ماجراي كمبود شيرخشك از كجا آمد؟
ورود مافيا به بازار شيرخشك
گروه اقتصادي | در هفته‌هاي گذشته موضوع كمبود شير خشك و ماجراهاي مختلف در مورد رانت موجود در اين بازار موجب شد تا نگراني‌هاي در مورد اين بازار ايجاد شود؛ موضوعي كه يك سر آن به نامه وزير صمت بازمي‌گردد. اواخر مرداد ماه امسال محمد شريعتمداري وزير صنعت، معدن و تجارت در نامه‌اي به رييس كل گمرك ممنوعيت صادرات انواع كاغذ شامل كاغذ چاپ، بسته‌بندي و روزنامه، انواع پيژو، انواع شيرخشك سنتي، انواع شيرخشك اطفال، چاي فله و بسته‌بندي و كره در بسته‌بندي‌هاي بالاي
۵۰۰ گرم را از ابتداي شهريورماه اعلام كرد.
اين دستور العمل در شرايطي بود كه نگاهي به ليست واردات گمرك خبر از واردات مقادير زيادي شيرخشك به كشور مي‌داد و توليد‌كنندگان هم اعلام مي‌كردند با توجه به مازاد توليد چرا بايد ممنوعيت صادراتي در اين مورد اعلام شود. صادراتي كه مي‌تواند ارزآور باشد. احمد مقدسي رييس هيات مديره انجمن‌هاي صنفي كارفرمايي گاوداران ايران در واكنش به نامه وزير صنعت مبني بر ممنوعيت صادرات شير خشك مي‌گويد: امسال با نوسانات نرخ ارز وزير صمت، به يكباره ۲۰ مردادماه صادرات «شير خشك» و «كره» را ممنوع اعلام كرد؛ و در گام بعدي در حالي كه ما در توليد شير خام و شير خشك هيچ مشكلي نداريم اما وزير صمت براي واردات شيرخشك و كره ۴ كد ارز دولتي تعيين كرده كه ۲ كد «ساير» است؛ يعني براي ۲ كد دست‌شان براي واردات باز است و هرچه مي‌خواهند مي‌توانند وارد كنند. با اين ممنوعيت، ما صادرات را از دست داده‌ايم و ۲دستي بازار را به رقباي‌مان تقديم كرده‌ايم. درآمد ارزي كشور در ۵ ماه اول سال كه از صادرات شير خشك ۳۱ ميليون دلار بود كه مي‌خواهند از بين ببرند.
شوك وزارت كشاورزي
وي ممنوعيت صادرات شير خشك از سوي وزارت صمت را اقدامي غيرقانوني عنوان كرد و گفت: پشت پرده ممنوعيت صادرات شير، كارخانه‌هاي لبني هستند و قطعا صنعت دامپروري كشور با اين اقدام به ورطه نابودي كشيده مي‌شود. ۷۰ درصد قيمت تمام شده محصولات لبني مربوط به شير خام است، قيمت شير 4 سال ثابت بود اما مردم ديدند كه قيمت محصولات لبني هر روز گران‌تر مي‌شود.
رييس انجمن‌هاي صنفي كارفرمايي گاوداران ايران با بيان اينكه وزارت جهاد كشاورزي به ممنوعيت صادرات شير خشك اعتراض و نامه‌نگاري كرده است، اما وزير صنعت جواب نمي‌دهد، گفت: ما خودمان هم اعتراض كرديم و جالب اين است كه حتي وزير صنعت رو‌نوشت نامه ممنوعيت را به وزير جهاد كشاورزي نزده است و آنها بعد از انتشار اين نامه شوكه شدند. از طرف آقاي حجتي نامه‌نگاري صورت گرفته است و اگر اين ممنوعيت لغو نشود براي احقاق حقوق توليد كنندگان، قطعا به ديوان عدالت اداري شكايت مي‌كنيم. البته اعتراض خود را به كميسيون كشاورزي مجلس اعلام كرده‌ايم منتها مجلس ۲ هفته تعطيل است ولي پيگيري‌هاي خود را از مراجع مختلف خواهيم كرد.
جولان قاچاقچيان
وي معتقد است نامه وزير، بستر را براي قاچاقچيان فراهم كرده است و ضربه‌اي به پيكره اقتصاد كشور مي‌زند، چراكه كارخانجات لبني به راحتي دولت و گاودار و كارخانجات شير خشك را مديريت مي‌كنند. طبق نامه جديد وزير صنعت صادرات كره بالاي ۵۰۰ گرم ممنوع شده ولي از آن طرف كارخانجات مي‌توانند كره را با ارز 4200 توماني وارد كنند و به بسته‌هاي ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرمي تبديل و با نرخ آزاد صادر كنند. مقدسي در ادامه به قيمت شير خام در بازار اشاره كرد و گفت: قيمت شير خام در حال حاضر ۱۵۷۰ تومان است و قيمت ۲ هزار و ۱۰۰ تومان فرافكني است و دامدار بيشتر از ۱۵۷۰ شير نمي‌فروشد. از سال ۹۲ تا الان از ۸ ميليون تن توليد شيرخام به ۱۱ ميليون تن شير خام رسيده‌ايم. گاودارها با صنايع شيرخشك، مستقيم ارتباط برقرار كرده‌اند و كارخانجات لبني از اين ناراحت هستند كه چرا شيرخام به صنايع شيرخشك داده مي‌شود؟
ورود مافيا
اين فعال اقتصادي با اشاره به سناريوي پشت پرده ابلاغ وزير صمت مي‌گويد: آنها برنامه درستي داشتند. اول گفتند ممنوعيت صادرات، بعد خبر دروغ دادند كمبود شيرخشك داريم و بعد آقاي شريعتمداري نامه به بانك مركزي مي‌زند كه براي واردات شيرخشك، ارز 4200 توماني تخصيص دهيد. امروز هم نامه درخواست واردات 25هزار تن كارخانجات لبني را اجرايي كردند. اگر اين كارها مافيايي نيست پس چيست؟ اينها مي‌خواهند هم دولت، هم مردم و هم دامدار و توليد كننده شيرخشك را استثمار كنند.
وي با بيان اينكه استدلال وزارت صنعت براي اين ممنوعيت تنظيم بازار است ولي در واقعيت اين طور نيست، گفت: اين موضوع بهانه‌اي است براي اينكه بتوانند ارز دولتي بگيرند. اگر بازار ملتهب است چرا جلوي صادرات محصولات لبني را نمي‌گيرند كه پايه 70درصد شان شيرخام است! حدود ۱ ميليون توليد شير خام هر سال در كشور مازاد است و كمبودي نداريم، صنعت شير خشك ايران ظرفيت توليد ۱۵۰ هزار تن را دارد در حالي كه مصرف داخلي ۶۰ تا ۷۰ هزار تن است. غير از سال ۹۱ و ۹۲ ديگر واردات شيرخشك در كشور نداشتيم.
وارد كننده بوديم و صادركننده شديم
از سوي ديگر سياوش سليمي رييس انجمن صنفي كارفرمايي شير خشك ايران نيز با اشاره به اينكه تا قبل از سال ۱۳۹۰ بزرگ‌ترين وارد كننده شير خشك بوديم و شير خشك صنعتي مورد نياز صنايع از خارج از كشور تامين مي‌شد، گفت: بعد از سال ۹۰ ما با تاسيس تعداد زياد واحد مجهز و پيشرفته به كشوري تبديل شديم كه با وجود مشكلات قبلي، مي‌توانست شير خشك خود را تامين كند و توانايي صادرات به كشورهاي ديگر را داشته باشد. در سال ۹۰ واردات شير خشك ممنوع شد.
وي با اعلام اينكه در سال گذشته حدود ۳۰ هزار تن صادرات شير خشك داشتيم، خاطرنشان كرد: نياز كشور به شيرخشك صنعتي در حدود 60تا70 هزار تن است و كارخانجات ايراني سال گذشته در حدود 85 هزار تن توليد كردند در حالي كه ظرفيت توليد شير خشك ما حدود 150 هزار تن در سال است. امروز در حالي ادعا مي‌شود بازار شير خشك با كمبود مواجه است در حالي كه ما مازاد توليد داشتيم و آن را صادر مي‌كرديم. در ۵ ماهه اول سال كه اجازه صادرات داشتيم، كلا ۱۰ هزار تن شير خشك صادر شد كه 6 هزار تن را ۲ شركت بزرگ لبني صادر كردند. من تعجب مي‌كنم كه براي اين صادرات محدود، وزير صنعت صادرات شير خشك را متوقف مي‌كند.