نجات درياچه نيازمند اقتدار سياسي و گفت‌وگو
رويا اخلاص‌پور
براي بررسي موفقيت طرح نجات درياچه اروميه ابتدا بايد ببينيم كه آيا اقتدار سياسي لازم براي اين طرح وجود دارد يا نه؟ آيا دايره قدرت مي‌خواهد در اين باره اجماع شكل بگيرد يا با اين مساله صرفا در سطح يك «پروژه» برخورد مي‌كند. اصول حكمراني آب به ما مي‌گويد در شرايطي كه ذي‌نفعان آب شمارشان زياد است و ميان آنها اختلاف‌نظر وجود دارد؛ فقدان اقتدار سياسي موجب مي‌شود شما نتوانيد فضاي عمومي را به سمت شكل‌گيري اجماع پيش ببريد. پس در گام نخست بايد در سطوح بالاي تصميم‌گيري مانند مجلس، دولت و قوه قضاييه اين اجماع شكل بگيرد و همه آنها متوجه باشند كه اگر درياچه اروميه به عنوان يك زيستگاه مهم از دست برود چه تبعات زيست محيطي، اجتماعي و اقتصادي در پي خواهد داشت. وقتي اين اجماع در سطح بالاي تصميم‌گيري شكل بگيرد آن وقت به پشتوانه اين اقتدار سياسي مي‌توان اقدامات بعدي را ساماندهي كرد.
گام مهم ديگري كه بايد در چنين طرحي به آن توجه شود؛ لزوم گفت‌وگوي اجتماعي فراگير با ذي‌نفعان است. الان خوشبختانه در كلام همه به اين جمع‌بندي رسيده‌اند كه ما چاره‌اي نداريم به جز اينكه با همه ذي‌نفعان گفت‌وگو كنيم و منافع هر گروه را بشناسيم و راه‌حل‌هاي جايگزين پيدا كنيم. اما سياستگذاران بايد به اين نكته توجه داشته باشند در مرحله عمل نمي‌توان از همان ابزارهاي گذشته استفاده كرد. اگر ابزارها و شيوه‌هاي گذشته مفيد بودند زاينده‌رود و جازموريان و اروميه را از دست نمي‌داديم. گفت‌وگو با جامعه محلي نيازمند شناخت عميق نيازها و وي‍ژگي‌هاي هر منطقه است. بايد پرسيد چقدر براي جامعه محلي و همنوايي‌شان تلاش شده؟ در اين باره اطلاعات دقيق منتشر نشده اما معمولا كارها به چند پروژه كوچك كه با جامعه محلي ارتباط برقرار نمي‌كنند؛ خلاصه مي‌شود. اگر مي‌خواهيم براي نجات درياچه موفق شويم بايد در يك نظام يكپارچه، شفاف و با نگاه مثبت با يكديگر گفت‌وگو كنيم و به كمك هم راه‌حل‌ها را پيدا كنيم.
پژوهشگر آب