بهترين گلر ايران در تاريخ جام جهاني
جام جهاني 2018 براي عليرضا بيرانوند سكوي پرشي بود كه او را به جايگاهي ممتاز در تاريخ دروازهباني در فوتبال ايران رساند. بيرانوند كه تا پيش از جام مدام در معرض انتقادات فراواني بود، در اين جام نه فقط منتقدانش را به تحسين واداشت، بلكه عنوان بهترين دروازهبان ايران در كل ادوار جام جهاني را هم از آن خودش كرد. مقايسه عملكرد بيرانوند با همه دروازهبانان قبلي ايران در چهار دوره قبلي حضور ما در جام جهاني، فاشتر از آفتاب نشان ميدهد كه بيرانوند از حجازي و عابدزاده و نكيسا و ميرزاپور و حقيقي بهتر كار كرده است. در بين اين 6 دروازهبان، نيما نكيسا فقط در يك بازي سنگربان ايران در جام جهاني بوده است؛ ايران و يوگسلاوي. نكيسا در آن بازي عملكرد خوبي در دروازه ايران داشت ولي روي گلي كه دريافت كرد، به وضوح مقصر بود. اگر جاگيري او هنگام ضربه ايستگاه ميهالوويچ درست بود، شايد ما در آن جام هم 4 امتياز كسب ميكرديم. اما از نيماي جوان آن سالها، اين مختصر اشتباه پذيرفته بود. او اگرچه روي آن گل مقصر بود ولي در يكي دو صحنه ديگر با واكنشهاي خوبش دروازه ايران را بسته نگه داشت. اگرچه ناصر حجازي در جام 1978 هشت گل در سه بازي دريافت كرد و ابراهيم ميرزاپور در سه بازي جام 2006 شش گل دريافت كرد، ولي ضعيفترين دروازهبان ما در اين پنج دوره حضورمان در جام جهاني، قطعا ميرزاپور بوده است كه با اشتباه فاحشش در بازي با مكزيك، تيم را در اولين بازي ايران در جام، به فنا داد و در بازي با پرتغال و مكزيك هم تقريبا هيچ كار مهمي انجام نداد. احمدرضا عابدزاده اما در دو بازياش در جام 1998، مقابل امريكا «بهترين مهار روز» را در آن مصاف تك به تك با بازيكن امريكايي به نام خودش ثبت كرد و در نيمه اول بازي با آلمان هم روي توپهاي هوايي عالي كار كرد. اما عابدزاده روي گلي كه از امريكا دريافت كرديم اشتباه كرد و روي گل اول آلمان، كه با ضربه سر اوليور بيرهوف حاصل شد، بسيار پايينتر از حد انتظار ظاهر شد. به هر حال عابدزاده در دو بازي 3 گل خورد. عليرضا حقيقي در جام 2006، در سه بازي 4 گل خورد كه در بازي با بوسني، عملكرد چندان خوبي نداشت؛ اگرچه هيچ كدام از گلهاي بوسني محصول اشتباه آشكار او نبود. حقيقي اولين دروازهبان ايران در جام جهاني بود كه موفق شد كلينشيت كند. بيرانوند هم در اين جام يكبار كلينشيت كرد و در مجموع در سه بازي 2 گل خورد. حتي اگر بگوييم دفاع جانانه ايران در اين مسابقات نقش مهمي در كم گل خوردن بيرانوند داشته، نبايد فراموش كنيم كه ايران در سال 2014 هم با همين غلظت و تراكم دفاع ميكرد اما حقيقي آن سال دو برابر بيرانوند گل خورد. بيرانوند البته در بازي با پرتغال خوششانس بود كه يكي دو اشتباه خطرناكش در نيمه اول منجر به گل پرتغال نشد ولي شاهكار او، مهار پنالتي كريس رونالدو بود. وقتي رونالدوپشت نقطه پنالتي قرار گرفت، ما با ششمين پنالتي عليه خودمان در جام جهاني مواجه شده بوديم؛ چهار پنالتي در 1978 و يك پنالتي هم در 2006. حجازي و ميرزاپور نتوانسته بودند پنج پنالتي قبلي را مهار كنند. حجازي در بازي با هلند دو بار در برابر پنالتي رنسن برينگ مغلوب شد، در بازي با پرو هم دو بار تسليم ضربه پنالتي كوبيلاس شد. ميرزاپور هم كه در 2006 نتوانست ضربه پنالتي همين كريس رونالدو را مهار كند. از آن پنج پنالتي، حجازي ضربات رنسن برينگ را خلاف جهت رفته بود و در ضربات كوبيلاس، جهت پنالتي را تشخيص داده بود. ميرزاپور هم مقابل رونالدو پنالتي را خلاف جهت پريد. اما بيرانوند نه فقط جهت توپ را تشخيص داد بلكه توپ را تمام و كمال مهار كرد. ناصر حجازي را بزرگترين دروازهبان تاريخ فوتبال ايران ميدانند ولي او در مواجهه با چهار ضربه پنالتي، حتي موفق نشد يك ضربه را مهار كند. اما بيرانوند با يك ضربه پنالتي مواجه شد و آن را مهار كرد. بگذريم كه رونالدوي 2018 در مقايسه با رنسن برينگ و كوبيلاس 1978 صد بار بازيكن بزرگتر و مخوفتري است. در مجموع اگر تعداد بازي و تعداد گل خورده دروازهبانهايمان را لحاظ كنيم، بيرانوند بهترين دروازهبان ايران در تمام ادوار جام جهاني بوده است. با اين دو ملاك، حجازي ضعيفترين دروازهبان ايران در اين پنج دوره ميشود؛ اما اگر «اشتباهات فاحش گلر» هم به دو ملاك قبلي اضافه شود، عنوان ضعيفترين دروازهبان ايران در همه ادوار جام جهاني، نصيب ميرزاپور ميشود و پس از او بايد كلي بحث كنيم تا ببينيم بين عابدزاده و حجازي و نكيسا و حقيقي كدام دروازهبان اشتباهات بيشتري داشته است. به نظر ميرسد كه از اين حيث عملكرد حجازي و حقيقي بهتر از عابدزاده و نكيسا بوده است؛ چراكه اشتباه نكيسا و به خصوص عابدزاده روي گلهايي كه دريافت كردند، كاملا آشكار و غيرقابل انكار بود.