گروگان‌گيري نفتي همسايگان
كاظم‌پور اردبيلي: صادرات ايران هيچ‌وقت صفر نمي‌شود
فريبا كوچكي
يكي دو روز پيش بود كه برخي اخبار حكايت از افزايش توليد نفت عراق و عربستان داشتند و برخي از تحليلگران اين افزايش توليد را آمادگي اين كشورها براي جايگزين نفت‌شان با نفت ايران خواندند اما حسين كاظم‌پور اردبيلي، نماينده ايران در اوپك در گفت‌وگو با رويترز تاكيد كرده است كه: « حذف كامل صادرات نفت ايران براي امريكا دشوار خواهد بود زيرا بازار نفت دچار محدوديت عرضه است و توليدكنندگان رقيب نمي‌توانند اين كسري را جبران كنند. كمبود عرضه به معناي آن است كه امريكا قادر نخواهد بود به هدفش براي صفر كردن صادرات ايران دست پيدا كند.»
وي در گفت‌وگويي كه با سايت وزارت نفت داشته در مورد اوپك گفته است: «مسووليت اوپك ايجاد توازن در بازار است. عربستان و امارات، در حال تبديل كردن اوپك به ابزاري براي امريكا هستند و با اين كار اعتبار چنداني براي اين سازمان نمانده است. اوپك هم‌اكنون به شير بي‌يال و كوپالي بدل شده كه تنها نعره‌اش مانده و براي هيچكس خطري ندارد.»
اردبيلي كمي بي‌پرده‌تر در مورد همسايگان ايراني صحبت كرده و در مورد اخباري كه نشان مي‌دهد روسيه براي جايگزيني نفت ايران اعلام آمادگي كرده است مي‌گويد: «در برجام حساب ويژه‌اي روي روسيه، چين و اروپا باز كرديم، اما منافع اين كشورها در تداوم نداشتن شعارهاي‌شان است.»
وي همچنين بانگاه ترديد به آمارهاي جديد توليد عربستان نگاه كرده و با برشمردن اين گزارش مي‌افزايد: «موسسه‌هاي پلاتس و پتروليوم اينتليجنس به عنوان دو منبع از منابع ثانويه، اعتبارشان را با اين اقدام بي‌سابقه از دست دادند. اينكه چرا عربستان اقدام به اين كار كرده است كاملا روشن است، زيرا چشم‌اندازهاي كوتاه‌مدت بازار نفت براي سال ۲۰۱۹ نشان مي‌دهد كه بازار دوباره به دليل افزايش توليد امريكا در وضع مازاد قرار مي‌گيرد، عربستان نمي‌خواست متهم به برهم ريختن تراز بازار، كاهش قيمت نفت و افزايش دوباره ذخيره‌سازي نفت كشورهاي سازمان توسعه و همكاري‌هاي اقتصادي (او‌ئي‌سي‌دي) شود.»
اين نماينده ايران در اوپك همچنين در تحليل خود از دلايل نزديكي روسيه و عربستان مي‌گويد: «بدون ترديد يكي از دلايل اين موضوع است، زيرا حمايت امريكا از سعودي‌ها با پوشش و ابزار قيمت انجام مي‌شود و روسيه هم با نزديك شدن به اين كشور تلاش دارد از شرايط موجود به بهترين نحو استفاده كند، يعني هم نفت را با قيمت بالاتر مي‌فروشد و هم گاز را. در اين شرايط نه تنها سبب تضعيف اقتصاد رقباي اصلي‌اش مي‌شود، بلكه با توليد كمتر، درآمد بيشتر را به دست مي‌آورد.»
اردبيلي تاكيد مي‌كند: « معتقدم در شرايط كنوني به صفر رساندن صادرات نفت ايران تا ماه نوامبر حتي با حداكثرسازي توليد از سوي كشورهايي مانند عربستان و روسيه، عملياتي نيست، مگر اينكه عربستان و حتي اروپا از ذخايرشان برداشت كنند. در واقع تا زماني كه توليد نفت كشورهايي مانند عربستان و روسيه افزايش نيابد، روند صعودي قيمت نفت حفظ شود و برداشت از ذخيره‌سازي‌هاي راهبردي امريكا (SPR) تدوام نيابد، امريكا مجبور است به برخي خريداران نفت ايران معافيت (Waiver) دهد كه به دليل محدوديت‌هاي بانكي به نفع ايران نيست و بيشتر به نفع عربستان و روسيه است تا در شرايطي كه قيمت نفت در محدوده ۸۰ دلار قرار دارد درآمد بيشتري كسب كنند.»
وي در مورد نتيجه مذاكرات روسيه و عربستان هم معتقد است: «بايد منتظر نتايج اين ديدارها ماند، اما اينكه همه عليه ايران هستند ترديدي نيست. همان‌گونه كه عنوان كردم روسيه و عربستان هم‌اكنون قادر به افزايش حجم بالايي از توليد نفت نيستند، اما شايد بتوانند ظرف ۶ ماه تا يك سال آينده در مجموع توليد خود را ۸۰۰ هزار تا يك ميليون بشكه در روز افزايش دهند. عراق و ليبي (در صورت برقراري آرامش) تنها كشورهايي هستند كه در بهترين حالت مي‌توانند به ترتيب ۱۵۰ هزار و ۲۰۰ هزار بشكه در روز به توليد نفت خود بيفزايند، بنابراين عربستان و امريكا نيز بايد براي ايجاد توازن در بازار از ذخايرشان برداشت كنند، حتي اروپا در صورت رسيدن قيمت نفت به ۹۰ دلار براي هر بشكه مجبور به اين كار خواهد شد، اما بايد روي تك‌تك اين بشكه‌ها و زمان‌بندي انجام آن با اعضاي اوپك مذاكره شود.»
اين نماينده ايران در اوپك همچنين مي‌افزايد: «تذكرات ما براي افزايش توليد نفت از سوي اين كشورها اگرچه بازدارنده نبود، اما سكوت هم بي‌شك چاره كار نيست و نخواهد بود. هدف اين كشورها، حداكثرسازي توليد و صادرات نفت خام در محدوده قيمت ۷۵ تا ۸۰ دلار براي شاخص نفت خام برنت است.
يعني درآمد بيشتر با افزايش توليد كمتر. افزايش قيمت نفت اما بي‌شك به نفع مصرف‌كنندگان نيست و كشورهايي مانند ژاپن، هند، چين و حتي اروپا بايد هزينه فروش تسليحات و هواپيماي امريكا به كشورهايي مانند عربستان و روسيه را با افزايش قيمت انرژي و حامل‌هاي آن پرداخت كنند. در واقع امريكا با بالا بردن قيمت نفت مي‌تواند پول حاصل از فروش تسليحات به عربستان يا هواپيما به روسيه را زودتر وصول كند.» اردبيلي همچنين در مورد اينكه در مورد تحريم نفتي چه بايد مي‌كرديم نيز مي‌گويد: «اينكه ما در مقوله تحريم چه بايد مي‌كرديم و نكرديم خيلي كلي است ابعاد مختلفي دارد، اما بي‌شك پرهيز از خود تحريم بهترين كاري بود كه مي‌توانستيم انجام دهيم. برجام يك گام درست بود كه اگرچه دير، اما برداشته شد و با اجراي آن تحريم‌هاي هسته‌اي شوراي امنيت هم لغو شد. البته در برجام حساب ويژه‌اي روي روسيه، چين و اروپا باز كرديم، اما منافع اين كشورها در تداوم نداشتن شعارهاي‌شان است. رساندن ظرفيت توليد نفت ايران به ۶ ميليون بشكه در روز مي‌توانست يك اقدام مفيد ديگر باشد كه دستيابي به اين رقم بدون همراهي مسوولان ارشد كشور، امكان‌پذير نبود و نيست.