گشتي در سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران
اوج‌گيري‌كتاب وكتابخواني با برگزاري نشست‌هاي مختلف
ششمين روز از برگزاري نمايشگاه كتاب با خبرهاي خوب همراه بود؛ خبرهايي كه نشان از حضور كتاب در بين خانواده‌هاي ايراني و زبده‌هاي فرهنگي دارد. تنوع كتاب‌هاي ارايه شده در نمايشگاه امسال باعث شده كه بازديد‌كنندگان كمتر دست‌خالي از اين بزرگ‌ترين رويداد فرهنگي كشور برگردند. البته مشكلات ظاهرا لاينحلي هم در برگزاري اين نمايشگاه وجود دارد كه در خبرها به آنها اشاره كرده‌ايم.
نشست آشنايي با زنان عرب
يكي از گرايش‌هاي خودجوش در عالم ادبيات كه اين‌روزها شدت بيشتري به خود گرفته، توجه بسياري از مترجمان به حوزه ادبيات مدرن عرب است؛ گرايشي كه فعلا نقل مجالس ادبي است و نمايشگاه كتاب هم بهانه‌اي است براي شرح و تفصيل بيشتر اين رويكرد مناسب و بر همين اساس نشستي در سالن بين‌الملل نمايشگاه كتاب تهران با عنوان «رمان، زنان و مهاجرت» برگزار شد. نكته جالب اين نشست بحث درباره رمان زنان بود. اين نشست كه با حضور يكي از متخصصين شناخت ادبيات عرب يعني اسماء معكيل، مسوول بخش مطالعات ادبي زنان در دانشگاه قطر و منتقد ادبي برگزار شد، بااستقبال خوبي مواجه بود. معكيل در اين نشست با اشاره به وجود قيد‌و‌بندهاي مريي و نامريي در مسير احقاق حقوق زنان گفت: پشت سر گذاشتن موانع مريي راحت‌تر است اما موانع نامريي مانند عرف‌هاي اجتماعي و عرف‌هايي كه با برداشت غلط از دين نشات گرفته، شرايط زنان را براي مبارزه دشوارتر مي‌كند. اسماء معكيل افزود: زنان در راه مبارزه براي بهبود وضعيت خود هم با مقاومت مردان مواجه هستند و هم مقاومت همجنسان خود كه فرهنگ مردانه در آنها رسوخ كرده است. او خاطرنشان كرد: در يك نگاه سطحي نسبت به وضعيت زنان، به نظر مي‌رسد وضعيت خوب و اميدواركننده است اما با نگاهي عميق متوجه مي‌شويم موانع بسياري جلو تغيير وضع موجود زنان را مي‌گيرد. اين متخصص مطالعات ادبي زنان در دانشگاه قطر و منتقد ادبي با اشاره به اينكه در طول تاريخ بشريت فرهنگ مردانه سعي كرده است زنان را به حاشيه براند، اظهار كرد: بعد از ظهور جنبش‌هاي فمينيستي، زنان به شرايط حقارت‌بار خود واقف شدند و اندك اندك به آگاهي اجتماعي رسيدند اما وقوف بر معضل به تنهايي براي حل آن كافي نيست. معكيل با اشاره به اينكه همه اين موضوعات در رمان زنان عربي جلوه و نمود دارد، گفت: رمان عربي يك بام و دوهوايي را كه در زندگي زنان عرب وجود دارد به ما نشان مي‌دهد؛ خطاي زنان غيرقابل بخشش است اما خطاي مرد قابل گذشت است. اين وضعيت برآمده از سنت‌هاست و نه حكم دين چراكه در دين خطا كردن براي مرد و زن يكسان انگاشته مي‌شود.
ايرج خواجه‌اميري در نمايشگاه
ايرج خواجه‌اميري براي شركت در مراسم رونمايي كتابي كه بر اساس زندگي خودش نوشته شده در نمايشگاه شركت كرد و چند دقيقه‌اي هم براي حضار آواز خواند. اميرعلا عديلي، نويسنده كتاب «ايرج نابغه آواز ايران»، در اين مراسم گفت: اين كتاب تحت نظارت استاد ايرج (حسين خواجه‌اميري) نگاشته شده است و جزء به جزء مراحل نگارش كتاب با تاييد استاد ايرج بوده است. حتي اين هنرمند، دست‌خطي را هم براي دست‌اندركاران پروژه ارسال كرده كه در صفحه اول كتاب به چاپ رسيده است.
او درباره انتشار كتاب آنلاين «ايرج نابغه آواز ايران» اظهار كرد: اين كتاب مروري بر زندگي و آثار ايرج است كه شامل سه فصل است. در فصل اول به بررسي زندگي و كار، توانمندي‌ها، خاطره‌هاي او و همكاري ايرج با استادان موسيقي اشاره شده و مقاله‌هايي از فعالان و بزرگان موسيقي ايران درباره ايرج منتشر شده است. فصل دوم اين كتاب شامل گفت‌وگوهايي با ايرج، دوستان و نزديكان وي مانند احسان خواجه‌اميري، اكبر گلپايگاني و علي جهاندار است و در فصل سوم تحليل آوازها و اجراي برنامه‌هاي راديويي ايرج و فهرست‌نگاري از تصنيف‌ها، آوازها و همكاران او آورده شده است.
مي‌گويند كتاب‌ها بايد دانه به دانه بررسي شوند!
در ششمين روز از برپايي نمايشگاه بين‌المللي تهران، رييس اتحاديه ناشران افغانستان مي‌گويد كه در حال حاضر 28 كارتون شامل 1500 تا 2000 كتاب كه بيشتر در حوزه تاريخ افغانستان هستند، در گمرك باقي مانده و به ما مي‌گويند يا كتاب‌ها بايد دانه دانه بررسي شوند يا پنج ميليون ضمانت بگذاريد تا كتاب‌ها از مرز رد شوند. در حالي سپري مي‌شود كه كتاب‌هاي ناشران افغانستاني در گمرك مرز باقي مانده و امكان حضور در نمايشگاه را پيدا نكرده‌اند. شيراحمد سعيدي (رييس اتحاديه ناشران افغانستان) در توزيع مشكلي كه براي ترخيص كتاب‌ها به وجود آمده؛ گفته است كه كتاب‌هاي ما در گمرك ايران واقع در مرز دوقارون مانده و با وجود اينكه تمام نامه‌نگاري‌ها را با بخش بين‌الملل نمايشگاه، خود ارشاد و رايزني فرهنگي افغانستان داشته‌ايم، امكان ترخيص پيدا نكردند. ما حتي نامه‌نگاري‌ها را دوباره انجام داده‌ايم اما مي‌گويند كتاب‌هاي شما بايد بازشده و دانه به دانه بررسي شود كه اين طول مي‌كشد و احتمالا زمان نمايشگاه تمام مي‌شود.
پروست و ديكنز و اورول آمدند
نشر روزگار نو در نمايشگاه امسال، ترجمه كتاب «كتاب‌ها و سيگارها» نوشته جورج اورول را عرضه كرده است. اين كتاب در قالب يكي از عناوين مجموعه «ايده‌هاي بزرگ» با ترجمه سمانه جعفرپور منتشر شده. اين ناشرهمچنين «روزهاي مطالعه» از مارسل پروست را با ترجمه مرضيه خسروي چاپ كرده كه در نمايشگاه عرضه مي‌شود. يكي ديگر از كتاب‌هاي اين ناشر در نمايشگاه، «شب گردي ها» اثر چارلز ديكنز با ترجمه همين مترجم است.
كنتي‌خواني عربشاهي
نشست بررسي كتاب «دو نمايشنامه كمدي» اثر ايتالو كنتي با ترجمه هدا عربشاهي همراه با نمايشنامه‌خواني يكي از اين متون به كارگرداني آرش عباسي، روز دوشنبه ۱۷ ارديبهشت در غرفه ايتاليا در نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار مي‌شود. اين برنامه همزمان با چاپ جديد كتاب «دو نمايشنامه كمدي» برگزار مي‌شود. هدا عربشاهي مترجم اين كتاب گفت: اين مجموعه كه شامل ۲ نمايشنامه به نام‌هاي «شش جاي هشت» و «هواي مشروط» است سال ۱۳۹۴ از سوي انتشارات آواي كلار منتشر شد اما از آنجا كه كيفيت صفحه‌آرايي، چاپ و به ويژه توزيع كتاب بسيار نامناسب بود، تصميم گرفتم آن را به ناشر ديگري واگذار كنم. به‌تازگي چاپ جديد اين ۲ نمايشنامه در قطع و طراحي جديد از سوي انتشارات چلچله منتشر و توزيع آن همزمان با برگزاري نمايشگاه كتاب آغاز شده به همين بهانه قرار است برنامه نمايشنامه‌خواني يكي از اين ۲ اثر در غرفه ايتاليا برگزار شود. عربشاهي درباره اين برنامه توضيح داد: امسال از سوي وزارت امور خارجه ايتاليا «سال ايتاليا، فرهنگ‌ها، مديترانه» نامگذاري شده است از اين‌رو، سفارت ايتاليا در تهران برنامه‌هاي فرهنگي متنوعي را در همكاري با حوزه‌هاي مختلف فرهنگ و هنر ايران برگزار مي‌كند. در قالب اين برنامه فرهنگي قرار شد در غرفه ايتاليا درباره اين كتاب كه مجوز نويسنده را به همراه دارد برنامه ويژه‌اي اجرا شود.
دست هميشه پر نيلوفر
انتشارات نيلوفر با عناوين مختلفي در حوزه‌هاي ادبيات، هنر، فلسفه و... در نمايشگاه كتاب حضور دارد و يكي از عناوين چاپ اولي‌اش، «دستيار» نوشته روبرت والزر است كه توسط علي‌اصغر حداد ترجمه شده است. يكي از نويسندگاني كه نيلوفر پيش‌تر ترجمه آثاري از او را منتشر كرده، ويليام فاكنر است كه امسال با چاپ اول كتاب «ركوئيم براي يك راهبه» در كنار ديگر آثار ترجمه شده از اين نويسنده، در غرفه اين ناشر عرضه مي‌شود. ترجمه اين كتاب توسط شاپور بهيان انجام شده است. مهستي بحريني يكي از مترجمان شناخته‌شده‌اي است كه با اين نشر همكاري داشته و يكي از ترجمه‌هاي جديدش، «شغل پدر» اثر سرژ شالاندون است كه با چاپ اولش در غرفه اين ناشر عرضه شده است. صالح حسيني هم از مترجماني است كه با اين نشر همكاري دارد و امسال، ترجمه‌اي از داستان‌هاي ارنست همينگوي را براي چاپ به نيلوفر سپرده است. به اين ترتيب، چاپ اول «شادينامه كوتاه فرانسيس مكامبر و بيست و هفت داستان ديگر» به قلم همينگوي با ترجمه حسيني عرضه شده است. «وداع با اسلحه» هم از جمله كتاب‌هايي است كه نيلوفر با ترجمه نجف دريابندري از اين نويسنده چاپ كرده است. كتاب «نابغه خردسال و پيش‌خدمت و شعبده‌باز» نوشته توماس مان با ترجمه محمود حدادي از ديگر آثار چاپ اولي حوزه ادبيات جهان است كه نيلوفر به نمايشگاه آورده است.