ميثم سليماني
دونالد ترامپ، رييسجمهوري ايالات متحده روز دوشنبه به نيويورك رفت تا بودجه نظامي 716 ميليارد دلاري سال 2019 ايالات متحده را امضا كند. قانوني كه به نام سناتور جان مككين كهنهسرباز امريكايي نوشته شد كه به دليل تومورمغزي در خانه بستري است. ترامپ هنگامي كه در جمع نظاميان امريكايي سخنراني ميكرد هيچ اسمي از سناتور جان مككين نياورد. ترامپ و مككين از ابتداي دوره رياستجمهوري در جدال با هم هستند. او در آغاز سخنان خود عنوان كرد: هيچجايي بهتر از اينجا براي جشن گرفتن تصويب لايحه دفاع ملي وجود ندارد زيرا در آن مجوز افزايش ميزان نظاميان كشور در نظر گرفته شده است.
اين بودجه بناست از سال 2019 رسما اجرايي شود. در بودجه پنتاگون حدود 21.9 ميليارد دلار براي سلاحهاي هستهاي هزينه خواهد شد و حدودا 69 ميليارد دلار براي بودجههاي جنگهاي جاري امريكا در نظر گرفته شده است. طبق اين قانون اعضاي ارتش 2.6 درصد افزايش پيدا ميكند و ارتش مجوز جذب 15600 نيرو را دريافت ميكند. ارتش همچنين ميتواند سفارش 13 كشتي جنگي براي نيروي دريايي و همچنين 77 جت جنگنده پيشرفته F-35 براي نيروي هوايي ايالات متحده را بدهد. اين لايحه همچنين رسما در تاريخ 1 آگوست با 87 راي مثبت به تصويب مجلس سناي ايالات متحده است. لازم به ذكر است كه مجلس نمايندگان و مجلس سنا هرساله مجوزهاي دفاعي و بودجه تخصيصي دفاعي- نظامي ايالات متحده را در يك بودجه مجزا در نظر ميگيرند و به تصويب ميرسانند كه دربرگيرنده تمام اهدافي است كه ايالاتمتحده مجوز خواهد داشت در حوزه نظامي روي آن كار كند.
مساله ايران
اما شايد براي بسياري از خوانندگان اين نكته جالب توجه باشد كه اين قانون در خصوص ايران چه ديدگاهي دارد. در اين قانون نام جمهوري اسلامي ايران بارها و بارها در كنار روسيه، چين، كره شمالي و سوريه مورد اشاره قرار گرفته است و حتي در بخشهايي كه مربوط به ايران است نيز تجديدنظرهاي جدي نسبت به متن اوليه صورت گرفته است. هنگامي كه متن اين بودجه در مجلس نمايندگان امريكا تاييد رسيد و به سنا ارسال شد، بندهاي 1226 تا 1230 براي ايران از اهميت بسيار بالايي برخوردار بود. به خصوص در بند 1230كه شامل چند بند است و اگرچه بخشهايي از آن به نفع ايران بود اما بخش عمدهاي از آن به ضرر ايران تمام ميشد.
بند1230 اشاره دارد كه هرگونه اقدام نظامي عليه ايران نياز به مجوز كنگره خواهد داشت. اين قانون تاكيد ميكند استفاده از نيروهاي مسلح عليه ايران در اين قانون يا هر قانون ديگري مجاز نيست. همچنين اين بند به چند بخش عمده تقسيم ميشد كه تاكيد داشت هيچچيز قابل تفسيري در قانون وجود ندارد كه نيروهاي مسلح ايالاتمتحده مجاز به اقدام نظامي عليه ايران بدون مجوز كنگره باشند. در بخش ديگري از اين بند كنگره امريكا به بحث فعاليتهاي موشكي ايران اشاره و ادعا ميكند كه برنامه موشك بالستيك ايران خطري جدي براي متحدان ايالات متحده در خاورميانه، اروپا و نيروهاي مسلح مستقر در اين مناطق و در نهايت ايالات متحده است. اما در يك نگاه اجمالي به متن نهايي اين سند اگرچه بخش مجوز كنگره به نوعي حذف شده اما بحث تهديد موشكي ايران عليه كشورهاي خاورميانه و اروپا نيز حذف شده است. همچنين بخش ديگري كه به نظر ميرسد در متن نهايي حذف شده به اين موضوع اشاره و ادعا ميكند كه ايران با آزمايش و توليد موشكهاي بالستيك با قابليت حمل كلاهك هستهاي قطعنامههاي شوراي امنيت سازمان ملل را نقض كرده است. بخش ديگر به اين موضوع اشاره دارد كه ايران در حال حاضر بزرگترين موجودي موشكهاي بالستيك در خاورميانه را نيز در اختيار دارد. در اين خصوص به سخنان دان كاتز رييس دانشكده ملي اطلاعات امريكا اشاره شده بود كه عنوان كرد موشكهاي ايران بهطورذاتي قادر به حمل سلاحهاي كشتار جمعي هستند. حتي در اين سند تاكيد شده بود كه ايران به دليل علاقهمندي براي جلوگيري و بازدارندگي از ايالاتمتحده علاقهمند است موشكهاي بالستيك بينقارهاي توليد كند. در اين سند تاكيد شده بود كه ايالاتمتحده بايد اعمال تحريمهاي اوليه و ثانويه عليه هر بخشي از اقتصاد ايران يا هر فرد ايراني كه مستقيم يا غيرمستقيم از برنامه موشكي بالستيك ايران و همچنين هر فرد يا موسسه مالي خارجي را كه مشغول معاملات و تجارت از اين برنامه هست، تحريم كند.
در سند لايحه اوليه عنوان شده بود كه بايد وزير امور خارجه با مشورت رييس دستگاه اطلاعات ملي گزارشي را به كنگره ارايه دهد تا هزينههاي ايران در مورد فعاليتهاي نظامي را ارايه دهد كه تمركز اصلي آن بر فعاليتهاي منطقهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي بود؛ گزارشي كه بايد تعيين ميكرد ايران تا چه ميزان، به حزبالله، حوثيها، حماس و نيروهاي وابسته به خود در عراق و سوريه پرداخت و همچنين تا چه ميزان براي توسعه فعاليتهاي موشكي خود هزينه ميكند كه اكنون تمام اين موضوعها در عمل و در سند نهايي منتفي شده است و در جاي ديگري به نحو ديگري بيان ميشود.
به نظر ميرسد در رويكرد نظامي ايالات متحده در سند نهايي، بيشتر تاكيد امريكا بهجاي فعاليتهاي موشكي ايران معطوف به فعاليتهاي منطقهاي اين كشور شده است. ميتوان گفت كه در اين سند دهها مورد به ايران اشاره شده است كه نشان ميدهد تنشهاي بيسابقهاي ميان ايران و امريكا وجود دارد. تمركز اين سند بهطوركامل بر پشتيباني ايران از نيروهاي منطقهاي است. ولي با اين حال گزارشها در اين مورد به گزارشهاي سالانه پنتاگون معطوف شده است. حتي در بخشي از بند1230-اف عنوان شده بود كه رييسجمهور بايد عليه نيروهاي نجبا، عصائب اهل حق در عراق تحريم وضع كند. در اين بين بنا بود كه افراد بلندپايه اين گروهها توسط ايالات متحده مورد تحريم قرار گيرند، طبق قوانين تحريم اتباع خارجي كه اموال آنها و معامله با آنها ممنوع ميشود اما در نسخه نهايي كه در سنا نهايي شد، اين اتفاق رخ نداد.
سايت تزاريسم كه سايتي روسي است به نوعي درخصوص بحث ايران در لايحه جديد دفاعي امريكا عنوان ميكند كه تمركز بر ايران روي فعاليتهاي منطقهاي اين كشور است كه اين امري منطقي است زيرا نفوذ ايران در عراق، سوريه و لبنان گسترش پيدا كرده است و عملا موقعيت متحدان سنتي ايالات متحده در منطقه را تهديد ميكند. بندهاي 1231، 1232، 1233و 1234 كاملا مربوط به پروندههاي عراق و سوريه است.
در بند 1231 عنوان شده است كه بايد در بحث كمك به اپوزيسيون سوري بازبيني صورت گيرد و در ادامه بر پاسخ به (ادعاي جنايت جنگي) در داخل سوريه نيز تاكيد شده است.همچنين در ادامه اين بندها به فشار روي عدم گسترش داعش در اين منطقه تاكيد شده است و همچنين در بند 1234 محدوديتهايي در كمك به دولت عراق در نظر گرفته شده است. در بند 1235 اشاره شده است كه بايد از طريق دفتر همكاري امنيتي در عراق از عملياتها و فعاليتها در داخل اين كشور حمايت شود و روند گذشته ادامه پيدا كند و در بند 1236 تاكيد ميشود كه بايد اصلاحاتي درخصوص گزارشهاي سالانه در مورد قدرت نظامي ايران صورت گيرد. همچنين در بند 1237 بر استراتژي درخصوص فعاليتهاي بيثباتكننده ايران تاكيد شده است.
اين بند براي ايران ميتواند از اهميت بسيار بالايي برخوردار باشد چرا كه وزير دفاع با موافقت وزير امورخارجه ممكن است يك استراتژي با شركاي خارجي براي مقابله با فعاليتهاي بيثباتكننده ايران طراحي كند. گفته ميشود كه بايد در اين استراتژي كشورهايي كه ايران در آنها فعاليت دارد بهطوردقيق شناسايي شود. در اين خصوص وزير دفاع و با همراهي وزير خارجه موظف به ارايه گزارش به كنگره هستند. اين اقدامات ميتواند از جنبه دفاعي از نظر سامانه دفاع موشكي و اقدامات اطلاعاتي براي جلوگيري از نفوذ ايران صورت گيرد.
با اين حال اگرچه در بخش 1230 اشاره شده بود كه بايد هرگونه اقدام نظامي عليه ايران مورد تاييد كنگره قرار بگيرد اما اين بخش عملا از اين لايحه حذف شد و در عوض به اين موضوع در بند 1295 اشاره جدي ميشود. در اين بند تاكيد ميشود در هيچ يك از قوانين مربوط به استفاده از نيروي نظامي تفسيري وجود ندارد كه ايالات متحده را مجاز به استفاده از زور عليه ايران و كره شمالي كند. در بندهاي 1642 نيز ايران در كنار روسيه جزيي از تهديدات سايبري ايالات متحده شناخته ميشود.
همچنين ايران در بخش 1682 نيز جزو تهديدات جدي و ميهني ايالات متحده شناخته شده است كه در اين لايحه تاكيد شده است كه بايد تدابير بيشتري در راستاي حفاظت از قاره امريكا در مقابل تهديدهاي كره شمالي و ايران اقدامات گستردهتري صورت گيرد.همچنين در اين سند تاكيد شده است كه ايران نبايد هيچگونه دسترسي به سلاحهاي امريكايي در عراق و سوريه داشته باشد. در مجموع اگرچه ايران بخش مهمي از اين استراتژي بود اما ساير كشورها همچون چين، روسيه و كره شمالي به همراه ايران بخش عمده ديگري از اين سند را به خود اختصاص دادند.
با اين حال اگرچه در بخش 1230 اشاره شده بود كه بايد هرگونه اقدام نظامي عليه ايران مورد تاييد كنگره قرار بگيرد اما اين بخش عملا از اين لايحه حذف شد و در عوض به اين موضوع در بند 1295 اشاره جدي ميشود. در اين بند تاكيد ميشود در هيچ يك از قوانين مربوط به استفاده از نيروي نظامي تفسيري وجود ندارد كه ايالات متحده را مجاز به استفاده از زور عليه ايران و كره شمالي كند