واشنگتن، گرفتار ميان غني‌سازي هسته‌اي در ايران و عربستان سعودي
مايك پمپئو به دنبال سلب حق طبيعي از تهران و رياض است
گروه ديپلماسي| مذاكرات تروييكاي اروپايي با ايران و در غيبت ايالات متحده در فاصله سال‌هاي 2003 تا 2005 به دليل اصرار دولت وقت امريكا بر غني‌سازي صفر در ايران به بن‌بست خورد. 10 سال بعد در جولاي 2015، گروه 1+5 تن به توافقي با ايران داد كه يكي از اصلي‌ترين مولفه‌هاي آن به رسميت شناخته شدن حق غني‌سازي ايران و ورود اين كشور به چرخه توليد سوخت صنعتي بود. دو سال و نيم پس از اجرايي شدن برنامه جامع اقدام مشترك (برجام)، دولت چهل و پنجمين رييس‌جمهور امريكا به حضور امريكا در توافق هسته‌اي با تهران پايان مي‌دهد و يكي از شروط بازگشت به مذاكرات هسته‌اي با تهران را توقف مادام العمر غني‌سازي در ايران اعلام مي‌كند. همان شرط غيرممكني كه عمر مذاكرات نفس‌گير هسته‌اي با تهران را به 15 سال رساند و در نهايت هم اين تيم مذاكره‌كننده ايراني بود كه ميز مذاكره را ترك نكرد تا به وضع تحريم‌هاي هسته‌اي عليه ايران به دليل برنامه هسته‌اي صلح آميز اين كشور پايان دهد. اكنون با خروج يك جانبه امريكا از برجام هم ايران به بازگشت به غني‌سازي 20 درصد تهديد كرده و هم امريكا خود را براي بازگرداندن تحريم‌هاي هسته‌اي تهران مهيا مي‌كند. در چنين شرايطي مايك پمپئو، وزير خارجه ايراني ستيز كابينه ترامپ در گفت‌وگو با صداي امريكا در رابطه با توان هسته‌اي ايران مي‌گويد: ما بر اين باوريم كه همان‌گونه كه در پرونده‌هاي عربستان سعودي و امارات ديده‌ايم، برخورداري از قابليت توليد مواد شكافت‌پذير، غني‌سازي اورانيوم، يا داشتن تاسيسات پلوتونيوم براي ايران مناسب نيست. اگر آنها خواستار يك برنامه هسته‌اي صلح‌آميز هستند، اشكالي ندارد. اما آنها بايد مانند كشورهاي ديگر آن مواد را وارد كنند و اين راهي است كه براي خيلي از كشورها كارايي داشته است. بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت خارجه روز گذشته در پاسخ به خبرگزاري فارس درباره اين اظهارات پمپئو گفت: جهت اطلاع ايشان بايد يادآوري كرد كه هم حق قانوني جمهوري اسلامي ايران در غني‌سازي اورانيوم تثبيت شده و هم دانش بومي آن در كشور وجود دارد. بنابراين فكر مي‌كنم ايشان قدري از تحولات عقب هستند و حرف‌هاي اسلاف شكست خورده خود را تكرار مي‌كنند كه البته نه براي ما و نه جهانيان مسموع نيست.
مساله غني‌سازي صفر در ايران درحالي دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است كه عربستان سعودي و امارات گام‌هاي بلندي براي ساخت و توسعه تاسيسات و نيروگاه‌هاي هسته‌اي برداشته‌اند و در اين ميان مقام‌هاي سعودي بارها و بارها هشدار داده‌اند كه خواهان برخورداري از تمام حقوق هسته‌اي هستند كه در قالب برجام به ايران داده شده است. رياض براي به راه انداختن برنامه هسته‌اي خود به ايالات متحده و انعقاد قرار داد‌هاي هسته‌اي با اين كشور وابسته است و همين مساله دست دولت ترامپ براي به رسميت شناختن حق غني‌سازي اورانيوم در عربستان سعودي را بسته است. مايك پمپئو، 24 ساعت پيش از مصاحبه با صداي امريكا، اشاره‌اي به غني‌سازي اورانيوم در عربستان سعودي كرده و گفته بود دولت ترامپ اصرار دارد كه عربستان سعودي همان محدوديت‌هايي را در حوزه غني‌سازي و فراوري بپذيرد كه ساير كشورهاي حاضر در خاورميانه به خصوص در مراوده با كمپاني‌هاي امريكايي پذيرفته‌اند. به گزارش واشنگتن‌پست، پمپئو در اين باره گفت: سعودي‌ها مي‌گويند به دنبال برنامه صلح‌آميز هسته‌اي هستند و ما نيز به آنها گفته‌ايم كه ما استاندارد طلايي در توافقنامه‌هاي همكاري هسته‌اي خود با مشتري‌هاي خارجي داريم كه به آنها اجازه غني‌سازي اورانيوم را نمي‌دهد. اين همان مساله‌اي است كه ما از ايران نيز انتظار داريم و مي‌گوييم كه در توافق بهتر و كامل تر با ايران، حق غني‌سازي اين كشور بايد گرفته شود.
اين اظهارات پمپئو در يكي از كميته‌هاي مجلس سنا درباره حق غني‌سازي در ايران و عربستان در حالي مطرح شد كه در يك سال و نيم گذشته رياض تلاش كرده براي همكاري‌هاي هسته‌اي خود با ايالات متحده از بند توافقنامه مربوط به گذشت از حق غني‌سازي معافيت دريافت كند. اين اصرارهاي عربستان سعودي، برخي از قانونگذاران امريكايي و كارشناس‌هاي خلع سلاح را نگران كرده بود. عربستان سعودي مي‌گويد به دنبال ساخت دو راكتور هسته‌اي است و بسياري از تحليلگران علت اصلي اصرارهاي سعودي را رقابت با ايران و البته كاستن از وابستگي به نفت براي توليد برق مي‌دانند. عربستان سعودي با اعتراض به متن توافقنامه همكاري‌هاي هسته‌اي ميان امريكا و مشتريان بين‌المللي مي‌گويد كه اين كشور عضو معاهده منع تكثير تسليحات هسته‌اي موسوم به ان پي تي است و اين معاهده حق غني‌سازي كشورهاي عضو را به رسميت شناخته است. با اين وجود مصاحبه محمد بن سلمان وليعهد عربستان سعودي با برنامه 60 دقيقه شبكه سي‌بي‌اس شك برخي از قانونگذاران امريكايي درباره نيت هسته‌اي رياض را افزايش داده است. محمد بن سلمان در مصاحبه فوق ادعا كرده بود كه عربستان به دنبال دستيابي به بمب اتمي نيست اما اگر ايران به سمت توسعه بمب هسته‌اي برود، رياض نيز همين مسير را در پيش خواهد گرفت. پنجشنبه هفته گذشته بود كه 14 كارشناس خلع سلاح در نامه‌اي به كميته روابط خارجي كنگره نسبت به اعطاي حق غني‌سازي به عربستان سعودي هشدار داده و نوشتند: ايالات متحده هيچگاه با كشوري كه مقام‌هاي آن در ملاعام مي‌گويند تحت شرايط ويژه‌اي ممكن است به سراغ بمب اتم بروند، توافقنامه همكاري‌هاي هسته‌اي نمي‌بندد. اگر مي‌خواهيم در منطقه خاورميانه شاهد تكثير تسليحات هسته‌اي نباشيم بايد مانع از جاه‌طلبي‌هاي هسته‌اي عربستان سعودي شويم.
محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در گفت‌وگوي خود با سالنامه 97 روزنامه اعتماد در پاسخ به اصرار عربستان سعودي براي برخورداري از غني‌سازي اورانيوم تاكيد كرده بود كه كشورهايي كه به ان‌پي‌تي پيوسته‌اند طبيعتا از حق فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي كه يكي از بندهاي آن غني‌سازي است برخوردار هستند و براي اين حق نيازي به مجوز ايالات متحده ندارند.
مساله غني‌سازي صفر در ايران درحالي دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است كه عربستان سعودي و امارات گام‌هاي بلندي براي ساخت و توسعه تاسيسات و نيروگاه‌هاي هسته‌اي برداشته‌اند و در اين ميان مقام‌هاي سعودي بارها و بارها هشدار داده‌اند كه خواهان برخورداري از تمام حقوق هسته‌اي هستند كه در قالب برجام به ايران داده شده است.