گروه ديپلماسي| ايران و اروپا مسير رو به صعود روابط را طي مي‌كنند.در روزهايي كه ايالات متحده زنگ بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را به صدا درآورده و تلاش مي‌كند تمام مسيرهاي منتهي به رابطه تجاري عادي ميان ايران و شركاي تجاري‌اش را مسدود سازد، نمايندگان عاليرتبه‌اي از ايران و اتحاديه اروپا در بروكسل دور هم جمع شدند تا راه‌هاي توسعه همكاري‌هاي هسته‌اي و سياسي را بررسي كنند. از ايران علي اكبر صالحي معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان انرژي اتمي ايران در راس هياتي بلند‌پايه به منظور شركت در سومين سمينار سطح بالاي همكاري‌هاي هسته‌اي بين‌المللي ايران و اتحاديه اروپا: دستاوردها و انتظارات، راهي بروكسل شد. در اين سمينار كه طي روزهاي 6-5 آذر برابر با 27-26 نوامبر در بروكسل برگزار مي‌شود، رييس سازمان انرژي اتمي ايران، بهروز كمالوندي، معاون امور بين‌الملل، حقوقي و مجلس، عباس عراقچي، معاون سياسي وزارت امور خارجه و نيز ميگل آرياس كانيته، كميسيونر تغييرات اقليمي و انرژي اتحاديه اروپا و هلگا اشميد، معاون سياست خارجي اتحاديه اروپا به سخنراني پرداختند. توسعه همكاري‌هاي هسته‌اي و پيگيري تصميمات اتخاذ شده در سمينار‌هاي قبلي سوژه‌هايي است كه دو طرف درباره آن به بحث و تبادل نظر خواهند پرداخت. در حالي كه برجام از نظر سياسي روزهاي سختي را پشت سر مي‌گذارد تهران و اروپا تلاش مي‌كنند همكاري‌هاي هسته‌اي كه بر اساس ضميمه 3 برجام تعريف شده را پيش ببرند. سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه نيز به منظور شركت در «چهارمين دور گفت‌وگوهاي عاليرتبه سياسي ايران و اتحاديه اروپا» به بروكسل سفر كرد و در روز نخست سمينار سطح بالاي همكاري‌هاي هسته‌اي ميان ايران و اتحاديه اروپا در اين سمينار سخنراني كرد.
هشدارهاي توامان فني و سياسي
علي‌اكبر صالحي، سيدعباس عراقچي و بهروز كمالوندي سه سخنراني بودند كه در نخستين روز از سمينار سطح بالاي همكاري‌هاي هسته‌اي ايران و اتحاديه اروپا سخنراني كردند. اين سه مقام ايراني در حالي راهي اروپا شدند كه دو فضاي متفاوت بر رابطه ايران و اروپا سايه انداخته است. از يك سو تشكيل چنين جلسه‌اي در قلب اروپا در حالي كه امريكا تلاش مي‌كند با سياست‌هاي تحريمي خود ايران را در پيله‌اي از انزوا قرار دهد اين پيام را به افكار عمومي در سطح جهاني مخابره مي‌كند كه رابطه ايران و اروپا در مسير عادي قرار دارد . از سوي ديگر شش ماه از خروج امريكا از برجام گذشته اما هنوز اتحاديه اروپا موفق به تعريف مكانيسم ويژه‌اي براي ادامه رابطه تجاري و بانكي با ايران نشده و همين مساله باعث شد مقام‌هاي ايراني در نخستين روز اين كنفرانس به ادبياتي هشدارآميز متوسل شوند. علي اكبر صالحي به سنت هميشه ترجيح داد در سخنراني خود محور بحث را بر ريزه‌كاري‌هاي فني اجراي برجام متمركز كند و بحث‌هاي سياسي درباره چند و چون اجراي توافق را به معاون سياسي وزير خارجه محول كرد. با اين وجود معاون رييس‌جمهور هم در بخش‌هايي از سخنراني و هم در نشست خبري نسبت به تبعات از‌بين رفتن برجام اشاره كرد. در حالي كه اروپا و ايران در سه سال گذشته از برجام، همكاري‌هاي هسته‌اي در سطوح مختلف را آغاز و پيگيري كرده‌اند بازگشت تحريم‌هاي هسته‌اي امريكا اختلال‌هايي در اين مسير ايجاد كرده به گونه‌اي كه سيدعباس عراقچي در بخش‌هايي از سخنان روز گذشته خود در اين سمينار نسبت به اين مساله هشدار داده و تاكيد كرد كه به راه افتادن ساز و كار مالي ويژه موسوم به اس پي وي براي تداوم همكاري‌هاي هسته‌اي ايران جدا از مساله منتفع شدن اقتصادي تهران از برجام هم ضروري است. مي‌توان گفت كه هيات فني و سياسي كه ديروز و امروز در بروكسل به رايزني با همتاهاي خود مي‌پردازند يكصدا اين پيام را به اروپا به عنوان شريك برجامي ايران مي‌دهند كه زمان در حال از دست رفتن است و بايد كاري براي نجات برجام بكنيد.
تعهد ايران براي تعامل سازنده
علي اكبر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي، با اشاره به اينكه گفت‌وگوي كارشناسان و دانشمندان ايران و اتحاديه اروپا براي تبادل تجربيات و دانش خود در خصوص استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي يك دستاورد بزرگ است، گفت: اين رويداد دو روزه بايد به ما اجازه دهد تا ضمن ارزيابي تلاش‌هاي مشترك دو سال گذشته، روش‌ها و ابزارهاي واقعي براي حركت به جلو با ديدگاهي روشن و گام‌هايي محكم را بررسي كرده و درباره آنها گفت‌وگو كنيم.
به گزارش ايرنا، صالحي با اشاره به تلاش‌هاي دولت امريكا براي جلوگيري ازاجراي برجام ازجمله ازطريق فشاربر ديگران براي پيروي از سياست‌هاي اين كشور گفت: اين رويكرد غيرسازنده امريكا نشان مي‌دهد كه اين كشور به عنوان عضو دايم شوراي امنيت به تعهدات بين‌المللي خود پايبند نيست. خروج امريكا از توافقات چند جانبه و حتي معاهدات بين‌المللي فهرستي طولاني دارد و شامل توافق آب و هوايي پاريس و ترانس پاسيفيك و برنامه جامع اقدام مشترك مي‌شود كه در قطعنامه سال 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد تاييدشده است. چنين توافقات و معاهداتي نتيجه تلاش‌هاي طولاني و چند‌جانبه براي تبديل كردن جهان به مكاني بهتر براي زندگي و احترام متقابل بوده است.منطق امريكا براي خروج از برجام به وجود 13 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي در تاييد تعهدات تهران به تعهداتش ازديدگاه بسياري از كشورهاي مستقل در جهان امري عجيب به نظر مي‌رسد. نكته طنز قضيه اين است كه يك عضو دايم شوراي امنيت با انتقاد از نتايج توافقي كه درسطح بين المللي و از طريق همان شوراي امنيت به تاييد رسيده است تعهدات خود را در قبال صلح و امنيت در جهان نقض مي‌كند.
رييس سازمان انرژي اتمي با ابراز اميدواري نسبت به همكاري‌هاي بيشتر در آينده گفت: ايمني هسته‌اي صنعت هسته‌اي اولويت ماست و دستاوردهاي اخير بسيار مهم هستند زيرا به توسعه بيشتر امنيت چرخه سوخت كمك مي‌كند.
صالحي در پايان بر تعهد ايران براي تداوم، توسعه و تعميق تعامل سازنده با اتحاديه اروپا در زمينه «همكاري هسته‌اي بين المللي» تاكيد كرد و پيشرفت در اين زمينه را به نفع هر دو طرف و جامعه بين‌المللي دانست و بر ضرورت اقدام در جهت كمك به رفع نگراني‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي در زمينه صلح و امنيت در جهان به ويژه در دوران نامطمئن و پرآشوب كنوني و حمله بي‌سابقه به اصول قوانين بين المللي و چندجانبه‌گرايي تاكيد كرد.
صالحي در حاشيه اين سمينار درباره همكاري‌هاي هسته‌اي در بروكسل گفت: من اميدوارم مواضع سياسي ابراز شده توسط اتحاديه اروپا، چين و روسيه به عمل تبديل شوند.اگر اين توافق فروبپاشد، اوضاع مطمئنا تغيير خواهد كرد و همه‌چيز به آشوب كشيده مي‌شود.
توازن برجام برهم خورده است
به گزارش اعتماد، سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه در اين نشست با اشاره به زمان مهم برگزاري اين سمينار در بروكسل گفت: همكاري‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ميان ايران و اروپا همواره از اهميت برخوردار بوده اما برگزاري اين كنفرانس در مقطع زماني فعلي مي‌تواند پيامي مهم براي جامعه جهاني باشد. پيام اين نشست اين است كه همكاري با ايران از جمله در حوزه بسيار حساسي از تكنولوژي كه تكنولوژي هسته‌اي است ادامه دارد. اين سمينار و ادامه همكاري‌هاي هسته‌اي ايران و اروپا نشان مي‌دهد كه برجام هنوز زنده است و همه ما تلاش مي‌كنيم اين توافق را زنده نگاه داريم و آن را از كوران حوادث نجات بدهيم.
معاون سياسي وزير خارجه با اشاره به اينكه برجام يك دستاورد مهم در حوزه ديپلماسي است، افزود: حقيقت اين است كه جان برجام در خطر است و ما در شرايط دشواري از اين منظر قرار داريم. كميسيونر كانيته گفتند كه برجام به خوبي در حال اجرا است اما من مي‌گويم كه بله اما تنها از سوي يك طرف اين توافق. از سوي طرف غيرايراني و ديگر اين توافق، تعهدها در حال اجرا شدن نيستند. ايران به تمام تعهدات خود در برجام پايبند بوده و 13 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براين امر صحه گذاشته‌اند. اما ايران از منفعت‌هاي برداشته شدن تحريم‌هاي هسته‌اي برخوردار نشده است. با برگشت تحريم‌هاي هسته‌اي امريكا مي‌توان گفت كه دستاورد ايران از برداشته شدن تحريم‌ها تقريبا به صفر نزديك شده است.
عباس عراقچي با اشاره به اينكه برجام به امريكا يا ايران يا ساير كشورهاي حاضر در توافق تعلق ندارد، افزود: برجام يك توافق بين‌المللي متعلق به شوراي امنيت است. مي‌توان گفت كه برجام توسط شوراي امنيت تاييد نشده بلكه تصميم شوراي امنيت است. امريكا قطعنامه شوراي امنيت را نقض كرده و علاوه بر آن كساني را كه اين توافق را نقض نكرده‌اند تنبيه مي‌كند. امروز نجات برجام يك مسووليت بين‌المللي است و همه بايد تلاش كنيم كه اين توافق هسته‌اي ادامه پيدا كند.
معاون سياسي وزير خارجه با اشاره به اينكه ما از تلاش‌هاي اتحاديه اروپا و كشورهاي اروپايي براي نجات برجام قدرداني مي‌كنيم، گفت: ما مي‌دانيم كه اروپايي‌ها براي نجات برجام تلاش مي‌كنند و مواضعي كه تاكنون گرفته‌اند از جمله بيانيه‌هاي مهمي كه در اين زمينه صادر كرده‌اند بسيار مهم هستند. ما مي‌دانيم كه كشورهاي اروپايي و اتحاديه اروپا در سمت صحيح براي حفظ اين توافق قرار گرفته‌اند اما حقيقت اين است كه اين تلاش‌ها تاكنون به راهكارهاي عملي نرسيده است. هنوز از مكانيسمي كه طبق آن ايران بتواند از توافق هسته‌اي منتفع شود و مانع از آن شود كه تحريم‌هاي امريكا توافق را تخريب كند، خبري نيست.ما در تماس مستقيم با كشورهاي اروپايي هستيم و نشست‌هاي كارشناسي براي بحث درباره اين مكانيسم برگزار شده است .
سيدعباس عراقچي خاطرنشان كرد: اگر ايران از منافع برجام منتفع نشود، برجام هم زنده نمي‌ماند. فعلا توازن منافع در اين توافق از بين رفته است. براساس برجام، توازني ميان منافع هركدام از طرفين از توافق به وجود آمده است كه اكنون اين توازن از ميان رفته است. ما بايد با همكاري با يكديگر اين توازن را بازگردانيم. با وجود آنكه 6 ماه زمان كمي براي مشخص كردن جزييات ساز و كارهاي جديد نبوده اما هنوز خبري نشده و ما همچنان منتظر اقدام‌هاي عملي اروپا هستيم و به كار با سه كشور اروپايي براي تبيين جزييات اين مكانيسم ادامه مي‌دهيم.
معاون سياسي وزير خارجه در ادامه سخنانش با ادبياتي هشدارآميز خطاب به اروپايي‌ها گفت: همكاري‌هاي هسته‌اي ايران با اروپا صرفا در فردو و نطنز نبوده و ابعاد ديگري هم داشته كه برخي از آنها يا متوقف شده يا در حال توقف به دليل تحريم‌هاي امريكا هستند. امريكا نام‌هاي بسياري را در ليست تحريمي قرار داده و كمپاني‌ها را تهديد كرده است. در چنين شرايطي كانال‌هاي بانكي هم براي انجام امور مالي ميان ايران و اروپا وجود ندارد و همين مساله همكاري‌هاي هسته‌اي ميان دو طرف را هم دچار چالش‌هايي كرده است. اقدام اروپا براي ايجاد يك ساز و كار مالي ويژه (SPV) براي همكاري‌هاي هسته‌اي ايران و اروپا هم يك امر واجب است.