تخم‌مرغ و بزرگ‌ترين كشف نفتي!
رضا زندي
وقتي خبر سراسري ساعت 21 شبكه يك سيما، اخبار مربوط به «كسب مقام نخست اكتشاف منابع نفت و گاز در سال 2019 توسط شركت ملي نفت ايران» و بررسي «وضعيت نابسامان بازار تخم‌مرغ» را پخش مي‌كرد، حيرت، افسوس و غصه، احساس درهم تنيده‌اي بود كه قلبم را مي‌فشرد. كشور اين همه منابع ارزشمند داشته باشد و يك روز دغدغه تخم‌مرغ داشته باشد، روز ديگر كره يا لبنيات و يك روز خودرو و...؟!
1- عصر شنبه، مدير اكتشاف شركت ملي نفت ايران، در جلسه مصاحبه مطبوعاتي با خوشحالي اعلام كرد كه براساس آمار معتبر بين‌المللي، ايران در بين كشورهاي جهان، در سال 2019، با مجموع اكتشاف نفت و گاز به ميزان 4 ميليارد و 973 ميليون بشكه، معادل هيدروكربن مايع قابل برداشت، در رتبه اول اكتشاف نفت و گاز دنيا قرار گرفته است. نموداري هم در اختيارمان قرار دادند كه براساس آن، كشف ميدان گازي «ارم» بزرگ‌ترين اكتشاف گازي دنيا و كشف ميدان نفتي «نام‌آوران»، سومين كشف بزرگ نفتي دنيا در سال 2019، متعلق به ايران بوده است. دست بلند كردم و در همان جلسه گفتم، كه اين آمار به جاي آنكه خوشحال‌مان كند غصه‌دارمان مي‌كند! مسلم است كه وقتي در كشورم منابع بزرگ انرژي كشف مي‌شود خوشحال مي‌شوم. اما غصه من اينجا بود كه اين منابع عظيم، آن‌طور كه بايسته است در خدمت توسعه همه‌جانبه كشور، رفاه مردم و ساختن آينده براي نسل فردا قرار نگرفته است. بخشي از دلايلش را مي‌دانيم و مي‌دانيد.
2- عضو هيات‌مديره و مدير اكتشاف شركت ملي نفت، مي‌گفت كه نبايد نا اميد باشيم و قبول دارم كه براي ساختن ايران عزيز، اميد سرمايه مهمي است. از او سوال كردم كه به طور مثال آيا از ميدان نفتي آزادگان، به اندازه حجم و ظرفيت ذخاير بزرگش، نفت توليد مي‌شود؟ با اين شرايط، پول نفتش چقدر امكان مي‌يابد تا به اقتصاد ملي كمك كند و مردم از مواهبش بهره‌مند شوند؟! ميدان نفتي آزادگان حدود 20 سال پيش كشف شد. سرگذشتش را قبلا گفته‌ام. همان كه بعد از چند بار رفت و آمد خارجي‌ها و داخلي‌ها، اخيرا توسعه‌اش را به پتروپارس دادند. تمام زاويه‌هاي سياست را به اين دريچه مي‌بندم و خواهش مي‌كنم واقع‌بينانه به موضوع نگاه كنيم. 20 سال گذشته است و ميدان نفتي آزادگان آني نشده كه بايد مي‌شد! و اين تنها يك نمونه مثال است.
3- ديگر عيان شده است كه جهان به سمت انرژي‌هاي پاك و تجديدپذير حركت مي‌كند، آن‌هم به سرعت. به طور مثال شركت بريتيش پتروليوم در استراتژي اخيرش اعلام كرده كه تا سال 2050، انرژي‌هاي توليدي‌اش، كربن صفر خواهد داشت. نرسد روزي كه منابع بزرگ نفتي‌مان، از نظر اقتصادي، جايگاهي را نداشته باشند كه امروز دارند؟! ايران كشور ثروتمندي است. اين استراتژي هم درست است كه اقتصادش نبايد «متكي بر نفت» باشد بلكه بايد «مبتني بر نفت»، اقتصاد را غيرنفتي اداره كرد. منتها نه به شكلي كه دغدغه تخم‌مرغ و كره و فلان و فلان، مساله روزش باشد! ما وقتي از داشتن منابع بزرگ نفت و گاز خوشحال مي‌شويم كه تبديل به ثروت شده باشد و اين ثروت، آباداني كشور و رفاه مردم را در پي داشته باشد. تا آن روز اميدوار مي‌مانيم. تا هر جا كه بتوانيم تلاش هم مي‌كنيم، ولي آقاي مسوول! بقيه‌اش با شماست كه اين اميد را حفظ كنيد.