5 نكته درباره تحريم‌ها عليه ايران
آسا فيچ
جديدترين دور تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران بخشي از برنامه دونالد ترامپ رييس‌جمهوري امريكا براي كاهش نفوذ منطقه‌اي جمهوري اسلامي و توانايي‌هاي نظامي آن به شمار مي‌رود. اما اين تحريم‌ها واقعا چه معنايي دارند و امريكا مي‌تواند به تاثيرگذاري آنها اميدوار باشد؟ در كل پنج نكته قابل توجه با اين تحريم‌ها وجود دارد كه عبارتند از:
1- بخش انرژي، حمل و نقل و بخش مالي ايران خارج از دسترس خواهند بود
تدابيري كه قرار است از نيمه شب 5 نوامبر اجرايي شوند به صورت موردي نفت ايران، بهره‌بردار بندر (شركت يا سازمان مسوول امورات ترخيص، حمل و نقل و انبار كالا در بندر)، شركت‌هاي حمل و نقل دريايي و كشتي‌سازي و بخش مالي از جمله بيمه‌كنندگان و معاملات با بانك‌هاي ايراني و بانك مركزي اين كشور را هدف مي‌گيرند.هركس كه با ايران به تجارت نفت بپردازد يا با نظام بانكي ايران معامله كند با جريمه مواجه خواهد شد. شركت‌هاي غيرامريكايي كه تحريم‌ها را نقض مي‌كنند، ممكن است جريمه يا از معامله با نظام مالي ايالات متحده محروم شوند كه اين مساله خود يك بازدارنده قابل توجه به حساب مي‌آيد چراكه اكثر شركت‌هاي جهاني به تجارت با دلار وابسته هستند.
2- ايالات متحده مي‌خواهد از جايي به ايران ضربه بزند كه آسيب‌پذيرتر است
نفت سهم عمده‌اي در درآمدهاي دولت ايران دارد و صادرات نفتي ايران در چارچوب اوپك در سال گذشته 12 درصد از توليد ناخالص داخلي اين كشور را تشكيل داده است. نبود دسترسي به نظام بانكي بين‌المللي دريافت هزينه نفت از خريداران را بسيار دشوار مي‌سازد.
ايالات متحده قصد دارد 8 مشتري نفت ايران را از تحريم‌ها مستثني كند تا آنها بتوانند به واردات نفت خام ايران ادامه دهند، اما برنامه تحريم‌ها همين حالا هم تاثيرات خود را بر ايران گذاشته است. از ماه مه كه ترامپ ايالات متحده را از توافق هسته‌اي ايران خارج كرد، شمارش معكوس براي اعمال تحريم‌هاي مجدد را نيز آغاز كرد و از همان زمان، برخي از مشتريان ايران سطح خريد خود را به تدريج كاهش دادند. توليدات نفت ايران در اوايل ماه اكتبر از 3.8 ميليون بشكه در روز در ماه مه به حدود 3.3 ميليون بشكه در روز كاهش يافت و اكنون با آغاز ماه نوامبر و نزديك شدن به تاريخ اعمال تحريم‌ها، ميزان كاهش حدود يك ميليون بشكه در روز برآورد مي‌شود.اين دومين مرحله از تحريم‌هاي جديد ايالات متحده عليه ايران به شمار مي‌رود. دور اول آنها كه به ممنوعيت فروش دلار امريكا به دولت ايران و خريد اوراق قرضه بانك مركزي ايران و ديگر تدابير مربوط مي‌شد، در ماه آگوست اجرايي شد.
3- ترامپ به دنبال اهرم فشاري براي يك توافق بهتر با ايران است
دولت ترامپ مي‌خواهد ايران را تحت فشار قرار دهد و اين كشور را به مذاكره درباره توافق جديدي وادار سازد كه علاوه بر محدودسازي برنامه هسته‌اي ايران، برنامه موشك‌هاي بالستيك و فعاليت‌هاي نظامي اين كشور در سوريه و لبنان را نيز محدود كند. اين در راستاي منافع اسراييل صورت مي‌گيرد كه ايران را تهديدي خطرناك براي خود مي‌داند. اما اينكه محاسبات و برآوردهاي دولت جواب بدهند يا نه به دو مساله فشار حقيقي تحريم‌ها و توانايي ايران در دور زدن آنها بستگي دارد.
4- دولت ايران سعي دارد از خود و ملت دفاع كند
حسن روحاني، رييس‌جمهوري ايران، سعي داشته اقتصاد ايران را تثبيت و از ريال كه از آغاز سال جاري ميلادي تاكنون بيش از نيمي از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده، محافظت كند. دولت او وعده كمك‌رساني به ده‌ها ميليون فقير در ايران را مطرح كرده است. روحاني در سخنراني در 27 اكتبر، سعي كرد فضا را آرام كند و گفت كه تورم تحت كنترل است و كشور منابع مالي لازم براي مقابله با تحريم‌هاي جديد را دارد. اما ايران نمي‌تواند به طور كامل از خود محافظت كند به اين دليل كه ايالات متحده قدرت خود را از كنترل دلار، ارز ذخاير خارجي جهاني مي‌گيرد.
5- آيا ايران دسترسي خود را به بازار جهاني حفظ مي‌كند؟
اقدامات گذشته ايران سرنخ‌هايي را درباره آنچه احتمالا در آينده انجام خواهد داد، ارايه مي‌دهند. تهران مي‌تواند روابط خود را با كشورهاي اروپايي كه امضاكنندگان توافق هسته‌اي هستند و مي‌خواهند از آن محافظت كنند، تقويت كند. اگرچه باتوجه به اتهامات اخير مطرح شده عليه ايران در ارتباط با حملات در اروپا، تهران مسير پيچيده‌تري براي تقويت روابط با اروپايي‌ها پيش رو خواهد داشت. احتمال ديگر اين است كه ايران با تلاش بيشتر براي آسيب رساندن به منافع نظامي امريكايي در خاورميانه از جمله اذيت و آزار كشتي‌هاي امريكايي در تنگه هرمز يا حملات سايبري به ايالات متحده متقابلا حمله كند. اما تهران تاكنون هيچ رفتاري نكرده كه نشان‌دهنده اين باشد كه گزينه سوم، يعني مذاكره مجدد بر سر توافق هسته‌اي را در نظر خواهد گرفت!
منبع: وال استريت ژورنال
ترجمه: ديپلماسي ايراني