بازار نفت جهان در روزهاي اخير بيش از هر موضوعي تحت تاثير تحريم پيش روي ايران و گمانه‌زني‌هاي گسترده حواشي آن قرار گرفته است. اين در حالي است كه رسانه‌هاي بين‌المللي از شكست كامل ترامپ براي به صفر رساندن صادرات نفت ايران خبر مي‌دهند و منابع خبري از افزايش قيمت جهاني نفت و تلاش ايران و كشورها براي شكستن تحريم‌هاي جديد مي‌گويند.
بلومبرگ به نقل از موسسه مديريت ريسك «هج‌آي» اعلام كرد: بازارهاي جهاني نفت در پي اجراي تحريم‌هاي نفتي امريكا بر صادرات نفت ايران تا حدود يك هفته ديگر، ممكن است شاهد تكانه و شگفتي ديگري باشد.
«جو مك مانيگل» رييس بخش سياست انرژي هج آي در يادداشتي نوشت: ما با احتمال بيش از 50 درصد پيش‌بيني مي‌كنيم كه اجراي زودهنگام تحريم‌هاي واشنگتن بر ايران، با ارسال پيامي به بازارهاي نفت، ديگران را براي قطع واردات نفت از ايران تحريك كند و به نظر ما اين امر موجب ايجاد تكانه غيرمنتظره‌اي در بازارهاي نفت خواهد شد.
اما كارشناسان موسسه هج آي در گمانه‌زني ديگري، چنين پيش‌بيني مي‌كنند كه با كاسته شدن عرضه روزانه دست‌كم يك ميليون بشكه نفت از صادرات ايران به بازارهاي جهان، بهاي نفت خام برنت تا پنج دلار در هر بشكه بالا برود. به نظر مك منوگيل، بهاي نفت شاخص بين‌المللي برنت درياي شمال، حتي ممكن است براي نخستين بار از سال 2014 به اين سو به 90 دلار براي هر بشكه برسد و سپس در حدود 85 دلار براي بشكه تثبيت شود.
تارنماي نشريه «فارين پاليسي» نيز پيش از اين در اين باره نوشت: امريكا «محدوديت‌هاي رويكرد تقابلي» با تهران و «فشار ناشي از افزايش بهاي نفت» را احساس كرده و سرانجام وادار خواهد شد از سياست «فشار حداكثري» بر ايران و تلاش براي به صفر رساندن صادرات نفت اين كشور عقب‌نشيني كند.
«نيك كانينگهام» افزود: مشكل كارزار موسوم به «فشار حداكثري» اين است كه با يكي ديگر از اهداف ترامپ يعني پايين نگه داشتن قيمت بنزين تداخل پيدا مي‌كند. وي پس از افزايش بهاي نفت در ماه‌هاي «مه و ژوئن» و سپس در ماه سپتامبر، چندين بار از اوپك (سازمان كشورهاي صادر‌كننده نفت) انتقاد كرده است.
ترامپ در ماه سپتامبر همزمان با رسيدن بهاي نفت به بالاترين حد در چهار سال گذشته يعني بشكه‌اي 80 دلار، در اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل متحد به اوپك و كشورهاي عضو اين سازمان حمله كرد.
فارين پاليسي ادامه داد: كاهش صادرات نفت ايران باعث فشار بر بازارهاي نفت شده و بهاي نفت از زماني كه ترامپ از برجام خارج شد، 10 درصد افزايش يافته است. از آنجايي كه نفت در سطح جهاني قيمت‌گذاري مي‌شود امريكا در برابر افزايش قيمت‌ها مصون نيست. در نتيجه، صاحبان خودرو در امريكا براي اولين‌بار در چهار سال گذشته بايد مبلغ بيشتري (حدود 2 دلار و 80 سنت) در جايگاه‌هاي عرضه سوخت پرداخت كنند.
اين نشريه اذعان كرد: هر قدر فشار امريكا بيشتر شود، جلوگيري از افزايش بيشتر قيمت‌ها دشوارتر خواهد شد. هر چند اختلاف‌نظرهايي در اين زمينه وجود دارد كه امكان كاهش صادرات نفت ايران تا چه ميزان وجود دارد، اما اين ميزان به صفر نخواهد رسيد.
اين نشريه افزود: حتي اگر سطح صادرات نفت ايران كاهش يابد، در واقع اين امريكاست كه شايد نهايتا از موضع تهاجمي خود عقب‌نشيني كند. مقام‌هاي دولت ترامپ اعلام كرده‌اند كه در حال بررسي معافيت برخي كشورهاي خاص هستند تا بتوانند به واردات نفت خام از ايران ادامه دهند كه نشان مي‌دهد كه واشنگتن فشارهاي ناشي از افزايش بهاي انرژي را احساس كرده است.
تلاش‌هاي امريكا براي فشار بر تهران به ظرفيت اضافي توليد نفت در صحراي عربستان وابسته است. اما اشكال همين جاست. حتي خوشبينانه‌ترين برآوردها از ظرفيت عرضه اضافي، كمتر از 1.6 ميليون بشكه نفتي است كه ايران در حال حاضر صادر مي‌كند.
فارين پاليسي با اشاره به اينكه «اگر ظرفيت اضافي اوپك كاهش پيدا كند بازارها بيش از پيش متزلزل خواهند شد»، افزود: بهاي 80 دلاري نفت باعث شده كه دولت امريكا از درد به خود بپيچد، بنابراين به نظر نمي‌رسد كه دولت امريكا بتواند افزايش بيشتر قيمت‌ها را تحمل كند.
اينها در شرايطي است كه ايگور سچين، مديرعامل روس‌نفت اعلام كرد ايران قصد دارد در مدت اكتبر تا نوامبر، بيش از ۲۰ ميليون بشكه نفت به بندر داليان چين تحويل دهد كه نسبت به حجم معمول ۳ ميليون بشكه، افزايش قابل توجهي محسوب مي‌شود.
اظهارات مديرعامل روس‌نفت با انتشار خبر بلومبرگ همزمان شد كه به نقل از منابع آگاه نوشت: دولت چين از دو شركت نفتي دولتي خود خواسته است در ماه آينده از ايران واردات نداشته باشند. با اين حال منابع آگاه اظهار كرده‌اند توقف واردات از سوي شركت ملي نفت چين و سينوپك موقتي بوده و با توجه به نتيجه مذاكرات با امريكا، ممكن است از سرگرفته شود. اين تصميم پيش از ديدار ميان شي جين پينگ، رييس‌جمهور چين و دونالد ترامپ، همتاي امريكايي وي در نشست ماه آينده گروه ۲۰ صورت گرفته و با افزايش تنشهاي تجاري ميان دو كشور مصادف شده است. برخلاف دولت چين، هند اعلام كرده كه قصد دارد در نوامبر به خريد نفت از ايران ادامه دهد. همه كشورها سرگرم مذاكره با دولت امريكا براي دريافت معافيت از تحريم‌هاي واشنگتن هستند.
دولت چين پيش از اين با تحريم‌هاي يكجانبه امريكا عليه ايران مخالفت كرده بود. مقامات امريكايي در اوت اظهار كرده بودند، نتوانسته‌اند چين را متقاعد كنند واردات نفت ايران را متوقف كند با اين حال چيني‌ها موافقت كرده بودند خريدشان را افزايش ندهند. چين در ماه آگوست براي نخستين‌بار از سال ۲۰۱۶ خريد نفت امريكا را به دنبال تشديد تنشهاي تجاري با اين كشور، متوقف كرد.