مسافران داخلي پريدند
پرواز سه خط هوايي خارجي از آسمان ايران
رادين ناصحي
صنعت حمل‌ونقل هوايي كه چندي است با قيمت‌هايش خبرساز شده، آخر هفته گذشته خبر تازه‌اي داشت. همزمان با گران شدن بليت پروازهاي داخلي و خارجي، سه خط هوايي خارجي اعلام كرده‌اند كه به زودي فعاليت‌هاي خود را در ايران متوقف خواهند كرد.
بر اساس گزارش‌ها، پروازهاي شركت هواپيمايي بريتانيا، «بريتيش ايرويز»، خطوط هواپيمايي هلند، «كي‌ال‌ام» و «اير فرانس» فرانسه به ايران به زودي و براي مدت نامعلومي متوقف مي‌شود. بريتيش ايرويز پنجشنبه هفته گذشته، اعلام كرد پروازهاي اين شركت به ايران به آن دليل كه توجيه اقتصادي ندارد، قطع خواهد شد. بنا بر اعلام شركت، آخرين پرواز اين هواپيمايي از تهران به لندن يكم مهر انجام خواهد شد. خط هوايي هلندي نيز با اشاره به «ملاحظات تجاري» گفته از سوم مهرماه پروازهايش به ايران معلق خواهد شد. دست آخر، هواپيمايي فرانسه نيز تاريخ 27 شهريور را زمان پايان فعاليت در آسمان ايران اعلام كرده است. اين شركت‌ها اعلام كرده‌اند كساني كه بعد از تاريخ‌هاي مذكور، بليت تهيه كرده‌اند، مي‌توانند پرواز را با شركتي ديگر انجام دهند يا پول خود را پس بگيرند.
با توجه به قيمت ارز در بازار آزاد، قيمت بليت سفرهاي خارجي نسبت به قبل جهش قابل ملاحظه‌اي داشته كه با كاهش تقاضا، توجيه اقتصادي برخي از پروازهاي خارجي را از بين مي‌برد. اما متاسفانه اين اتفاق در پروازهاي داخلي نيز افتاده است.
مقام‌هاي رسمي پيش‌تر فروشندگان بليت هواپيما را ملزم كرده بودند بليت‌ها را به ريال و نه به ارزهاي خارجي بفروشند، اما با توجه به افزايش شديد قيمت‌هاي ريالي، دردسر مسافران هوايي التيامي پيدا نكرده است. آژانس‌هاي هواپيمايي در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويند كه نرخ فروش ريالي خود را براساس نرخ‌هاي بازار ثانويه ارز تنظيم مي‌كنند. اين رفتار كه باعث شوك قيمتي شده است، نه‌تنها پروازهاي خارجي كه پروازهاي داخلي را نيز تحت‌تاثير قرار داده است. برخي از شركت‌ها اعلام مي‌كنند كه ديگر به فكر پر شدن پروازها نيستند.
با اعلام آغاز اجراي بسته ارزي جديد بانك مركزي، سازمان هواپيمايي كشوري در نامه‌اي به خطوط هوايي اعلام كرد كه ارز دريافتي آنها از اين پس حدودا ۹۰۰۰ تومان خواهد بود. اين اعلام، باعث نگراني اين شركت‌ها شد كه نزديك به 60 درصد از هزينه‌هاي‌شان را با ارز خارجي مي‌پردازند.
در مورد ايرلاين‌هاي خارجي يك نكته ديگر نيز به جز كاهش تقاضا وجود دارد و آن دردسرهاي وابسته به تحريم است. درست است كه به‌صرفه نبودن پروازهاي شركت‌هاي اروپايي به ايران حرفي قابل قبول است اما بعيد است اين شركت‌ها مساله ممنوعيت تراكنش‌هاي بانكي و معامله دلار با ايران را در اتخاذ اين تصميم در نظر نگرفته باشند. رييس‌جمهوري امريكا با خروج از برجام، تحريم‌هايي را عليه كشورمان بازگرداند كه با وجود مخالفت دولت‌هاي اروپايي، باعث ترس شركت‌هاي فعال در ايران شده است.
شركت‌هاي هوايي ايراني ابتدا از قيمت‌هاي رقابتي پروازهاي خارجي در مقايسه با رقبا، نفع مي‌بردند اما با كاهش مسافران داخلي، نرخ دلار آزاد گريبان آنها را هم گرفته است. «ايسنا» هفته گذشته گزارش كرده بود كه با جهش بهاي بليت پروازهاي داخلي، ديگر هيچ ايرلايني براي مسيرهاي پروازي خود قيمتي كمتر از ۲۵۰ هزار تومان ارايه نمي‌كند. در گزارش اين خبرگزاري آمده كه هيچ پروازي ميان تهران و ديگر شهرهاي بزرگ كشور در آغاز اين هفته (امروز شنبه) با تمام ظرفيت به فروش نرفته و عامل نگران‌كننده آنجاست كه جز چند پرواز معدود، مابقي ظرفيت بسيار زيادي براي دريافت مسافر جديد دارند. اين در حالي است كه پروازهاي صبح شنبه تهران و ديگر شهرها معمولا بيشترين تقاضا را داشت.
بيشتر خطوط هوايي داخلي در ايران ناچارند براي جابه‌جايي هر تعدادي از مسافران، از هواپيماهاي غول‌پيكر استفاده كنند و اين امر هزينه‌هاي آنها را به‌شدت بالا مي‌برد. وضعيت به گونه‌اي است كه ممكن است ضرردهي همه آنها بسيار نزديك باشد. اين روند هم مسافران را ناراضي و هم شركت‌هاي داخلي را نگران كرده و همچنين شركت‌هاي خارجي را فراري داده است. اين وضعيت پايدار نخواهد ماند و بايد ديد اوضاع چطور پيش خواهد رفت. «اعتماد» در گزارش‌هاي بعدي به سراغ مسوولان خواهد رفت.