فلسطين براي شكست توطئه نكبت جديد آماده مي‌شود
در مسير بازگشت
شهاب شهسواري
«مردم ما از اردوگاه‌هاي آوارگان در لبنان، در مرزهاي شمالي فلسطين، مردم ما از اردن به سمت سرزمين‌هاي فلسطيني سرازير خواهند شد، ما نكبتي را كه باعث پايان فلسطين شد به نكبتي تبديل مي‌كنيم كه كسب و كار صهيونيسم را پايان دهد.» اين بخشي از سخنان رهبر حماس بود كه چهار روز مانده به تظاهرات روز نكبت در سراسر فلسطين و اردوگاه‌هاي آوارگان در كشورهاي اطراف، بيان شد. بعد از ظهر روز جمعه، اسماعيل هنيه، رهبر حماس با حضور در جمع فلسطينياني كه براي حق بازگشت به سرزمين‌هاي‌شان در نزديكي خط حائل با سرزمين‌هاي اشغالي تجمع كرده‌بودند، تاكيد كرد كه همه فلسطينيان دوشنبه و سه‌شنبه هفته جاري در آخرين روز تظاهرات بازگشت شركت خواهند كرد. يحيي سنوار، از رهبران حماس مي‌گويد: «اگر مرز بين‌المللي بين غزه و سرزمين‌هاي اشغالي وجود ندارد، چه اشكالي دارد كه صدها هزار نفر به سمت فنس‌ها حركت كنند؟»
فلسطين هفته پرحادثه‌اي را پيش رو دارد. پريروز براي هفتمين هفته متوالي، شهروندان غزه در پنج نقطه تماس در خط حائل ميان سرزمين‌هاي اشغالي و نوار غزه تجمع كردند تا حق بازگشت آوارگان فلسطيني به زمين‌ها و سرزمين‌هاي خودشان را طلب كنند؛ تظاهرات مسالمت‌آميزي كه براي هفتمين هفته متوالي با سركوب نيروهاي ارتش اسراييل كه در آن سوي خط حائل با گلوله‌هاي جنگي معترضان را هدف مي‌گرفتند، مواجه شد. يك شهيد و 731 مجروح نتيجه تيراندازي ارتش رژيم صهيونيستي به معترضان روز جمعه بود تا رقم شهداي تظاهرات بزرگ بازگشت به 55 شهيد برسد. اما اين پايان ماجراي بازگشت نيست، فلسطينيان در سراسر سرزمين‌هاي اشغالي آماده مي‌شوند تا بزرگ‌ترين تظاهرات بازگشت را همزمان با سالروز نكبت و يك روز بعد از افتتاح سفارت امريكا در قدس اشغالي برگزار كنند.
وضع وخيم آوارگان و استقبال از بازگشت
پدي داولينگ، خبرنگار اينديپندنت كه به تازگي از اردوگاه جرش، در خاك اردن بازديد كرده است، در گزارشي از وضعيت بسيار وخيم آوارگان فلسطيني در اين اردوگاه مي‌نويسد. به نوشته اينديپندنت 46 درصد ساكنان اين اردوگاه زير خط فقر زندگي مي‌كنند و نزديك به 64 درصد از آنها بيكار هستند. خبرنگار اينديپندنت، در ابتداي نوشته‌اش از مواجهه با پيرمردي فلسطيني در اردوگاه خبر مي‌دهد كه به محض ديدن او مشت‌هايش را گره مي‌كند و شعار مي‌دهد «ما باز مي‌گرديم». اين مرد، نبيل صالح اكنون 62 سال دارد و 51 سال پيش در پي جنگ شش روزه اعراب و اسراييل، وقتي تنها 11 سال داشت به همراه خانواده‌اش از خانه و سرزمينش در فلسطين آواره شده است و اكنون بعد از 51 سال هنوز اميدوار است كه روزي به سرزمينش بازگردد، اميدي كه 51 سال پيش، پدرش براي بازگشت به كرانه باختري بعد از چند ماه زندگي در اردوگاه موقت جرش داشت. وضعيت در ديگر اردوگاه‌ها نيز از اين بهتر نيست، در نوار غزه، كمبود كالاهاي اساسي، دارو، سوخت، گسترش بيكاري و قطع مكرر برق، به يك عادت دايم براي آوارگان فلسطيني تبديل شده است كه نه تنها در محاصره كامل رژيم صهيونيستي قرار دارند، بلكه به دليل اختلاف ميان گروه‌هاي حماس و تشكيلات خودگردان فلسطيني، از سوي رام‌الله نيز تحت فشار قرار مي‌گيرند. رويدادهاي اخير در سرزمين‌هاي اشغالي در شرايطي رخ مي‌دهد كه ايالات متحده امريكا به عنوان بزرگ‌ترين كمك‌كننده به سازمان‌هاي حمايتي از آوارگان فلسطيني در اردوگاه‌هاي آوارگان، تصميم گرفته است از سال 2018 كمك خود را به سازمان اونروا، كه مسوول امدادرساني و كمك به رفاه آوارگان فلسطيني است، به ميزان قابل توجهي كاهش دهد. هزينه كمك‌ها به آوارگان فلسطيني در سال بيش از يك ميليارد و 200 ميليون دلار است، ولي با كاهش مشاركت امريكا در كمك‌هاي بشردوستانه به اونروا، وضعيت مالي اين نهاد بين‌المللي با بحران جدي مواجه شده است. بيش از 5 ميليون آواره فلسطيني، شامل افرادي كه طي جنگ‌هاي 1948 و 1967 از سرزمين‌هاي خود بيرون رانده شده‌اند و فرزندان‌شان، با كمك اين سازمان زندگي خود را در اردوگاه‌هاي آوارگان در نوار غزه، كرانه باختري، اردن، لبنان و سوريه مي‌گذرانند. بحران مالي اونروا، در كنار محاصره بلندمدت نوار غزه و بحران اقتصادي در اين منطقه پرجمعيت، باعث شده است تا آوارگان فلسطيني كه برخي از آنها بيش از 5 دهه است در اردوگاه‌هاي موقت آوارگان زندگي مي‌كنند با مشكلات جدي از جمله كمبود كالاهاي اساسي، دارو، انرژي و بيكاري گسترده مواجه شوند. اين مشكلات باعث شده است تا استقبال فلسطينيان از احياي دوباره شعار بازگشت آوارگان، 70 سال بعد از اولين موج اخراج آنها از زمين‌هاي‌شان بيشتر شود.
ماسك جشن روي صورت ملتهب
70 سال پس از تاسيس رژيم صهيونيستي، دولت ايالات متحده امريكا قرار است بدون توجه به مخالفت بين‌المللي و خشم كشورهاي مسلمان، سفارت خود را از تل‌آويو به قدس اشغالي منتقل كند. روزنامه گاردين مي‌نويسد، افتتاح سفارت امريكا در قدس يكي از دو هديه‌اي است كه نخست‌وزير رژيم صهيونيستي، بنيامين نتانياهو، در كمتر از يك هفته از دونالد ترامپ دريافت مي‌كند، هديه ديگر، خروج امريكا از توافق هسته‌اي با ايران و وضع برقراري مجدد تحريم‌ها بر دشمن قديمي اسراييل در منطقه بود. به نوشته گاردين، جو جشن در اسراييل يك پوشش براي شرايط ملتهبي است كه حتي با استانداردهاي تاريخي هم نسبت به هميشه متشنج‌تر به نظر مي‌رسد. تجاوز‌هاي مكرر ارتش اسراييل به خاك سوريه و ادعاي حمله به مواضع ايران در خاك سوريه، به نوشته گاردين اسراييل را بعد از سال‌ها بار ديگر در آستانه يك جنگ تمام عيار قرار داده است. با اين حال به نوشته گاردين 63 درصد از اسراييلي‌ها انتقال سفارت را به نفع اسراييل مي‌دانند، 71 درصد از آنها معتقدند تيراندازي به فلسطينيان در نوار غزه منطقي است و نيمي از آنها خوشبين هستند كه ايران وارد درگيري مستقيم نظامي با اسراييل نمي‌شود. شمي شالف، از دبيران روزنامه هاآرتص اين شرايط را يك توهم خطرناك مي‌داند و مي‌نويسد: «در اسراييل اين روزها، بنيامين نتانياهو پادشاه است و دونالد بزرگ‌تر از او. منتقدان آنها فقط بايد دعا كنند كه پيش‌بيني‌هاي‌شان غلط از آب در بيايد و نشئگي اين دو رهبر از اقدام به تغييرات بنيادي، عامل يك فاجعه تمام عيار نشود.»
برش
فلسطينيان از دو دهه پيش تاكنون هر سال يك روز بعد از سالگرد اعلام موجوديت رژيم صهيونيستي، به خيابان‌ها مي‌آيند تا به اشغال سرزمين‌هاي‌شان و آواره شدن ميليون‌ها فلسطيني اعتراض كنند، اما سالروز نكبت امسال يك ويژگي مهم دارد. آخرين روز از تظاهرات بزرگ بازگشت كه قرار است همزمان با روز نكبت برگزار شود، يك روز بعد از افتتاح سفارت امريكا در قدس اشغالي رخ مي‌دهد؛ شهري كه از نظر مردم فلسطين پايتخت كشور آنهاست و براي همه مسلمانان جهان به عنوان قبله اول‌شان، به عنوان يك شهر مقدس اهميت بسزايي دارد.