كشف يك جسد و شايعه رضاخان موميايي شده

«كشف موميايي در شهرري» خبري جنجالي و پر حاشيه كه روز گذشته واكنش‌هاي بسياري به همراه داشت. بسياري با تكيه بر اينكه ايراني‌ها اجساد خود را موميايي نمي‌كردند اما در اسناد تاريخي آمده است كه پيكر رضاشاه چند سالي در مصر به امانت نگهداري مي‌شد، موميايي شده است، مي‌گويند موميايي كشف شده متعلق به رضاشاه پهلوي است. اما مسوولان شهري و ميراث فرهنگي همچنان از تاييد و حتي تكذيب اين نظريه سر باز مي‌زنند. هرچند مسوولان ميراث فرهنگي به كلي از كشف اين موميايي هم اظهار بي‌اطلاعي مي‌كنند. «دلاور بزرگ ‌نيا» رييس ميراث فرهنگي تهران به «اعتماد» مي‌گويد: «هيچ گزارشي در اين رابطه به دست ما نرسيده نه از طرف مسوولان محلي و نه از سوي سازمان ميراث فرهنگي». همچنين مصيب رحيم‌زاده، رييس ميراث فرهنگي شهرري مي‌گويد خبر را در فضاي مجازي شنيده و گزارشي در اين رابطه دريافت نكرده است. اين در حالي است كه كاركنان حرم حضرت عبدالعظيم مي‌گويند: «حفاري‌ها متوقف شده و افرادي كه نمي‌دانيم از كدام نهاد هستند در محل حاضر و دستور توقف عمليات را دادند.» تناقض در اظهارنظرها جايي به اوج مي‌رسد كه آجرلو مدير روابط عمومي آستان حرم شاه عبدالعظيم در گفت‌وگو با ايسنا مي‌گويد: «ما بقايايي از يك جسد را پيدا كرده‌ايم كه موميايي نبود اين اتفاق طبيعي است كه جسدي در محدوده حرم شاه عبدالعظيم پيدا شود چون اينجا قبرستان بوده و مشخص است كه اجراي هر طرح توسعه و حفاري منجر به كشف بقايايي از اجساد دفن شده باشد. به محض پيدا شدن بقاياي جسد طبق قواعد اسلامي آن را دفن كرديم اين اتفاق جديدي نبوده كه اينچنين در فضاهاي مجازي منتشر شده است.» اگر اظهارات آجرلو درست باشد و جسد كشف شده را با احتمال اينكه موميايي هم بوده، مجددا به خاك سپرده باشند، بايد گفت اين جسد كه مي‌توانست مورد مطالعه قرار گيرد و با توجه به موميايي بودن آن تشخيص هويت از طريق آزمايشات DNA در مورد آن كار سختي هم نبود، براي هميشه از بين رفته است. اما مي‌شود اميدوار بود كه حرف‌هاي آجرلو براي كاهش جنجال‌ها در فضاي مجازي و اخبار بوده و پيكر كشف شده منتظر بررسي كارشناسان ميراث فرهنگي است. روز گذشته حسن خليل‌آبادي رييس كميته ميراث فرهنگي شوراي شهر تهران با تاييد كشف جسد موميايي شده در جريان حفاري‌هايي كه در قسمت غربي صحن حرم حضرت عبدالعظيم انجام شده است، گفت: «ممكن است جسد متعلق به پهلوي اول باشد، همان زمان هم شايع بود كه جسد رضاشاه به صورت موميايي از مصر به ايران آورده شده است. اما در هر حال بايد منتظر باشيم تا كارشناسان نظر نهايي را اعلام كنند، اين جسد كشف شده متعلق به هر كسي باشد از آنجا كه موميايي شده است، از نظر ميراث فرهنگي اهميت دارد و بايد حفظ و نگهداري شود.» خليل‌آبادي همچنين گفت: «حفاري در اين قسمت متوقف شده تا مسوولان مربوطه نظرشان را اعلام كنند.» ارديبهشت 1329 بود كه پيكر رضاشاه از قاهره به تهران منتقل شد ودر ارديبهشت 59 مرحوم صادق خلخالي با جلب نظر موافق توانست حكم تخريب مقبره رضاشاه را بگيرد. حالا 38 سال گذشته و در ارديبهشت 97 جسدي سر از خاك بيرون آورده كه مي‌گويند متعلق به رضاشاه است كه تكذيب‌ها عجيب‌تر به نظر مي‌رسند تا كشف موميايي در كشوري كه در هيچ مقطعي از تاريخ مردمانش مردگان خود را موميايي نمي‌كردند. صادق خلخالي در خاطراتش اشاره مي‌كند كه ساختمان محكم بود و براي تخريب آن از مواد منفجره و گريدر و بلدوزر استفاده كرديم. عمليات تخريب تا شب ادامه داشت و با اينكه بني صدر دستور توقف تخريب را صادر كرده بود، تا ساعت 10 شب مقبره با خاك يكسان شد. آن سال‌ها خلخالي در مقبره رضاشاه نشانه‌اي از جسد او پيدا نكرد، همين بود كه اعلام شد پهلوي‌ها هنگام خروج از ايران جسد سرسلسله خاندان را هم با خود از ايران خارج كرده‌اند. صادق خلخالي در خاطراتش در اين رابطه نوشت: «هرچه قبر رضاخان را كندند، حتي استخوان‌هاي او هم به دست نيامد. بعدا معلوم شد كه شاه به هنگام فرار، استخوان‌هاي پدرش را برداشته و با خود به قاهره برده است و حالا هم در يك جاي امن، در لس‌آنجلس، نگهداري مي‌شود. تا به اصطلاح، در يك فرصت مناسب، در ايران، دفن كنند.» با وجود روايات متعددي كه در مورد خروج پيكر رضاشاه در سال 57 وجود دارد، فرح پهلوي اين روايات را تكذيب كرده است. اما كشف اين جسد آن هم در محدوده‌اي نزديك به محل به خاكسپاري رضاشاه، پرسش‌هايي را در فضاي مجازي برجسته كرده است كه بايد منتظر نظر كارشناسان و متخصصان خبره ميراث فرهنگي ماند.