كنترل انتظارات تورمي

اقتصادهايي كه در شرايط عادي به سر مي‌برند در شرايط تورمي مهم‌ترين ابزارشان براي كنترل افزايش سطح قيمت‌ها، افزايش نرخ بهره است. به‌طور مثال بانك مركزي امريكا، در نظر دارد در جهت كنترل افزايش قيمت‌ها نرخ بهره بانكي را افزايش دهد يا كشور همسايه‌مان تركيه، نيز به علت افزايش تورمي كه طي چند وقت گذشته تجربه كرده است، به دنبال افزايش نرخ بهره است. اين سياست مواقعي كاربرد دارد كه اقتصاد در شرايط غيرعادي نباشد. شرايط غيرعادي بدين معنا است كه همواره عوامل مختلفي وجود دارد كه اثرات ناشي از سياستگذاري را تحت تاثير خود قرار مي‌دهند و نمي‌گذارند نتايج دلخواه به ثمر بنشينند. اقتصاد ما در شرايط عادي به سر نمي‌برد كه با اعمال سياست افزايش نرخ بهره آثار ناشي از نوسانات قيمتي حاكم بر ديگر بازارها همانند بازار سكه را كاهش دهيم چرا كه انتظارات حاكم بر بازار علاوه بر اينكه از متغيرهاي اقتصادي متاثر است، از شرايط و عوامل سياسي نيز تاثير مي‌پذيرد. حال اگر شرايط سياسي به هر دليلي ناآرام باشد، نبايد انتظار اثر‌گذاري بالاي ابزار اقتصادي براي كنترل بازارها را داشت. به واقع ابزارهاي اقتصادي يك پيش‌شرط است ولي تنها ابزار نيست. تجربه ماه‌هاي گذشته نيز نشان‌دهنده همين موضوع است. بانك مركزي در جهت كاهش نوسانات حاكم بر بازار دلار و سكه نرخ بهره بانكي را افزايش داد و با وجود اينكه براي مدت كوتاهي شاهد كاهش قيمت‌ها بوديم ولي به دليل وجود نااطميناني كه نسبت به آينده وجود داشت، بازارها روند افزايشي خود را ادامه دادند همچنين بانك مركزي در جهت كاهش نوسانات حاكم بر بازار سكه، طرح فروش سكه براساس قراردادهاي آتي سكه را اجرايي كرد كه اين طرح با شكست مواجه شد چرا كه به علت انتظارات افزايشي قيمت در آينده، تقاضاي بازار آنقدر بالا بود كه بانك مركزي نتوانست به آن پاسخ دهد. مهم‌ترين سياستي كه از سوي نهاد سياست‌گذار بهتر است پيگيري شود، برگرداندن آرامش و درنتيجه كنترل انتظارات قيمتي در اقتصاد است. به طور مثال، هم‌اكنون انتظاري كه در اقتصاد وجود دارد اين است كه درآينده فروش نفت‌مان به دليل تحريم‌ها كاهش پيدا مي‌كند. جامعه از هم‌اكنون انتظار افزايش قيمت در آينده را دارد در نتيجه براي جلوگيري از كاهش ارزش دارايي خود به سمت بازارهايي همانند سكه و طلا يا خريد دلار مي‌روند چرا كه اين دارايي‌ها در شرايط تورمي، حافظ ارزش پول هستند. بنابراين قيمت دلار تاثير قابل‌توجهي بر روند ديگر بازارها دارد. در نتيجه مديريت صحيح بازار ارز از سوي بانك مركزي با ابزارهاي اقتصادي و البته كنترل انتظارات كه خود ناشي از روند متغيرها در گذشته است، مي‌تواند آرامش‌بخش، بازار باشد؛ آرامشي كه با حاكم شدن بر بدنه كل اقتصاد، بي‌ثباتي‌هاي حاكم بر ديگر بازارها را نيز از بين خواهد برد. كارشناس ارشد پولي