پيام روشن يك همكاري
سعيد ساويز
از همان روزهايي كه كشتي‌ها بادبان‌هاي برافراشته داشتند، درياي كاراييب همواره محل جدال بين قدرت‌هاي بزرگ براي حفظ منافع حاصل از تجارت با امريكاي جنوبي بود. حركت پنج نفتكش با پرچم ايران در بين امواج كاراييب و رسيدن آنها به سواحل ونزوئلا، برافراشته شدن پرچم ايران و البته حواشي به وجود آمده از حركت اين نفتكش‌ها، صدر اخبار اين روزهاي انرژي است. اين‌بار بيش از اينكه جدال بر سر منافع حاصل از تجارت با ونزوئلا باشد، نبرد بر سر به كرسي نشاندن تصميم دو جناح نابرابر يك بازي است.
در ميان خيل عظيم نفتكش‌هايي كه اقيانوس‌ها را مي‌پيمايند و آب‌ها را در مي‌نوردند، پنج نفتكش ايراني درواقع سينه تحريم‌هاي امريكا را شكافتند و البته بيش از همتايان خود خبرساز شدند. همكاري ونزوئلا و ايران يك سابقه تاريخي دارد، وقتي كه براي اولين‌بار فكر تشكيل سازماني جهت صيانت از منافع توليد‌كنندگان نفت در اذهان اين كشورها نقش بست و البته با ترديد‌هاي بسياري مواجه شد، اين ونزوئلا بود كه به اين كشورها براي تشكيل آن شجاعت نشان داد و البته اين پيشنهاد با حمايت ايران و عراق مواجه و سرانجام تبديل به اوپك امروزي شد. پس از سال‌ها در زمان چاوز و احمدي‌نژاد اين همكاري‌ها بسيار نزديك شد و دو كشور را به متحد تبديل كرد اما با مرگ چاوز و تغيير دولت در ايران همكاري اقتصادي دو كشور براي مدتي كمرنگ شد. حالا اما تحريم‌هاي امريكا دوباره اين دو كشور را در گوشه‌اي از اقتصاد جهان تنها گذاشته است و حتي روس‌نفت كه يك شركت نفتي روسي است فعاليت‌هاي خود در ونزوئلا را به حالت تعليق در آورده است. به سادگي و با بررسي مشتريان پيشين نفت ايران و ونزوئلا مي‌توان ثابت كرد كه سهم اين دو كشور در بازار بين توليدات كشورهاي خاصي تقسيم شده است. به زبان بازار نفت نتيجه تحريم‌هاي عليه ايران و ونزوئلا به اينجا ختم شده است كه سهم پيشين اين دو كشور در بازار بين سه كشور ايالات متحده، عربستان و روسيه تقسيم شده است و اين‌گونه همه از تحريم‌هاي يكجانبه عليه دو عضو اوپك راضي هستند. انتقال نفت و مشتقات آن از ايران به ساير كشورها، چه با پرچم ايران و رادار روشن و چه بدون آن، آنچنان تاثير محسوسي در بازار نخواهد گذاشت اما از اين جهت كه تسليم محض در برابر ماجراجويي‌هاي يك رييس‌جمهور منفعت‌طلب شدن، چيزي جز افزودن به جسارت او دربر نخواهد داشت حركت نفتكش‌ها با پرچم ايران از خليج فارس به سواحل ونزوئلا يك پيام روشن اعتراض به كاخ سفيد مخابره مي‌كند. با توجه به وضعيت بازار نفت در اين روزها، همچنان ركود در بازار خدمات نفتي و كاهش توليد در نفت سنتي و البته كاهش تعداد دكل‌هاي فعال در نفت شيل ادامه دارد. با توجه به اينكه بخش عمده‌اي از كمپين حامي ترامپ توسط شركت‌هاي نفتي حمايت مي‌شد؛ به نظر مي‌رسد با روند رو به رشد افزايش بيكاري خصوصا در صنعت نفت امريكا و مشكلات اقتصادي به وجود آمده، انتخابات آتي، انتخابات سختي براي جمهوري‌خواهان خواهد بود. عدم موفقيت ترامپ در انتخابات و احتمال تغيير استراتژي‌هاي ايالات متحده در دولت بعد نقطه اميدي است كه ايران و ونزوئلا در دورنماي تنش‌هاي خود با امريكا دنبال مي‌كنند و البته دولت ترامپ هم با افزايش فشارها به هر ترتيبي، تلاش دارد تا نابساماني و تغييرات سياسي در اين دو كشور را تا آن زمان رقم بزند. در واقع زمان تنها عاملي است كه مي‌توان نتيجه اين بازي انجام‌شده تا به امروز را هويدا سازد و نشان دهد كه چه گروهي در پايان بازنده و چه گروهي برنده اين ماراتن خواهند بود. آيا كشور ديگري به كمپين ايران و ونزوئلا مي‌پيوندد؟ يا كشورهاي جهاني همچنان در طرف امريكايي باقي مي‌مانند؟