خبر كوتاه اما تكراري بود. «فرودگاه تركيه از اعطاي سوخت به هواپيماهاي ايراني خودداري ميكند». پيش از اين و در جريان تحريمهاي قبلي ايران بود كه هواپيماهاي ايراني به دليل عدم سوختگيري در فرودگاههاي ديگر زمينگير ميشدند و بسياري از پروازها به همين دليل امكان انجامشان نبود.
و حالا در حالي كه هنوز تحريمهاي جديد امريكا عليه ايران اعمال نشده چندروزي است كه طبق اعلام ايرلاينهاي مختلف ايراني، فرودگاه تركيه از سوختگيري هواپيماهاي آنها جلوگيري كرده و امكان سوختگيري را براي آنها فراهم نميكند.
البته پيش از اين برخي رسانههاي خارجي از احتمال اعمال چنين تصميمگيرياي خبر داده بودند و حتي ماجراي عدم سوختگيري هواپيماهاي ايراني را به معافيتي ربط دادند كه تركيه در انتظار آن بود. طبق ادعاي اين رسانهها درخواست تركيه براي قرارگيري در ليست معافيتهاي تحريمي امريكا به اين كشور ارسال شده بود و اين كشور براي تصميمگيري در مورد صدور اجازه سوختگيري براي هواپيماهاي ايراني در فرودگاه خود منتظر ابلاغ اين معافيت بود كه با ابلاغ آن در ابتداي هفته جاري اين مشكل نيز حل شده است .
جالب اينجاست كه سالانه حدود ۲.۵ ميليون مسافر ايراني به مقصد شهرهاي مختلف تركيه سفر ميكنند و تركيه با اين اقدام خود در درجه نخست بخش گردشگري خود را نشانه گرفته است.
در همين حال خبرگزاري رويترز به نقل از رسانههاي تركيه گزارش داده است كه فرودگاه تركيه روز جمعه از ارايه سوخت به برخي شركتهاي هواپيمايي ايراني خودداري كرده و اين اقدام موجب لغو يكي از پروازهاي شركت هواپيمايي ايراني شده است. به گفته رويترز شركت سوخترسان تركيهاي روز جمعه از سوخترساني به برخي خطوط هواپيمايي خودداري كرده است.
دويچهوله نيز در اين باره نوشته بود: تركيه براي رفع نيازهاي انرژي خود بهشدت به واردات نفت متكي است و ايران به عنوان همسايه اين كشور، يكي از اصليترين منابع تامين انرژي اين كشور است.
با اين حال برخي منابع آگاه در صنعت حمل و نقل هوايي معتقد هستند با آغاز به كار رسمي فرودگاه جديد شهر استانبول تركيه، اغلب شركتها در حال تدارك براي انتقال به اين فرودگاه بزرگ و جديد ظرف ۳ ماه آينده و تخليه فرودگاه آتاتورك هستند.
شركت سوخترسان تركيهاي نيز يكي از همين شركتها است كه با اعلام لزوم تسويه حساب شركتهاي هواپيمايي، خود را براي اين جابهجايي آماده ميكند، حال اين شركت از ارايه خدمات و سوختدهي به يك شركت هواپيمايي ايراني كه بدهي بالايي به اين مجموعه دارد و پيشتر نيز هشدارهايي در اين زمينه دريافت كرده بود، امتناع كرده است و ظاهرا اين مورد ارتباطي به موضوع تحريم ايران ندارد.
شركتهاي هواپيمايي ماهان، آتا، قشم، هما، تابان، زاگرس، معراج، كاسپين، ايرتور و آسمان، خطوط هوايي ايراني هستند كه بين تهران و استانبول پرواز دارند. هرچند كه سازمان هواپيمايي كشوري در اطلاعيهاي كه در اين باره منتشر كرده اعلام كرده كه اين اقدام تركيه تخلف است و سازمان هواپيمايي پيگير اين ماجراست. حتي اين سازمان اعلام كرد كه پرواز ايرلاينهاي ايراني به تركيه بدون تاخير ادامه دارد و هيچ خللي در اين برنامه پروازي رخ نداده است. ولي در اين اطلاعيهها هيچ اشارهاي به موضوع بدهيهاي ايرلاينهاي ايراني نشده و مشخص نيست ادعاي رسانههاي غربي در مورد بدهيها چقدر صحت دارد.
با اين حال همچون روال هميشگي و ديپلماتيك مقصود اسعدي ساماني دبير انجمن شركتهاي هواپيمايي با اشاره به روابط مناسب سياسي ايران و تركيه و موافقتنامههاي هوايي ۲ طرف گفته است: «سازمان هواپيمايي ايران بابت تصميم يكطرفه شركت سوخترسان تركيهاي در عدم سوخترساني، اعتراض خود را به تركيه اعلام كرد. طبق موافقتنامه دو جانبه بين ايران و تركيه هفتهاي 200 پرواز شامل 100 پرواز شركتهاي ايراني و 100 پرواز شركتهاي تركيهاي بين دو كشور برقرار است و البته اين رقم در برخي هفتهها و با توجه به فصل سفر و استقبال مسافر، كم و زياد ميشود اما سالانه 2.5 ميليون ايراني به تركيه سفر ميكنند.»
وي ادامه داده است: «ارتباط مناسبي بين دولتهاي ايران و تركيه برقرار است و تركيه هم اعلام كرده است كه از سياستهاي تحريمي امريكا عليه ايران تبعيت نميكند.اما متاسفانه شركت سوخترساني تركيه كه به شركتهاي هواپيماهاي ايراني سوخت ارايه ميكند، فقط در قالب يك پست الكترونيكي (ايميل) بدون هيچ توضيحي اعلام كرده است كه از ابتداي نوامبر امسال قادر به ارايه سوخت به شركتهاي هواپيمايي ايراني نيست. قطعا اين مورد مشكلاتي براي شركتهاي هواپيماي ايراني ايجاد ميكند و در كلان هم به نفع روابط دو كشور و ارتباطات سازمانهاي هواپيمايي دو طرف نيست.»
ساماني تاكيد ميكند: «در اين راستا موضوع از سوي انجمن شركتهاي هواپيمايي به سازمان هواپيمايي كشور ايران اعلام شد و سازمان هواپيمايي ايران مراتب اعتراض رسمي خود را به سازمان هواپيمايي كشور تركيه بابت عدم ارايه سوخت توسط آن شركت سوخترسان تركيهاي اعلام كرد. انتظار داريم با پيگيريهايي كه در حال انجام است مشكل رفع شود، قطعا توقع داريم كه با توجه به ارزش افزوده برقراري پروازها بين دو كشور اين مشكل كه شركت سوخترسان تركيهاي ايجاد كرده است هر چه سريعتر رفع شود تا مشكل شركتها در دريافت سوخت در فرودگاه تركيه رفع شود.
وي تاكيد كرده كه «شركت سوخترسان تركيهاي در نامه خود به شركتهاي هواپيمايي اشارهاي به موضوع تحريمها نكرده است و فقط در قالب ايميل اين پيام را به شركتهاي هواپيمايي رسانده است.»
البته دبير انجمن شركتهاي هواپيمايي در مورد بحث بدهي شركتهاي ايراني به شركت سوخترسان تركيهاي هم گفته است: «همه شركتهاي هواپيمايي بدهي يكنواختي به شركت سوخت رسان تركيهاي ندارند اما اين ايميل به همه شركتهاي هواپيمايي ارسال شده است و به نظر ميرسد بحث بدهي مطرح نباشد و تصميمي كلي است كه شركت سوخترسان اخذ كرده است.قطعا اين تصميم شركت تركيهاي برخلاف تعهدات و موافقتنامههاي بين ايران و تركيه است، اميدواريم دولت تركيه به اين مساله ورود و مشكل را حل كند و اين در حالي كه كشور تركيه مشمول معافيت تحريمي خريد نفت از ايران نيز شده است.»
آنطور كه خبرهاي منتشر شده تاييد ميكند؛ روال پروازهاي ايران به تركيه در حال انجام است و طبق گفته رضا جعفرزاده سخنگوي سازمان هواپيمايي كشوري، با وجود مشكلاتي كه در سوخترساني به هواپيماهاي ايراني در تركيه به وجود آمده، پروازهاي ايرلاينهاي ايراني به اين كشور متوقف نخواهند شد. در حال حاضر هر يك از ايرلاينهاي دو كشور مجوز ۱۰۰ پرواز هفتگي به آسمان يكديگر را دارند و اين روند ادامه خواهد داشت.
وي تاكيد كرده است كه سازمان هواپيمايي كشوري ايران زير سايه همين رابطه مناسب با تركيه بحث سوخترساني به هواپيماهاي ايراني را پيگيري ميكند و اين اميد وجود دارد كه در كوتاهترين زمان ممكن مشكلات به وجود آمده برطرف شود.طبق موافقتنامه همكاري دوجانبه هوايي ميان ايران و تركيه، دو طرف موظف هستند كه خدمات فرودگاهي مورد نياز ايرلاينهاي هر كشور را ارايه كنند. از اين رو همانطور كه ايران به طور كامل به اين موافقتنامه پايبند بوده، مذاكرات به منظور اجرايي شدن تعهدات تركيه در اين زمينه نيز ادامه خواهد داشت.