ترامپ با رفتن نيكي‌هيلي موافقت كرد
استعفاي كلانتر ايران‌ستيز
ميثم سليماني
اتفاقات ناگهاني در دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا پاياني ندارد و بايد هر لحظه و هر ساعت منتظر تحولي تازه بود. روز گذشته حوالي ساعت 5 عصر به وقت تهران و حدود 10 صبح به وقت واشنگتن، سايت «آكسيوس» براي اولين‌بار خبر داد كه نيكي هيلي، نماينده دايم امريكا در سازمان ملل از سمت خود استعفا داده و استعفاي او در اين سمت نيز توسط دونالد ترامپ پذيرفته شده است. با توجه به جايگاه نيكي هيلي نزد ترامپ ابتدا همه با اين خبر با ناباوري برخورد كردند اما به فاصله چند دقيقه پس از انتشار خبر، سارا سندرز سخنگوي كاخ سفيد اعلام كرد كه ساعت 30: 10به وقت محلي دونالد ترامپ با نيكي هيلي جلسه دارد و اين نشست براي خبرنگاران باز است. دونالد ترامپ نيز نتوانست هيجان هميشگي خود براي اعلام خبرهاي مهم در توئيتر را مخفي كند لذا با انتشار پستي در توئيتر خود اعلام كرد كه منتظر يك خبر بزرگ در ساعت 10:30 صبح باشيد.
با شروع جلسه با حضور خبرنگاران، دونالد ترامپ اعلام كرد نيكي هيلي از دولت جدا خواهد شد اما تا پايان سال در سمت خود باقي خواهد ماند. ترامپ اعلام كرد كه نيكي هيلي قصد داشت تا مدتي به استراحت بپردازد زيرا در طول دوسال گذشته به بهترين نحو وظايف خود را انجام داد و در سمت خود كارهاي بزرگي را به ثمر رساند.رييس‌جمهور امريكا از نيكي هيلي براي حضور در اين سمت تشكر و قدرداني كرد.
نيكي هيلي نيز كه در صندلي كناري رييس‌جمهور نشسته بود، با تشكر از رييس‌جمهور كناره‌گيري خود را رسما تاييد كرد و به مرور عملكرد خود در اين نشست پرداخت. او از كارنامه خود در موضوعات مهم بين‌المللي از جمله ايران، كره شمالي و بحث بحران سوريه در سازمان ملل دفاع كرد. نيكي هيلي همچنين تاكيد كرد كه قصدي براي حضور در انتخابات 2020 رياست‌جمهوري امريكا ندارد و حتي از كمپين رييس‌جمهور حمايت خواهد كرد. با وجود اين اظهارنظر نيكي هيلي، دونالد ترامپ در بخش‌هايي از صحبت‌هاي خود از نيكي هيلي به عنوان گزينه‌اي بسيار مناسب براي رياست‌جمهوري امريكا ياد كرد. با اين استعفا يكي از غير محتمل‌ترين استعفاهاي كابينه ترامپ رقم خورد، چرا كه هيلي در طول دوسال گذشته حداقل در ظاهر يكي از همراه‌ترين افراد با دونالد ترامپ بود و تلاش مي‌كرد تا از وي به شكلي تمام قد حمايت كند. نكته اصلي اينجا بود او يك سال اول كار خود را زيرنظر ركس تيلرسون به عنوان وزير امورخارجه سپري كرد، دوره‌اي كه عملا به شكلي خودمختار در سازمان ملل فعاليت مي‌كرد و چندان به تيلرسون و بدنه وزارت خارجه امريكا پاسخگو نبود. اما زماني كه مايك پمپئو به وزارت امورخارجه آمد هيلي عملا نتوانست مانند گذشته مستقل فعاليت كند و به نحوي مجبور شد در چارچوب وزارت امورخارجه فعاليت خود را پيش ببرد و با مايك پمپئو همسو باشد و حتي مي‌توان گفت كه با روي كار آمدن پمپئو، ارتباط نزديك او با كاخ سفيد طي يك سال محدودتر شد و ديگر آزادي عمل گذشته را نداشت. نيكي هيلي پيش از اينكه وارد سازمان ملل شود، 6 سال فرماندار كاروليناي جنوبي بود و پس از پيروزي ترامپ در انتخابات به عنوان سفير ايالات متحده در سازمان ملل معرفي شد. با اين حال او در طول انتخابات رياست‌جمهوري هيچگاه طرفدار دونالد ترامپ نبود. او در كمپين انتخابات سال 2016 جمهوريخواهان، ابتدا از سناتور ماركو روبيو حمايت كرد و پس از كناره‌گيري وي به نفع سناتور تگزاس تد كروز وارد عرصه شد و عملا به عنوان يك جمهوريخواه سنتي تمام تلاش خود را كرد تا دونالد ترامپ نامزد نهايي جمهوريخواهان در انتخابات نشود اما در نهايت مجبور شد تا در كنار دونالد ترامپ بايستد و خود را به عنوان يكي از وفادارترين نيروهاي رييس‌جمهور نشان داد. نيكي هيلي را مي‌توان يكي از ضد ايراني‌ترين چهره‌هاي كابينه دونالد ترامپ دانست. هيلي تلاش كرد سياست‌هاي دولت امريكا را به نحو مطلوب خود در سازمان ملل به اجرا بگذارد و در بدو ورود به سازمان ملل اعلام كرد كه يك كلانتر جديد آمده تا نشان دهد شرايط با دولت اوباما متفاوت شده است. او در نخستين نشستي كه رياست شوراي امنيت را در سمت نماينده دايم امريكا در سازمان ملل برعهده گرفت به جاي اينكه به موضوع جلسه يعني اسراييل بپردازد عنوان كرد كه اكنون مشكل ما اسراييل نيست بلكه ايران است. او در مدت زمان حضور در سازمان ملل تمام تلاش خود را براي پيشبرد اهداف ضد ايراني به كار گرفت. هيلي در اقدامي نمايشي سفراي كشورهاي مختلف را در واشنگتن جمع كرد تا به آنها تكه‌اي نامعلوم از يك موشك را نشان دهد به اين بهانه كه موشك‌هاي ايراني در اختيار يمني‌ها قرار گرفته است تا از اين طريق اقداماتي را عليه ايران در سازمان ملل سازماندهي كند؛ ادعايي كه هيچگاه نتوانست آنها را ثابت كند. او در آخرين اقدام خود جلسه‌اي را ترتيب داد كه در آن دونالد ترامپ رياست شوراي امنيت را برعهده داشت و به سكويي براي اظهارات ضدايراني ترامپ بدل شد؛ جلسه‌اي كه عملا چيزي جز شكست براي ايالات متحده نداشت و امريكا بيش از هميشه خود را در انزوا ديد.برخي گمانه‌زني‌ها حاكي از آن است كه فشارهاي مايك پمپئو وزير امورخارجه و جان بولتن مشاور امنيت ملي پس از عدم موفقيت هيلي در مجمع عمومي اخير موجب استعفاي او در اين سمت شده است. هيلي در سخنراني استعفا هيچ اشاره‌اي به مايك پمپئو و جان بولتون نكرد تا اين گمانه‌زني تقويت شود كه استعفاي وي نتيجه شكاف و اختلاف شديد درون كابينه دونالد ترامپ است. يكي از دلايل عمده ايران‌ستيز بودن نيكي هيلي را مي‌توان از جنبه اعتقادي دانست. گرچه هيلي مانند پدر و مادرش مذهب سيك را دنبال مي‌كرد ولي بعد از ازدواج مذهب خود را به مسيحيت تغيير داد و كم‌كم به يك مسيحي دست راستي افراطي تبديل شد و از اين نظر مورد پشتيباني گروه‌هاي مسيحي افراطي كه در ايالت كاروليناي جنوبي قوي هستند قرار گرفت. اين گروه‌ها طرفدار صهيونيستي مسيحي هستند و از طرفداران دوآتشه اسراييل به شمار مي‌روند، خانم هيلي از همان دوران جواني طرفدار سرسخت اسراييل شد و هنوز همانطور باقي مانده است. مي‌توان گفت، دشمني كوركورانه خانم هيلي با ايران نيز از همين جا سرچشمه مي‌گيرد.حالا او تنها دوماه ديگر در مسند سفير امريكا در سازمان ملل فعاليت خواهد كرد و بايد منتظر بود كه در آينده چه اقداماتي را در پيش خواهد گرفت. سناريوهاي متعددي در خصوص نيكي هيلي مطرح است. برخي معتقدند شايد جايگزين فردي ديگر در دولت شود يا اينكه قصد دارد وارد رقابت‌هاي انتخاباتي براي سناي امريكا شود. اما اين دو مورد به نظر مي‌رسد تا حد زيادي منتفي باشد. زيرا حداقل سابقه ترامپ در جابه‌جايي تيلرسون و پمپئو نشان مي‌دهد كه تصميم خود را بلافاصله اجرايي مي‌كند و صبر نخواهد كرد. اكنون هرچند نيكي هيلي اعلام كرده است كه خسته است و قصد استراحت دارد، اما نكته جالب توجه نامه استعفاي او در اينجاست كه عنوان كرده قصد دارد به عنوان شهروندي عادي اظهارنظر كند. نيكي هيلي اكنون 46 ساله است حتي اگر قصد حضور در انتخابات 2020 را نداشته باشد تا انتخابات 2024 تنها 52سال خواهد داشت و مي‌تواند براي حضور در آن رقابت‌ها خود را آماده كند. نيكي هيلي جاه‌طلب‌تر از اين است كه به كمتر از رياست‌جمهوري از عالم سياست قانع شود، شايد 2020 يا شايد 2024.
جانشين احتمالي هيلي
تنها دقايقي پس از انتشار خبر استعفاي نيكي هيلي از سمت خود بلافاصله گمانه‌زني‌ها براي جانشيني وي در رسانه‌هاي امريكايي مطرح شد. در حال حاضر اين گمانه‌زني در رسانه‌هاي امريكايي مطرح شده است كه آيا رييس‌جمهور قصد دارد دخترش ايوانكا ترامپ را براي اين سمت معرفي كند يا خير. كارشناسان معتقدند كه به نظر مي‌رسد ايوانكا ترامپ به شخصه علاقه‌مند است چنين نقشي را در عرصه بين‌المللي ايفا كند اما واقعيت آن است كه حضور او در اين سمت قطعا با چالش‌هايي مواجه است و سخت به نظر مي‌رسد بتواند از سد سنا عبور كند.
غلامعلي خوشرو: نيكي هيلي با شعار يكجانبه‌گرايي در چندجانبه‌گرايي جهاني ذوب شد
غلامعلي خوشرو، نماينده ايران در سازمان ملل در واكنش به استعفاي نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل متحد و پذيرش آن از سوي رييس‌جمهوري امريكا گفت: خانم هيلي فردي بود كه با ديدگاه يكجانبه‌گرايي وارد سازمان ملل متحد شد و در همان شروع ورود خود اظهار كرد من كلانتر جديد هستم و تصور مي‌كرد سازمان ملل يك پادگان يا زندان است. سازمان ملل متحد بر اساس حاكميت مستقل كشورها تشكيل شده است، اما هيلي مي‌خواست كه او اين كشورهاي مستقل تحت فرمان او حركت كنند. او عملا در اين كار شكست خورد و با مقاومت جامعه جهاني روبه‌رو شد به گونه‌اي كه در پايان كار وي در سازمان ملل متحد، امريكا در همه حوزه‌ها به خصوص مسائل مهمي همچون مساله فلسطين و رژيم صهيونيستي و مساله ايران كه اولويت امريكا بود كاملا منزوي شد.
وي يادآور شد: هيلي در مورد برجام تلاش كرد تا جامعه جهاني را متقاعد كند كه خروج امريكا از برجام يك كار قانوني است در حالي كه همه كشورهاي جهان و حتي دبيركل سازمان ملل بارها تاكيد كردند خروج يكجانبه امريكا از برجام كاري خلاف مقررات بين‌المللي است و هيچ كشوري آن را تاييد نكرد.درباره مساله برگزاري نشست سران شوراي امنيت سازمان ملل هم ديديم كه امريكا بزرگ‌ترين اشتباه تاريخي خود را مرتكب شد كه جلسه‌اي را به رياست دونالد ترامپ برگزار كند. در اين جلسه همه كشورها خلاف خواسته امريكا موضع‌گيري كردند و جلسه بدون هيچ نتيجه‌اي پايان پذيرفت.در مورد مساله فلسطين اينها با وجود همه حمايت‌هاي يكجانبه‌اي كه از اسراييل به عمل آوردند، نتوانستند در سازمان ملل متحد هيچ حمايتي از اقدامات خودشان براي اسراييل كسب كنند. وي تصريح كرد: در اين زمينه قطعنامه‌اي كه خانم هيلي به شوراي امنيت ارايه كرد فقط يك راي مثبت داشت و آن هم خودش بود. اين در تاريخ شوراي امنيت خيلي عجيب بود كه يك كشور عضو دايم شوراي امنيت با يك راي قطعنامه‌اي ارايه دهد و يك عضو دايم تا اين حد انزواي خود را در منظر و ديد جهانيان قرار دهد. نماينده ايران در سازمان ملل متحد تاكيد كرد: خانم هيلي با ديدگاه يكجانبه‌گرايي وارد يك سازمان چندجانبه‌گرا شد و عملا خودش در فرآيندهاي چندجانبه‌گرايي ذوب و محو شد. او دستاوردي جز انزواي بيشتر امريكا نداشت و ورود او با نگاه يكجانبه‌گرا و خروجش از اين مسووليت با تشديد انزواي امريكا همراه بود. خوشرو ابراز اميدواري كرد «امريكا با درس گرفتن از اين مساله به سياست‌هاي چندجانبه‌گرايي برگردد و با پرهيز از اقدامات يكجانبه‌اي كه فقط در جهان ماقبل مدرن وجود داشته است، خودش را با جامعه جهاني همراه سازد.»