج خود رسيد و آمار بازديدكنندگان چند برابر شد. آخرين روز از برگزاري نمايشگاه كتاب هم مانند ديگر روزها تا حدودي خبرساز بود كه شاخص‌ترين اين خبرها را مي‌خوانيد. آيين اختتاميه سي‌ويكمين دوره نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران ديروز شنبه، 22ارديبهشت ماه با حضور اسحاق جهانگيري؛ معاون اول رييس‌جمهور، سيدعباس صالحي؛ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، محسن جوادي؛ معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و رييس اين دوره از نمايشگاه و اميرمسعود شهرام‌نيا؛ قائم‌مقام اين دوره از نمايشگاه در نيم‌طبقه دوم شبستان مصلاي بزرگ امام خميني(ره) برگزار شد.
سرزنده و فرهيخته بودن جامعه ايراني
معاون اول رييس‌جمهور كشورمان در مراسم اختتاميه نمايشگاه كتاب با بيان اينكه نمايشگاه كتاب تهران بر اساس گزارشات ارايه شده جاي خود را در سطح كشور و بين‌الملل باز كرده است، گفت: استقبال چشمگير مردم از اين نمايشگاه و بازديد رهبر انقلاب از آن، نمايشگر سرزنده و فرهيخته بودن جامعه ايراني است.
به گزارش ايسنا، جهانگيري در بخشي ديگر از سخنانش گفت: كتاب مظهر انديشه و رونق كتاب به معناي رونق انديشه است. انديشه و نقد مكمل همديگر هستند و كتاب ميدان اين رقابت است. دولت در حوزه كتاب سياستي گشوده در پيش گرفته و به انديشه رقيب بايد فرصت فعاليت بدهيم.
ناشران، بال محرك توليد علم
سيد عباس صالحي؛ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين مراسم، طي سخناني ضمن تاكيد بر نياز به تقويت جريان توسعه علمي در كشور گفت: بايد به ناشران، مولفان و جريان نشر اين حوزه به عنوان بال اساسي و محرك توليد علم توجه كرد. صالحي در اين آيين ضمن تشكر از حضور معاون اول رييس‌جمهور گفت: طي شش ماه گذشته معاون اول رييس‌جمهور در آيين‌هاي مختلف فرهنگي مانند افتتاحيه نمايشگاه مطبوعات، اختتاميه فيلم فجر و همچنين امروز در آيين اختتاميه سي‌و يكمين دوره نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران حاضر شده است. اين حضور به معناي تعلق خاطر به حوزه فرهنگ به عنوان زيرساخت توسعه اجتماعي است. وظيفه خود مي‌دانم از ايشان به طور خاص براي اين دوره از نمايشگاه و بحث ارز تشكر كنم. معاون اول رييس‌جمهور شخصا نوسانات موضوع ارز ناشران خارجي را پيگيري كردند. اميدوارم با توجه ويژه معاول رييس‌جمهوري موضوع ارز را با تسهيل به پايان برسانيم.
ارج و اعتبار زياد كتاب
در ادامه اين مراسم، محسن جوادي، معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و رييس سي‌ويكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران نيز در اين مراسم باخيرمقدم به حاضران در مراسم پاياني نمايشگاه كتاب اظهار كرد: كتاب ارج و اعتبار زيادي دارد. ما براي كتاب ديروز ميزبان مقام معظم رهبري و امروز ميزبان اسحاق جهانگيري معاون اول رياست‌جمهوري هستيم. در واقع كتاب بهانه‌اي شد تا ميزبان اين بزرگان باشيم. آقاي جهانگيري تفقدي به فعالان حوزه كتاب، ناشران و نويسندگان داشته است كه اميدوارم اين تفقد ثمرات خوب و خوشي براي اين عرصه داشته باشد. او سپس با اشاره به شعار اين دوره از نمايشگاه گفت: شعار امسال ما «نه به كتاب نخواندن» بود. ما به جاي اينكه بياييم به دلايل كتاب خواندن توجه كنيم آمده‌ايم به دلايل كتاب نخواندن مردم توجه كرده‌ايم. مي‌خواهيم نمايشگاه گامي در اين زمينه بردارد و به دنبال دلايل كتاب نخواندن مردم باشد تا اين موضوع را روشن كنيم و تعهدات و حمايت‌هاي دولت را در اين موضوع ترسيم كنيم. جوادي افزود: امسال استقبال از نمايشگاه كتاب تهران ۲۰ درصد افزايش داشت. همچنين گردش مالي در اين دوره افزايش داشت. حدود ۵۰۰ هزار عنوان كتاب در اين دوره از نمايشگاه كتاب عرضه شده است. همچنين مبادلات فرهنگي گسترده‌اي در خصوص بحث رايت در بخش بين‌الملل نمايشگاه شكل گرفته است.
نمايشگاه كتاب پر مخاطب‌ترين در دنياست
اميرمسعود شهرام‌نيا، قائم‌مقام نمايشگاه كتاب و مديرعامل موسسه نمايشگاه‌هاي فرهنگي ايران به عنوان ديگر سخنران اين مراسم گفت: برگ ديگري از نمايشگاه كتاب تهران در مصلي ورق خورد و قدم‌هاي رو به جلو و موثري در اين حوزه برداشته شد. امسال حدود ۲۱۰۰ ناشر داخلي و ۵۵۰ ناشر خارجي با بيش از ۵۰۰ هزار عنوان كتاب در نمايشگاه شركت كردند. او افزود: همچنين جلسات نقد و بررسي در نمايشگاه شكل گرفت كه از بركات نمايشگاه بود. در بُعد فرهنگي نيز اين دوره از نمايشگاه فعالانه عمل كرد. ۷۰ دستگاه با ما همكاري داشتند. يكي از بخش‌هاي مهم نمايشگاه كتاب بُعد فروش آن است كه طبق برآوردهاي ما ميزان فروش بيش از ۱۳۰ ميليارد تومان بوده است.
معرفي برگزيدگان
در پايان مراسم غرفه‌هاي برتر و شايسته تقدير سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با حضور اسحاق جهانگيري، سيدعباس صالحي و محسن جوادي به اين شرح معرفي شدند و هدايايي به آنها اهدا شد:
در بخش ناشران عمومي بنگاه نشر و ترجمه كتاب پارسه به عنوان غرفه شايسته تقدير معرفي شد. همچنين انتشارات كارنامه از تهران به عنوان غرفه برتر و انتشارات مرسل از شهرستان به عنوان غرفه برتر شناخته شدند.
در بخش ناشران دانشگاهي انتشارات رويان‌پژوه به عنوان غرفه برتر انتخاب شد و در بخش كودك، انتشارات زعفران به عنوان شايسته تقدير معرفي شد و انتشارات طوطي از تهران و انتشارات حديث نينوا به عنوان غرفه‌هاي برتر معرفي شدند. در بخش ناشران آموزشي انتشارات تخته سياه شايسته تقدير و انتشارات واله به عنوان غرفه برتر شناخته شد و در بخش ديجيتال نيز غرفه ايده‌پردازان عصر نو به عنوان غرفه برتر معرفي شد.
چرا اين همه هزينه مي‌كنيد؟
يكي از فعالان حوزه نشر كشور تركيه كه مهمان نمايشگاه كتاب است گفته كه ما براي نمايش و عرضه كتاب‌هاي‌مان به ايران آمده‌ايم نه براي جذب توريست اما مردم ايران از ما مي‌پرسند قيمت خانه در تركيه چند است؟ مهدي ميردال، مسوول نشر كوثر تركيه درباره فعاليت‌هاي اين غرفه در سي‌ويكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران اظهار كرد: بيشتر ايراني‌ها وقتي اينجا مي‌آيند فكر مي‌كنند من نماينده تركيه هستم، اما ما نماينده تركيه نيستيم؛ ما ناشر هستيم كه از اين كشور آمده‌ايم و در نمايشگاه كتاب شما شركت كرده‌ايم. اكثر كساني كه مي‌آيند، راجع به تركيه از ما مي‌پرسند، اينكه قيمت خانه آن‌جا چطور است؟! كجاي تركيه براي زندگي خوب است، يا مي‌خواهند گردش بروند، كجاها سر بزنند؟ درست است كه اينها خوب است اما ما مي‌خواهيم كتاب‌هاي‌مان را ببينند، ما براي كتاب آمده‌ايم نه براي توريست. او در ادامه گفت: كتاب‌هايي كه منتشر مي‌كنيم كتاب‌هاي ديني است. تركيه سه ميليون شيعه دارد و ما خواستيم ايراني‌ها بدانند در ميان ترك‌ها هم شيعه هست و در اين زمينه فعاليت‌هايي دارند. همچنين خواستيم ناشران ديگر با ما آشنا شوند و باهم ارتباط برقرار كنيم. او با بيان اينكه فارسي را ياد گرفته، اظهار كرد: دو سال پيش هم‌زماني كه نمايشگاه كتاب در «شهر آفتاب» بود، به ايران آمدم اما اولين‌بار است كه در مصلي هستم، اينجا به لحاظ رفت و آمد به شهر و امكانات رفاهي مانند غذا خيلي بهتر است و مي‌توان شهر تهران را گشت، همچنين رفت و آمد مردم به اينجا خيلي زياد است كه آن‌هم طبيعي است. اما نمي‌دانم چرا از شهر آفتاب آمديد اينجا؟ چرا اين همه هزينه مي‌كنيد؟
افزايش آمار بازديدكنندگان
رييس سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با اعتراف به كاستي‌هاي نمايشگاه گفت كه اين دوره از نمايشگاه مزيت‌هاي بسياري داشت؛ به طور مثال بازديدهاي گسترده از طيف‌هاي مختلف. محسن جوادي اظهار كرد: امسال نمايشگاه پوشش خبري بسيار خوبي داشت و سهم زيادي از بازديدها به خاطر پوشش خبري بود كه خبرنگاران از نمايشگاه كتاب داشتند. اگر اين تعامل بين خبرنگاران و معاونت فرهنگي حفظ شود سهم بسيار زيادي از معرفي كتاب تا ارايه آن به مخاطبان مي‌تواند داشته باشد. نه فقط لزوما خبرنگاران كتاب بلكه همه اهالي رسانه مي‌توانند به حوزه چاپ، نشر و توزيع كتاب كمك كنند. اين فضاي مناسبي كه براي فروش كتاب و اقتصاد كتاب به وجود آمده به خاطر خبرنگاران است. ما بايد رسانه قوي داشته باشيم تا تقاضاي كتاب‌خواندن بيشتر شود. معاون فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي سپس درباره جمع‌بندي‌اش از سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران اظهار كرد: برگزاري نمايشگاه در مصلي با توجه به آمارهايي كه وجود دارد خيلي خوب بوده است. ميزان بازديدكنندگان افزايش پيدا كرده و فروش كتاب هم افزايش داشته است. در بخش بين‌الملل نيز مبادله رايت زياد بود و رونمايي كتاب و نقد كتاب در اين دوره از نمايشگاه جدي‌تر دنبال شد.
بررسي مشكلات ناشران خارجي در يك نشست
مشكلات ناشران خارجي حاضر در نمايشگاه كتاب تهران طي نشستي با حضور مدير كميته مربوطه و نمايندگان ناشران خارجي عرب و لاتين‌زبان مورد بررسي قرار گرفت.
مدير كميته ناشران خارجي در اين نشست ضمن تشكر از حضور ناشران خارجي گفت: اين نشست با هدف گفت‌وگو و ارزيابي وضعيت برگزاري نمايشگاه سي و يكم تدارك ديده شده و قصد داريم نقاط قوت و ضعف برگزاري نمايشگاه براي جهت ارتقاي سطح نمايشگاه در دوره‌هاي آتي مشخص شود. در ادامه اين نشست، برخي از ناشران به بيان مشكلات خود پرداختند؛ نماينده ناشران عربي مهم‌ترين مساله را تغييرات قيمت به دليل نوسانات قيمت ارز و ايجاد محدوديت براي تهيه و خروج ارز دانست كه ناشران را با مشكل مواجه كرده است. يكي از ناشران عربي خواستار اطلاع‌رساني بهتر نمايشگاه براي بازديد مردم از غرفه‌هاي ناشران خارجي شد. يك ناشر عربي ديگر هم خواستار اطلاع‌رساني بهتر، خواستار دعوت رسمي و اختصاص غرفه‌هايي در مكان بهتر براي ناشران دانشگاهي خارجي شد. تعدادي از ناشران نيز خواستار تسريع امور گمركي شدند. بحث تبليغات هم يكي از مواردي بود كه ناشران خارجي خواستار آن بودند. داود موسايي در پاسخ به نظرات ناشران حوزه عربي و لاتين گفت: متاسفانه كار نمايشگاه امسال دير شروع شد و زمان جهت برنامه‌ريزي و تداركات كار خيلي كم بود. وي ادامه داد: مشكل بعدي بحث تغيير نرخ ارز بود كه در اختيار ما بود. در مورد خروج ارز ناشي از فروش كتاب هماهنگي‌هاي لازم با مقامات مربوطه انجام شده است و در پايان نمايشگاه نامه‌هايي در اختيار ناشران قرار داده خواهد شد تا بتوانند ارز خود را از گمرك خارج كنند. سعيد عابديني، مديرعامل انجمن ناشران بين‌الملل نيز در اين نشست، ضمن معرفي سايت انجمن گفت: اين سايت رايگان در اختيار ناشران عرب و لاتين قرار مي‌گيرد و مي‌توانند از طريق آن تبليغات و اطلاع‌رساني‌هاي لازم را انجام دهند.
باز هم خبر محروميت ناشران
سخنگوي سي و يكمين نمايشگاه كتاب تهران با اشاره به صدور ۲۴۱ راي براي ناشران متخلف در اين دوره گفت: بر اين اساس ۹۵ ناشر از حضور در نمايشگاه كتاب تهران در سال ۱۳۹۸ محروم شدند. همايون اميرزاده اين خبر را ظهر ديروز در آخرين روز فعاليت نمايشگاه سي و يكم و در جلسه‌اي كه به ميزباني رييس نمايشگاه كتاب با حضور خبرنگاران تشكيل شده بود، اعلام كرد. سخنگوي نمايشگاه كتاب سپس با تاكيد بر اين نكته كه رسانه‌ها امسال به كمك نمايشگاه آمدند، گفت: با توجه به مسائلي كه هم از حيث افزايش جمعيت بازديدكننده و هم از حيث مسائل جوي و احتمال بروز مشكل براي نمايشگاه كتاب پديد مي‌آمد، در عين حال رسانه‌ها با نگاه‌هاي منصفانه و مشفقانه و البته نقادانه خود نمايشگاه را ياري كردند و من از اين بابت از همه رسانه‌ها متشكرم. رييس هيات رسيدگي به تخلفات نمايشگاه امسال با بيان اينكه اين هيات در ۹ روز اول اين رويداد ۲۰ جلسه برگزار كرده است، در عين حال گفت: ما بايد بپذيريم مسائلي كه به عنوان تخلف در نمايشگاه كتاب صورت مي‌گيرد، بستري غير از خود نمايشگاه دارد و البته برخوردهايي هم كه با اين تخلفات انجام مي‌دهيم، هدفي را دنبال مي‌كنند.
اسحاق جهانگيري: كتاب مظهر انديشه و رونق كتاب به معناي رونق انديشه است. انديشه و نقد مكمل همديگر هستند و كتاب ميدان اين رقابت است. دولت در حوزه كتاب سياستي گشوده در پيش گرفته و به انديشه رقيب بايد فرصت فعاليت بدهيم.
سيد عباس صالحي: طي شش ماه گذشته معاون اول رييس‌جمهور در آيين‌هاي مختلف فرهنگي مانند افتتاحيه نمايشگاه مطبوعات، اختتاميه فيلم فجر و همچنين امروز در آيين اختتاميه سي‌و يكمين دوره نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران حاضر شده است. اين حضور به معناي تعلق خاطر به حوزه فرهنگ به عنوان زيرساخت توسعه اجتماعي است.
همايون اميرزاده: ۹۵ ناشر از حضور در نمايشگاه كتاب تهران در سال ۱۳۹۸ محروم شدند. با توجه به مسائلي كه هم از حيث افزايش جمعيت بازديدكننده و هم از حيث مسائل جوي و احتمال بروز مشكل براي نمايشگاه كتاب پديد مي‌آمد، در عين حال رسانه‌ها با نگاه‌هاي منصفانه و مشفقانه و البته نقادانه خود نمايشگاه را ياري كردند.
محسن جوادي: امسال استقبال از نمايشگاه كتاب تهران ۲۰ درصد افزايش داشت. گردش مالي در اين دوره افزايش داشت. حدود ۵۰۰ هزار عنوان كتاب در اين دوره از نمايشگاه كتاب عرضه شده است.