گاندي در سينما
بهار سرلك
نمي‌توان نقش رسانه را در معرفي و پيشبرد اعتقادات مهانداس كارامچاند گاندي، رهبر سياسي و معنوي هندي‌ها ناديده گرفت. اما در دوراني كه او مي‌زيست، سينما شكل و شمايل امروزينش را نداشت. شايد به همين دليل بود كه او هرگز با مديومي با عنوان سينما كنار نيامد. او در مصاحبه‌اي با كميته تصويربرداران هند، نظرش را درباره سينما اعلام كرد: «حتي اگر آگاهي بسيار بالايي داشته باشم من انسان مناسبي براي پاسخ به سوال شما نيستم، چراكه هرگز سينما نرفته‌ام. اما حتي براي كسي كه خارج از سينما بوده، شري كه سينما رسانده و مي‌رساند، پوشيده نيست. براي اثبات خير سينما بايد زمان بگذرد.» طبق گفته مورخان، گاندي در طول عمرش فقط تماشاگر فيلم تاريخي «Ram Rajya» (1943) شد .
«9 ساعت به راما»
اين فيلم روايت ترور گاندي به دست ناتورام گودسه است كه 9 ساعت پيش از ترور رهبر استقلال هند و تلاش‌هاي پليس براي متوقف كردن اين قتل را به تصوير مي‌كشد. وقتي گودسه آماده تيراندازي به گاندي مي‌شود، فيلم با فلش‌بك‌هايي عداوت او با مسلمانان، طرفداري‌‌اش از گروه هندوي نزاع‌طلبي كه طرح ترور گاندي را ريخته است و نقش دو زني را كه در زندگي او حضور دارند، نشان مي‌دهد؛ در حقيقت اين صحنه‌ها به منظور نمايش قاب ذهني آشفته مرد جوان در داستان گنجانده شده‌اند. در همين حين مامور پليسي سعي دارد، محل استقرار قاتل را بيابد و جريان ترور را متوقف كند. مارك روبسون اين فيلم را براساس رماني به همين نام نوشته استنلي وولپرت و با فيلمنامه‌نويسي نلسون گيدينگ، سال 1963 روي پرده سينماها برد.
«مهاتما: زندگي گاندي،( 1869-1948) »
فيلم مستند زندگينامه‌اي 5 ساعت و 9 دقيقه‌اي «مهاتما: زندگي گاندي، (1869-1948) را ويتالباي جواهري سال 1968 با استفاده از نقل‌قول‌هاي گاندي و فيلم‌هاي آرشيوي سياه‌وسفيد و عكس ساخت. اين مستند با همكاري بنياد ملي يادبود گاندي و بخش فيلمسازي دولت هند تهيه و توليد شد و جواهري فيلمنامه‌نويسي و كارگرداني آن را بر عهده داشت. جواهري نيز گزارش و تفسير خود را به فيلم افزود. اين فيلم با هدف بيان داستان زندگي گاندي و جست‌وجوي بي‌وقفه‌‌اش براي دستيابي به «حقيقت» ساخته شد. كارگردان براي ارايه تصويري همه‌جانبه از زندگي او از انيميشن، عكس و اخبار و مقالات نشريات قديمي استفاده كرده كه در حقيقت پرتره‌اي اصيل از تاريخ به دست مي‌دهند. نريشن‌هاي گاندي روي اين فيلم قرار گرفته است كه سادگي و خلوصي بي‌نظير به فيلم مي‌افزايد.
«گاندي»
ريچارد اتنبرو، كارگردان انگليسي، فيلم «گاندي» (1983) را براساس خاطرات رهبر هندي‌ها ساخت. بن كينگزلي، بازيگر انگليسي نيز با ايفاي نقش گاندي، مهر و امضاي خودش را روي اين اثر گذاشته است. ساخته اتنبرو زواياي مختلف زندگي و زمانه گاندي را از دوراني كه براي كسب آزادي هند تقلا مي‌كرد تا روزي كه ترور مي‌شود، به نمايش مي‌گذارد. فيلم از واقعه‌اي كه در سال 1893 روي مي‌دهد و مسير زندگي گاندي را تعيين مي‌كند، شروع و با ترور و مراسم خاكسپاري او در سال 1948 تمام مي‌شود. فيلم «گاندي» در 11 بخش نامزد دريافت جايزه اسكار شد كه 8 جايزه را از جمله بهترين كارگرداني و بهترين فيلم براي اتنبرو و بهترين بازيگري مرد براي كينگزلي را به ارمغان آورد. جان برايلي، فيلمنامه‌نويس اين اثر نيز جايزه بهترين فيلمنامه غيراقتباسي را از آن خود كرد.
«خلق ماهاتما»
شيام بنگال، كارگردان و فيلمنامه‌نويس هندي سال 1996 فيلم «خلق مهاتما» را روي پرده سينماها برد. اين فيلم بيست‌ويك سال زندگي گاندي در آفريقاي جنوبي (1893- 1914) و ديگرگوني و تبديل او از وكيلي بي‌تجربه به رهبر سياسي شناخته شده را به تصوير مي‌كشد. در اين منطقه است كه مهاتما فلسفه «ساتياگراها» يا اعتراض و مقاومت بدون خشونت را پيش مي‌گيرد. اين فيلم بر اساس كتاب «كارآموزي مهاتما» نوشته فاطيما مي‌ير كه فيلمنامه‌نويسي اين اثر را بر عهده داشته، ساخته شده است. راجيت كاپور، بازيگر هندي، شخصيت گاندي جوان را ايفا كرد كه اين نقش‌آفريني تنديس بهترين بازيگري مرد جايزه ملي فيلم هند را براي او به ارمغان آورد.
«گاندي، پدر من»
فيلم زندگينامه‌اي «گاندي، پدر من» ساخته فيروز عباس‌خان به تهيه‌كنندگي آنيل كاپور، بازيگر باليوودي سال 2007 روي پرده سينماها رفت. اين فيلم كه بر اساس زندگينامه هارلايل گاندي تحت عنوان «هارلايل گاندي: يك زندگي» ساخته شد، به رابطه پرتنش ماهاتما و پسرش هاريلايل گاندي مي‌پردازد. اين پدر و پسر روياهايي متفاوت در سر مي‌پروراندند. هارلايل همانند پدرش در فكر مهاجرت و تحصيل در رشته وكالت بود اما ماهاتما اميدوار بود پسرش او را در مبارزه‌اي كه براي دستيابي به ايده‌آل‌ها پيش گرفته، تنها نگذارد. وقتي ماهاتما به او اجازه تحصيل در خارج از كشور را نمي‌دهد، هارلايل تصميم مي‌گيرد پدرش را با رويايش تنها بگذارد. ...